Agenda 22


2006ko martxoaren 19an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu


Santutegia

Ez naiz santu-santen etxeaz ari, santu-santen egutegiaz baino. Bertsolaritzak bestela ikasiko ez genituzkeenak ikasteko balio du, eta nik bederen bertso ibiliari zor diot santu-santen egunen ezagupena. Gure belaunaldiko oso gutxik daki noiz diren Santa Ixabelak, noiz Santa Feak, noiz San Estebanak, noiz Korpusak eta noiz Otabak. Guk, urteen joanean, ikasi egin dugu, santutik santara eta santatik santura jauzika ibiltzen baita gure agenda. Otsaila San Blasekin hasten da guretzat eta bukatzerako ate joka izaten du Aingeru Guardakoaren eguna. San Blasetan Idiazabalen izaten gara azken urteotan, eta Aingeru Guardako egunean Donostiako Ibaetan. Opil eta erroskilen hila izaten da guretzat otsaila. Behar adinako fedez ez ditugu jango antza, katarroak ez baitigu alde egiten behin harrapatzen bagaitu.


Santa Ageda

Euskal "Y" mintzagai dugun garaiotan, miraz gogoratzen dut Santa Ageda "Santayageda" zen sasoi hura. Umetan, nagusiak santari kantuan entzuten nituelarik, bokale bat eta bestearen arteko zubi-hotsak liluratzen ninduen: hain natural esaten zuten "y" hark. Bertsolaritza klasikoenaren ezaugarrietako bat zen, ez akaso axalekoena. Gerokotik, eskean ibili izan nintzen urteetatik, nekearen oroitzapena dut, amaitzen ez ziren egunena, gaileta gutxiegi eta ardo-goxo gehiegi hartu izanarena. Azken boladan, eskeari utzi eta Santa Ageda bertara, Gesalibarrera, joaten gara Xebastian eta biok Santa Agedatan. Eta han, ezinbestean, Angiolillo etortzen zait burura, eta Canovas, eta Txirrita... Eta aitona Jaxinto, gure izebaren aita-zena, zeinak mutil-koxkorra zela negar egin omen zuen Angiolillo preso eraman zutelarik, ez politika arrazoiengatik, anarkistak mando-pasiaren ondotik propina ona ematen omen ziolako baizik. Ezagutu nuen nik Angiolilloren Gesalibarko mandazaina. Historiak ez du uste adinako sakonera eta uste baino sakontasun handiagoa du.


Sorgintza

Adiskide batek galdetu zidan. Ingelesez ba omen da hitz bat sormena eta ingeniaritza lotzen dituena. "Sormenaren ingeniaritza" edo tankerako zerbait erabiltzen omen dute. Pareko euskal esamolde baten bila abiarazi ninduen. SORGINTZA proposatu nion. Sormenak baduelako "gintza"k iradoki dezakeen etengabeko lan horretatik. Eta baduelako "sorgin" hitzaren lilura eta xarmatik ere. Uste dut gainera sortzaile guztioi gertatzen zaigula: egun batzuetan "gintza"ri asko eskainiaren "sorgin"etik gutxi izaten dugu. Besteetan egun "sorgina" egokituko zaigu baina "gintza"rako ez da izango behar hainbateko aldarterik edo ingururik. Oso gutxitan egiten dute sormenak, sorginak eta gintzak bat.


Alkahueteak

Kontakatiluak. Salatariak. Zelatariak. Txikitan izan zitekeen gauzarik txarrenetan txarrena. Uztapideri-eta ez zitzaien batere gustatzen saioetan inork grabagailurik jartzea. Batere gabe ohitu ziren eta lehen magnetofoi erraldoi haiek iritsi zirenean, sudur-kopetak muzinduz egiten zieten harrera. Gure belaunaldiarentzat grabagailu eta kamerak oso ohiko kontua dira. Paisajearen zati bihurtu zaizkigu eta ongi dakigu gure lanaren zabalkundea eta, purian dagoen moduan jartzeko, aitzineratzea, haien baitan ere badagoela. Baina sarri zama sentitzen duzu edozein txokotara joan eta bertakoez gain kamerak daudenean. Samurra da ba bertako bihurtzen, bertakoz gainera balizkoentzako bihurtu behar baduzu! Gainera, guri eragiten ez digun bezala, bertakoei eragin egiten die, egonean bapo legokeena egonezinda ipintzen dute eta barre algaraka lasai ekingo liokeena aldareko santuak baino geldiagoa bihurtzen.


