Ihesi: Oletatik Izazpira mendi bizikletaz
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Bidoia bete ostean gorantz doan bidea hartuko dugu, Jeronimo Iturbe Legorburu "Agiñeta" aizkolariaren omenezko eskultura atzean utzita. Hogei metro eskasera Muxika baserria dago. Bidea bitan zatitzen da bertan. Ezkerrera egiten duen pista zuritik nahiz parean daukagun mendi-bidetik Oleta lepora helduko gara, baina guk ezkerrekoa hartuko dugu, Zumakorta baserrirantz doan pista, bizikletan igotzeko samurragoa baita.
Hasieran suabe-suabe joango gara, baina metro gutxira bidea tente jarriko da. Litekeena da plater txikia sartu behar izatea. Hobe dugu mendi-bidean sartzean erdiko platerera ez pasatzea. Ez behintzat aurrerago dagoen eskuineranzko 180 graduko bihurgune gogorra gainditu arte. Hortik aurrerako aldapak leunagoak dira eta berehala iritsiko gara Oletara (756 m).
Oletara heltzean burdinazko gurutzea eskuinera ikusiko dugu, Oletako tumuluaren ondoan. Ezkerrera Aizpurutxora eta Azkoitiko Martirieta auzora doazen bideak izango ditugu, gurutzea pasa eta eskuinera Agiñara doana (Muxika baserrian atzean utzi duguna) eta parean, Samiñora eramango gaituena.
Ezkerrera hartu eta lauzpabost bihurgune -horietako batean Iruarrieta I izeneko trikuharria dago- gainditu ondoren, sobera sofritu gabe Samiño -edo Irumugarrieta- mendiko (932 m) zutoin geodesikora helduko gara. Azkoitia, Azpeitia eta Zumarraga elkartzen dituen mugarria eta buzoia handik 25 metrora daude. Ikuspegiaz gozatzen dugun bitartean atseden hartu eta mokadutxo bat jateko aprobetxa dezakegu, parean daukagun Izazpiko aldapari aurre egiteko indarrez lepo egotea komeni baitzaigu.
Pagotxetan lau bidek egiten dute bat. Txabolatik metro gutxira dagoen zutoinak erakutsiko digu norantz egin behar dugun: eskuineko bidea San Kristobal auzora eta handik Zumarragara doa, ezkerrekoa Loiolara eta aurrean daukaguna, Izazpira. Hain justu, GR 120 edo Arantzazuko Amaren Santutegia, Antzinako Amaren ermita (Antio) eta Loiolako Santutegia batzen dituen Hiru Tenpluen Ibilbidea, Pagotxetatik pasatzen da, Izazpiren magaletik Loiolaranzko norabidean. Hemendik aurrera, beraz, marka zuri-gorriak lagungarri izango dira, Izazpira igotzeko apur bat desbideratu beharko garen arren.
Indarrez justu antzean baldin bagoaz hobe dugu Antiora iritsi arte marka zuri-gorriei jarraitzea, Izazpiko maldak dezenteko pendiza dauka-eta. Hala ere, merezi du tontorrera igotzeak, irainka erasoko dugun maldatzarrak sekulako panoramika eta jaitsiera polita oparituko baitizkigu geroago. Horretarako, Pagotxetako txabola atzean utzi eta pintura zuri-gorriari jarraituko diogu, harik eta ehiza postuen artean doan igoera gainditu eta bidea bitan zatitzen den arte. Ezkerreko bidea -langa igarota- hartuko dugu; eskuinekoa (GR 120) Antiora jaisten da zuzenean.
Izazpiko igoera hiru zatitan bana genezake. Gauden lekutik hurrengo langara bitartean eroso joango gara. Handik aurrera, ordea, aldapa gogorrenari egin beharko diogu aurre. Izarraitz begira dugula, hortzak amorruz estutu beharko ditugu eskuinean dugun hesia gainditzeko unea iritsi arte. Ordurako Izazpiko gurutzea bistan izango dugu jada. Pinudian sartzean bideak tente samar jarraituko du baina handik gutxira apur bat etzan eta tontorrera (972 metro) iritsi bitartean hankak -eta barrenak- ahal bezainbeste lasaituko ditugu. Izazpin Azpeitiak, Ezkio-Itsasok eta Zumarragak bat egiten dute. Ez, ordea, gurutze nagusia dagoen lekuan. Hura Ezkio-Itsason dago eta mugarria, tontorretik metro batzuk urrutiago, ipar-mendebalderako norabidean, pinu artean, 1927an jarritako burdinazko gurutzetxoaren alboan. Zerua garbi badago, belarretan eseri eta indarrak berreskuratzen ditugun bitartean inguruko mendiei errepaso polita emateko aukera izango dugu, goiko zerrendan irakur daitekeenez.
Elorriagazpi eta Elorriagagoikoa baserriak baino metro batzuk aurrerago dagoen zutoinak bidea erakutsiko digu: Mandubia ezkerrera eta Antiguako Ama (Antio) eskuinera. Bi bordak igaro ostean, Elorriagazpitik datorren pista zurira helduko gara. Guk ordea, zuzen jarraituko dugu, Elorriagagoikoarantz, GR120 bidearen markak jarraituz. Ezkerrera eginez zein zuzen jarraituz Antiora iritsiko gara, baina goiko bideak ikuspegi eta jaitsiera ederragoak eskainiko dizkigu.
