Europako energia kontrolatzeko borroka


2006ko martxoaren 26an
Diruak ez du ez aberririk, ez kolorerik. Diruak diru gehiago bilatzen du, ahal den kosturik txikienarekin. Horretarako, ordea, ezinbestekoa da sektore estrategikoen kontrola eta lidergoa izatea, hala nola, Europako energiaren sektorearena. Horixe dago energiaren sektorean ikusten ari garen borrokaren atzean, ez bakarrik Espainian, baita Europan eta mundu osoan ere. Datozen hilabeteotan hedatuz joango da borroka hori. Gas Natural enpresa katalanak Endesa espainiarraren kontra jaulkitako Akzioak Erosteko Eskaintza Publiko edo OPAren kasuan, oso basatia da borroka hori. Zergatik? Zeren ikusarazi nahi izan digute OPA areriotsu horren atzean zeuden interes politikoak Kataluniaren aldekoak zirela eta PPk defendatutakoen kontrakoak. Alderdi horrek beretar bat jarri zuen Endesako buru.

Izatez, ordea, OPA hori, OPA guztiak bezala, ahalik eta negoziorik handiena ahal den kosturik txikienarekin lortzeko operazioa da eta are gehiago orain, mundu globalizatuan gaudela. Burtsak ez du ez bihotzik, ez aberririk. Burtsak diruaren berri baino ez daki, eta ez dio begiratzen jatorriari. Egoera ederki asko berretsia geratu da orain, "espainoltasunaren" eta "katalantasunaren" arteko polemika horren erdian E.ON erraldoi alemana indarrean sartu denean, Endesaren gaineko beste OPA bat jaulki baitu. Endesaren gaineko bi OPAk mahai gainean daudela, gobernuei, Europako Batzordeari, Baloreen Komisio Nazionalari, enpresa erasanei eta, azkenik, akziodunei dagokie jokatzea. Horrek guztiak bere denbora beharko du. Beraz, inkognitak ez dira erabat argituko bizpahiru hilabete baino lehen.


Gero eta sektore kontzentratuagoa


Zergatik ari dira orain gertatzen energiaren sektoreko mugimendu horiek, Espainian ez ezik, baita Europan ere, E.ON talde alemanaren oldarraren ondoren? Lehenik eta behin, Gas Naturalen asmoa, Endesaren kontrako OPA jaulki zuenean, Espainiako gas eta elektrizitateko enpresa-talde handia eratzea zen. Gas Naturalek burtsan duen kapitalizazioa 10.997 milioi eurokoa da eta 10 milioi bezero eta 6.697 enplegatu ditu; Endesarena, berriz, 29.528 milioi euroraino heltzen da eta 22,3 milioi bezero eta 27.204 enplegatu ditu. Bi enpresek bat eginda, 40.570 milioi euroko balioa izango lukete burtsan, eta 31,2 milioi bezero eta 33.901 enplegatu.

Bigarrenik, E.ON erraldoi alemanak Endesaren kontrola bereganatu eta merkatu espainiarrean sartuta, Europako energiaren sektoreko lider bihurtzea nahi du. E.ONek 66.618 milioi euro balio du burtsan, 32,9 milioi bezero ditu eta 79.947 enplegatu ditu. Endesaren gaineko OPA irabazten badu, burtsako balioa 95.427 milioi euroraino helduko litzaioke, haren bezeroak 50 milioitik gora izango lirateke eta enplegatuak 102.151. Burtsako balioari dagokionez, Europako energiaren sektoreko lider bilakatuko litzateke. Europako hurrengo enpresa EDF frantsesa izango litzateke, 74.723 milioi eurorekin. Oraingoz, Europako mugimenduen aiduru dago, baina aurki mugituko du fitxa. Balio-diferentzia ikusteko, Europako energiaren sektoreko zortzi enpresa inportanteenen rankinean, Euskadiko Iberdrola zazpigarren lekuan egongo litzateke, 24.269 milioi euroko balioarekin. Egoitza soziala Bilbon duen enpresa hori ere egon daiteke zurrunbilo kontzentratzailearen begian. Errazagoa da besteek irents dezaten hark egitea baino.

E.ON alemana Endesaren kontrola bereganatzera indarrean sartu izanak, zalantzarik gabe frogatzen du gas eta elektrizitateko enpresak presaka dabiltzala tamaina handitu nahian eta leku pribilegiatua segurtatu nahian. Adituek iragarri dutenez, berandu baino lehen operadore gutxi izango dira. Gaur egungoak batak bestea irentsiz joango dira, eta Europan, seguruenik, hiruzpalau konpainia geratuko dira. Horregatik, kontua da lehiakideei irensten ez uztea eta, hartara, ikusgarriak izango diren inbertsioei aurre egin ahal izatea. Ekonomiako Lankidetza eta Garapenerako Erakundearen (ELGE) arabera, energiaren sektoreko konpainia handiek Europan milaka milioi euro inbertitu beharko dituzte, argindar eskariari 25 urtean berme osoz erantzun ahal izateko.