Manuel Lekuona

Zerbaitek atximur egiten dit erraietan urte sasoi honetan urrirako edo azarorako konpromiso bat hartzen dudalarik. Ba al dakit ba bizirik egongo naizen ere! Bizimodua hipotekatzen ari naizenaren usteak itotzen nau horrelakoetan. Baina hori da egungo lan egiteko era: bihar goizerakoa eta uda-ondorakoa batera heltzen zaizkizu telefonoz edo posta-elektronikoz. Zurrunbilo haserrea da edonoren lan egiteko modua. Horrelakoetan, Manuel Lekuonak kontatzen zuena datorkit burura: edonork eta edozertarako deitzen ziolarik ere, lan bat amaitu arte ez bestea sekula hartu. Sosegu hura falta zaigu.


Txistea

Bazihoazen bi azpeitiar eta zarauztar bat kalean eta... Azpeitiarretako batek zarauztarrari eta beste azpeitiarrari elkarrizketa bat egiteko konpromisoa hartu zuen auzo bateko jaietako programarekin argitaratzeko. Ez zen oso aritua idatzizko lanetan, eta zarauztarrari deitu zion laguntza eske. Konbentzitu zuen, hitzez, zerbait idatzi eta bidaliko ziola, zarauztarrak azpeitiarrari, zarauztarraren eta beste azpeitiarraren kontuen berri emanez. Idatzizko lanak denbora jaten du ordea, eta zarauztarra egun erdi batez atzeratu zen... Lau edo bost telefono dei geroago, azpeitiarrak beste azpeitiarrari zarauztarraren berri eman ziezaion, beste azpeitiarrak zarauztarrari lan bat zor zuela gogorarazteko, beste azpeitiarrak azpeitiarrari zarauztarrari gogorarazi ziola esateko eta azpeitiarrak zarauztarrari beste azpeitiarrak deitu ziola eta bazekiela lana ez zeukala ahaztua konfirmatuz... zarauztarrak idatzi zuen elkarrizketa zarauztarra eta beste azpeitiarrari buruzkoa, azpeitiarrak egina edo. Ulertu? Niri ere kosta egiten zait... Baina horrelatsu bizi gara.


Lurraldetasunaz

Bertsolariak izango gara, naturaltasunez, lurraldez lurralde gabiltzan gutxietarikoak. Zorte handia da, beste inoiz esan izan dudan modura, hilabete berean, Baionan, Bermeon, Elizondon eta Liernin kantatu edo hitz egin ahal izatea. Otsaila hain laburra izan ez balitz Arabara ere iritsiko ginatekeen akaso. Batua eta euskalkien arteko orekaren bila gabiltzan garaiotan, guk beti egin izan zutena egiten dugu: aurrez aurre dagoenak ulertzeko moduan aritu, ez oso jaso eta ez oso etxeko, tokian tokikoaz dakiguntxoa erabiliz eta komunikazio-haustura sor dezaketen hitzak saihestuz. Ez da hain zaila...


Azkenak
Astelehenean hasiko dira Zaharraz Harro! jaiak Gasteizko Alde Zaharrean

Astelehenetik igandera askotariko 106 jarduera antolatu dituzte auzoko bizilagun eta eragileek, parte hartzea, auzo harrotasuna eta autogestioa ardatz. Aurten Poliziak bortizki hustu berri duen Korda espazioa izango dute gogoan. Hamazazpigarren edizioa da aurtengoa.