Elorriagan gora egitean iturrira helduko gara. Guk markak jarraituko ditugu, baina nahi duenak, orain artekoarekin nahikoa izan ez badu, eskuinera egin eta Beloki mendia (641 metro) igo dezake. Ordu erdi baino gutxiago beharko duzue joan-etorria egiteko. Antiora -eta handik Zumarragara- bitartean jaitsieraz gozatzea besterik ez zaigu falta. Dena den, Andre Mariaren baseliza barrualdetik ikusteko geratu egingo gara.
Kondairak dioenez, jentilek Aizkorritik bota zituzten harriekin altxa zuten baseliza.
XII. mendeko eraikuntza da, euskal estilo erromanikoaren adibide, atariak eta iparraldeko zein ekialdeko paretek erakusten duten moduan. Iparraldekoak sei gezi-leiho ditu eta ekialdekoak bi. Kanpoaldeari dagokionez, absideko kalbarioaren irudia (XV. mendekoa) ere nabarmenduko genuke. Barrualde ederrari esker izendatu dute, hala ere, monumentu historiko eta artistiko. Egurrezkoak ditu sabaia, korua eta habeak. Azken horietan, eskuz landutako irudiak -emakumezkoen gorputzak eta figura geometrikoak- daude. Aldareko Ama Birjinaren eskultura gotikoa da.
Urtean zehar bisitari franko erakartzen ditu Antioko baselizak, baina dudarik gabe, uztailaren 2an, Santa Isabel egunean, izan ohi du protagonismo handiena. Zumarragako festetako egun handienean lagun ugari biltzen du baselizak bere inguruan. Irrintzi taldeko lagunek orduan eskaintzen diote ezpata-dantza Andre Mariari, aldarearen aurrean.
Durangoko Ernaik salatu du Txiki eta Otaegiren muralaren kontrako erasoa. Ostegun arratsaldean murala berregiteko dei egin dute.
Turingia estatuko Auzitegi Gorenak ebatzi du Buchenwald konzentrazio esparruko memorialak eskubidea duela kufija daraman edonori sarbidea ukatzeko, "judutar ugariren segurtasuna" arriskuan jarri baitezake.
.jpg)
Mexikoko mugako hesia beltzez margotu du AEBetako Gobernuak. Lehenengo brotxakadak ematera bertaratu da Segurtasun Nazionaleko idazkaria bera, Kristi Noem. Neurri horren bidez, hesiaren tenperatura igo nahi dute, eta horrela migratzaileen pasabidea zailtzeko.
Garmendi mendi gidaritza zerbitzuaren bitartez zeharkaldi eta ateraldiak antolatzen ditu Ibai Iturriak. Argitara eman diren datuekin kezkatuta, mendian "kontzientziaz eta arduraz" jokatzearen beharra azpimarratu du.
Ez kobratzea, nagusiaren senideen etxeak garbitu behar izatea, lantokian lo egin behar izatea, irainak... Luxuzko jatetxeko esklabotza-baldintzen lekukotzak argitara ateratzen jarraitzen dute Urola Kostan.
Erakunde palestinarrak astelehenean jakinarazi zuen ohar batean Egiptoko eta Qatarreko bitartekariek proposatutako su-eten akordioa ontzat jo duela. Israelgo armadak, ordea, dagoeneko inguratuta dauka Gaza hiria, eta han dauden palestinarrei urriaren 7ra arteko epea eman die... [+]
Kai Nakai, Maren eta Olatz Salvadorren kontzertua bertan behera utzi zuen Bilboko Udalak joan den igandean. Hiru musikariek azaldu dute gertatutakoa.
Espainiako Vuelta abuztuaren 23tik irailaren 14ra izango da, bertan, Israel-Premier Tech taldeak hartuko du parte. Txapelketaren zuzendari Javier Guillének esan du "ezin dituztela kanporatu, puntuazioa dela eta parte hartzeko eskubidea" irabazi baitute.
Euskararen biziberritzeari buruz asko hitz egiten ari azken urteetan eta horren inguruan ari da lanean Euskaltzaindiko talde bat. Talde horretan dago Jon Sarasua ere eta galdetu diogu zeregina zertan den. Galdetu diogu, halaber, udaberrian idatzi zuen Puprilusoko artikulu... [+]
Adimen artifizialarekin garatutako tresna bat da IA-Speak. Bi erabilera nagusi izanen ditu: mintzamena itzultzen duen gailu bat eta erabiltzaileen mintzamena aztertzen duen plataforma bat.
Polizia jarduera arrazistak dira araua Bilbon. Manteroei salgaiak konfiskatzen dizkiete, dirua eta objektu pertsonalak kentzen dizkiete, tratu txarrak ematen dizkiete eta mespretxatu egiten dituzte, indarkeriazko murrizketekin, identifikazioekin eta atxiloketekin.
AEBko Zientzia Fundazioaren Antartikako Programak (USAP) jakitera eman duenez, Antartikako ikerketa-baseetan 2022-2024an egin duten galdeketan, parte-hartzaileen % 41k adierazi du sexu-erasoa edo sexu-jazarpena jasan duela.
50 maliar inguru ari dira kalean bizitzen Gasteizen beren asilo eskaeren ebazpenaren zain. Eusko Jaurlaritzak Oñati eta Tolosako harrera zentroetara mugituko ditu Espainiako Gobernuaren pasibotasunaren aurrean, horren eskumena baita eskaerak ebaztea eta ostatu alternatiba... [+]
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Victoria Eugenia Zikloa. Mitsuko Uchida (pianoa).
Egitaraua: Beethovenen hiru azken sonatak.
Lekua: Donostiako Victoria Eugenia Antzokia.
Data: abuztuaren 18a.
Mitsuko Uchidak Musika Hamabostaldia bisitatzen duen hirugarren aldia da. Bere estiloak... [+]