Juantxo Estebaranz: «Ideologiatik baino, borrokatik jaioa da autonomia»

Likiniano Elkarteak kaleratutako lanekin erkatuta, azken honek ez ditu hizpide ez langileria, ezta Komandoak ere.
Liburuak jorratzen dituen urteetan (1985-90), gertatu ziren gizarte gatazketan langileek eta komandoek (bigarrengoek maila antierrepresibotik, batez ere) zer esanik bazuten ere, borroken protagonista, dudarik gabe, gazteria izan zen. Bestaldetik, liburuaren asmoa ez da, aurrekoetan gertatu den legez, talde autonomoen logikak azaltzea edo garai haietako unerik garrantzitsuenak gogoraraztea; oraingo honetan, modernizazio kapitalistaren aurkako prozesuak eta prozesuek beraiek gazte komunitate berria zelan sorrarazi zuten -borroka molde propioak zituena- azaltzea dugu helburu.

Zeintzuk dira liburuak dakartzan borrokak?
Batez ere, PSOEren gobernuen lehenengo urteak eta bertan garatu zen gatazkak azaltzen saiatu gara. Borroka ezberdinak agertzen dira. Alde batetik, lurraldetasunarekin zerikusia dutenak: gazteriaren bilguneak ziren alde zaharren defentsa; komunitate politiko berria garatzeko eremu fisiko propioak, hots, gaztetxeak, eskuratzea; eta nor bere kabuz bizitzeko okupatzen ziren etxeak, norbanakoaren askatasunarentzako lekua, beraz. Bestaldetik, adierazpen askatasunari lotuak zeudenak, gertatzen ari zena kontatzeko grina eta beharra bazeudelako: 1983tik irrati libreen sorrera, lehenengo eta fanzineena, geroago. Hasiera bateko fanzineek -musikaz eta politikaz beteta- hausnarketa politikoa egiten zutenei utzi zieten lekua. Harrezkero, beste hainbat borroka kontuan izan behar ditugu: industria birmoldaketaren bigarren zikloaren kontrakoak esaterako. Azken hauek muturrekoak ziren, itunak ez zituztelako jomuga; eta 1986an hasi eta 1988ko abenduaren grebaraino luzatu zen ikasle leherketa. Modernizazio prozesua arbuiatzen zuten arlo bi ditugu azken hauek. Betiko zenbait mugimenduk ere han zirauten: ekologistak eta feministak, kasu; artean, arazo ezberdinak zeuzkaten eta asimilatuak ez izaten saiatzen ziren. Muturreko talde hauek, beraz, taktika berriak sortu behar izan zituzten. Honela, feministek gizarte patriarkalaren aurka zuzendu zuten borroka, eta ez ustezko berdintasunaren alde, Emakundek moduan. Ekologistek joera eta praktika antikapitalistak garatu zituzten, kontserbazionismoa ukatuz. Euren nortasun ezaugarriei eutsi zieten.
Ezin ditugu ahaztu ere errefuxiatuen estradizioen kontrako borrokak eta GALen kontrakoak. Testuinguru honetan garatu zen «indarkeria zabala», difusoa, ohiko borroka armatu klasikoaren aurka ideologikoki defendatu zutena.

Liburua irakurriz argi dago zuk aipatzen duzun gazte komunitate politika hark bizimodu berriak, estetika berriak ere sortu zituela...
Liburuan azaldu nahi izan dugu zelan autonomiaren ikuspegitik, praktikatik, borroka ez dela ideologia-igortze prozesu batetik jaioa, borrokekin batera, beraiekin bat, jaio dela baizik. Azaldu nahi dugu ere, zelan borroka horiek lurralde zehatz batean artikulatzen ziren, lurraldean beste ezaugarri kulturalak zeudela ahaztu gabe.
80ko hamarkadaren amaieran, hirietako alde zaharretan gorpuzten da bohemioa eta ertzekoa zen komunitate berria; sexualitate berria nahi zuena, drogak era ludikoan erabiltzen zituena.
Errenta txikiko tabernetan entzuten zen garaietako musikak; haietan bat egiten zuten hiri-tribuek, auzoetatik joandako gazteek eta, artean, politizatuta zeudenek. Osagai hauen inguruan artikulatuko zen, politika izateaz gain, bizimodu berria zekarren komunitatea. Horrexegatik aldarrikatzen dugu «tropikala» hitza, borroka bizitzeko, bizitzeko modu berria adierazten baitu.