Gasteizko lorezainak hiru hilabete greba mugagabean
“Egoera oso zaila da une honetan, baina langileek borrokari eutsiko diote”

Ostegunean hiru hilabete beteko dira Gasteizko lorezainak greba mugagabea hasi zutenetik aho batez, ELA, LAB eta ESK sindikatuek deituta. Gasteizko parke, igerileku eta berdeguneak belarrak eta sasiak janda ikusteak oso ikusgarri egin du greba, baina iragan astean... [+]


Sergio Ayucar (BSH): “Prozesuari eustea oso gogorra izaten ari da; mediku-bajak bikoiztu egin dira”

Eskirozko BSH lantokia ixteko asmoa plazaratu zutenetik lan taldearen mediku-bajak bikoiztu baino gehiago egin direla salatu dute gaur: "Abenduan prozesua hasi zenean lan taldearen %4 zegoEn bajan, orain %13 baino gehiago dago", adierazi du Sergio Ayucar BSHko langile... [+]


Kanpaina bukaerako ariketa

Hau idazten ari naizela, kanpaina bukatzear dugu. Datorren astelehenean jetzaldi batera pasako gara. Horrek esan nahi du hiru egunetik behin egingo dugula gazta, eta gaztek izango dituztela bospasei kilo. Uztailaren bigarren astean edo utzi egingo diogu gazta egiteari.


2025-06-23 | Irati Diez Virto
Askari izena duen haragijale txikia

Duela egun batzuk Zeraingo mendietan nenbilela, gorpu bat topatu nuen bidearen erdian. Lehen aldia zen halakorik ikusten nuela, eta kosta zitzaidan identifikatzea. Bere tamaina txikia ikusita, kume bat izan behar zuela pentsatu nuen; baina oker nenbilen. Munduko ugaztun... [+]


2025-06-23 | Jakoba Errekondo
Arrosa basatiaren izen saltsa

Loratu da. Kostata baina loratu da, bai, arkakaratsa (Rosa spp.). Lore arin, mehe, hegalari itxurakoa da, arrosa bat da eta lorea ere arrosakara eta zuriaren arteko kolorea du. Urtero loratzen da lurrin fina zabalduz. Lore horiek destilatu egiten dira, ia erabat kosmetikan eta... [+]


2025-06-23 | Garazi Zabaleta
Azpigorri
Bertako ahuntz arrazaren txorizoak

David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]


NATOren eta Trumpen irizpideen aurka, Espainiaren aurrekontu militarra %5era igotzeari uko egin dio Sánchezek

Oraindik ez dago garbi noiz arte eutsiko dion bere erabakiari Pedro Sánchez Espainiako Gobernuko lehendakariak, baina korapilo handi samarra sortzen ari da NATOren barruan, honek aurrekontu militarra %5era igotzea arbuiatu ondoren.


Elkarte frankistak debekatuko dituen legea onartu du Espainiako Kongresuak

Espainiako Gobernua osatzen duten PSOEren eta Sumar alderdien arteko koalizioak aurkeztutako lege proposamena onartu dute Kongresuan ostegun goizean, frankismoaren apologia egiten duen edozein erakunde debekatuko edo legez kanpo utziko lukeena


Beste familia bat etxegabetu dute Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kalean

Ostiral goizaldean emakume bat eta bere semea etxegabetu dituzte Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kaleko 82. zenbakian. Espainiako Poliziaren laguntzarekin, epaitegiko segizio judiziala etxebizitzan sartu eta eta bizilagunak kanporatu dituzte.


2100. urtean herritarren %60 urak har ditzakeen eremuan biziko dira Eusko Jaurlaritzaren azterketaren arabera

Bero boladak ohikoagoak eta luzeagoak dira, azken bi mendeetan 20 zentimetrotan igo da itsas maila eta EAEko bataz besteko tenperatura 0,3 ºC igo da hamarkada bakoitzean.


Donostiako Gladys Eneako paumei emandako tratu txarrak salatu ditu Eguzki taldeak

Eguzki elkarte ekologistak salatu du Donostiako parkean gertatutakoa. Parkean bizi diren hainbat paumari lumak erauzi dizkiote, odoletan utzita. Beraz, erasoa izan dela ondorioztatu dute eta ez dela hegaztien lumaberritze prozesu naturala izan. Eguzki


Eguneraketa berriak daude