Kontzentrazioa
Hona hemen Europako adibide batzuk: E.ON alemanak azken urte hauetan Powergen eta TXU bereganatu ditu; RWE alemanak Innogy eta Thames Water; EDF frantsesak London Electricity, EnBW eta Edison; ENEL italiarrak Riesgo espainiarra, eta EDPk Hidrocantábrico-Naturcorp espainiarra.

Negozioak ez du aberririk
Negozioak, diruak bezala, ez du aberririk. Edonorekin egiten da, nonahi eta unerik aproposenean. Eta ez da energiarena sektore bakarra. Aski dugu beste sektore batzuei begiratzea: banketxeak, industria kimikoa, etxegintza, papergintza, zementugintza, burdingintza. Siderurgian, bi kasu ari gara bizitzen Euskal Herrian: bata, Gerdau erraldoi brasildarrak Sidenor irenstearena; bestea, Arcelor taldea, Euskal Herrian hamar planta dituena, agian Mittal Steel erraldoi indiarrak irenstearena. Beste maila batean, Portland zementugileak Cementos Lemona enpresaren gaineko OPA jaulki du.

Horrek ez du esan nahi, egoera jakin batzuetan, zenbait bat-egite gertatzeko interes eta bultzada politiko jakin batzuk ez daudenik, atzerriko lehiakideei aurre egiteko tamaina handiago baten bila. Horixe gertatu zen egoitza soziala Bilbon duen BBV bankuarekin. Bitxia bada ere, banku txikiago batek "irentsi" zuen, Argentariak, gaur egun BBVA dena eratzeko. Orduan Aznarren esku zegoen Espainiako Gobernuak probokatu zuen irenste hori, hango buru beretar bat jartzeko: BBVAko egungo presidentea, Francisco González.

Gas Naturalek Endesaren gainean jaulkitako OPAk Espainian sortu duen egoera are gehiago larritu da hirugarren enpresa europar batekin. E.ON alemanak ere, Endesa bereganatu nahi du, eta nork daki Gas Natural ere ez ote duen nahi. Gas Naturalen "katalantasunaren" aurrean Endesaren espainiartasuna defendatzen zutenei benetako asmoak igarri ahal izan zaizkie orain, erraldoi alemanarekin diru-etekin handiagoa atera ahal izateko ideia gogoan darabiltenean. Esan bezala: helburua negozioa egitea da, eta ez aberria egitea!

Zer da OPA bat?
OPA (Akzioak Erosteko Eskaintza Publikoa) burtsako maniobra da, sozietate batek eskuarki beste txikiago baten kontrola bereganatzeko egiten duena. Enpresa "opagileak" iragartzen du prest dagoela akzioak erosteko, egungo kotizaziokoa baino prezio altuagoan. Helburua lortzeko bi aukera ditu: edo sozietate horren akzio guztiak erostea edo, ohikoagoa izaten denez, pakete handi baten jabe bihurtzea eta, hala, enpresa kontrolatzeko ateak zabaltzea. Kontua da, enpresa handiak txikia jaten duela. Eta hozkada bakarrean egin ohi du. OPA ausiki finantzario azkar eta efikaza besterik ez da, enpresa irensleak, takada batez, eskaintza egin dion sozietatearen kontrola hartzen baitu. OPAren arrakasta baldintzatzen duen faktore bakarra akziodunen erabakia da, nahiz eta aurretik beharrezkoak diren horretarako baimen ofizialak (gobernuarenak eta dagozkion erakundeenak).

OPA izan daiteke adiskidetsua, enpresak ados jarrita egin delako, edo areriotsua, aldez aurreko adostasunik gabe egin delako. Euskal Herrian, energiaren sektoreko azken OPAk Iberdrolari erasan zion. Gas Natural enpresa katalanak jaulki zuen, modu areriotsuan. Ez zen aurrera atera, baimen ofiziala lortu ez zuelako. Gas Naturalek Endesaren kontra jaulki duen oraingo OPA areriotsua izan da; E.ON alemanak jaulkitakoa, berriz, adostua izan omen da.


Azkenak
Intsusaren bigarrena

Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]


Arrain-zoparako, besterik ezean, itsasoko igela

Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]


2024-04-22 | Jakoba Errekondo
Lurra elikatu, guk jan

Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.


2024-04-22 | Garazi Zabaleta
Txaramela
Pasta ekologikoa, ortuko barazki eta espezieekin egina

Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]


'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]


Eguneraketa berriak daude