PSOE ezinbesteko erreferentzia daukagu liburuan zehar. Orduko PSOEren eta gaurkoaren artean alderik ba al dago?
PSOEren etorrera aukera politikoa izan zen. Argi zeukaten zertarako heldu ziren gobernura: egitasmo kapitalista eta modernizazio prozesua borobiltzeko arlo militarrean, politikoan eta ekonomikoan. Aldi berean, kutsu aurrerakoia zekarten eta gobernu lanetarako hainbat ezkertiarrez baliatu ziren. PSOEren etorrerak eta aginte autonomiko hasiberriek ahalbideratu zuten zenbait borroken garapena, UCDrekin guztiz legez kanpokoak zirenak -lehenengo irrati libreak, esaterako-. Bada antzekotasun gehiagorik: negoziazioaren inguruko mugimenduak eta zurrumurruak; edo, justizia dela-eta, eskumak hartu zuen jarrera PSOEk prebentziozko espetxealdia kendu zuenean, ziurtasunik eza eta etorkin gazteak astinduz. Gaur bezala.


Zergatik liburuan «Euskal Herriak» erabili?
Gure ohitura da Euskal Herriak erabiltzea hemengo tokiz tokiko aniztasuna nabarmentzeko. Klase borroken eremua kontuan izanik, herri guztietan antzeko arazoak daudela badakigu ere, sekula ez dugu borroka molde bateratuaren aldeko apusturik egin, leku bakoitzeko erritmoari so egin behar zaio, errespetatu behar da erritmo hori. Tokiz tokiko autonomia nabarmendu nahi dugu.


Resiste aldizkaria askorentzako erreferente bihurtu zen. Eta, diseinuari buruzko pasadizorik baduzula uste dut...
Genituen eredu grafikoak ezagutzen genituenak ziren; honela, galeradak erabiltzerakoan edota azala egiterakoan ARGIA hartu genuen eredu. Resiste garrantzitsua izan zen tokian tokiko borrokak babesteaz gain, nazio mailako espektroa islatzeko beharra zegoela ere argi izan zuelako. Argi izan zuen ere ezinbestekoa zela nazio mailako banaketa garatzea. 1988an, gutxi gorabehera, hemengo abangoardia ezberdinak -abertzaleak, iraultzaileak, anarkistak- beraien aldizkariak kaleratzen hasi ziren. Guk ARGIAtik kopiatu genuen azalaren eredua.


Azkenak
BOLLOTOPAKETAK
Bollera subjektua erdigunean jartzera datorren hitzordua

Apirilaren 26, 27 eta 28 hauetan iraganen da Euskal Herriko bolleren topaketa, Leitza herrian. Izenak argiki dioen gisara bollerei irekitako jardunaldiak dira, baina, oro har, sexu/genero disidente oro da gomitaturik. Egitarau aberatsa eta askotarikoa ondurik, taldean... [+]


Gorputz hotsak
"Pianoa da konpainia izatea bezala, ez zara inoiz bakarrik sentitzen"

Musika klasikoa, regetoia eta rocka gustuko ditu Jakes Txapartegi pianistak (Hondarribia, Gipuzkoa, 2009). Itsua da, musika klasikoa jotzen du eta poliki-poliki jazza eta inprobisazioa ikastea gustatuko litzaioke. Etxean zuen teklatuarekin Pirritx eta Porrotxen “Maite... [+]


2024-04-28 | Axier Lopez
Dronea, munduko botere harreman desorekatuen ikur eta eragile

Giza asmakizun oro lez, onena eta txarrena egiteko gai dira. Baina, tamalez, dronea, beste ezeren gainetik, Mendebaldeko potentzia kapitalistek munduaren gehiengoa menpean jartzen jarraitzeko tresna nagusietakoa da. Zirrikitu teknologikoetatik haratago, funtsezko pieza da bizi... [+]


Iñaki Soto. Erredakzioko kazetaritza ardatz
"Gure Herriaren etorkizuna eta hizkuntzarena batera joango dira"

25 urte beteko ditu aurten Gara egunkariak. Ez da erraz izan. Teknologiak ekarritako iraultzari neurria hartuagatik ere, Espainiako auzitegietako epaileek erabakitako oztopo arbitrarioek egunean eguneko jarduna baldintzatu dute. Mirari hutsa, Iñaki Soto zuzendariaren... [+]


Migrazio eta Asilo ituna: Europaren legatu kolonialista denon begien bistan

Europar Batasunean berriki onartu den Migrazio Itunak, asko zaildu dizkie gauzak euren herrialdetik ihesi doazen eta asiloa eskatzen duten pertsonei. Eskuin muturraren tesiak ogi tartean irentsita, migratzaileentzako kontrol neurri zorrotzagoak onartu dituzte Estrasburgon,... [+]


Eguneraketa berriak daude