Makina bat kontu


Victoria lakuaren ur-maila jaitsi da

David Kull-ek, Kenian lan egiten duen ingeniariak, Victoria Lakua azkar husten ari dela esan berri du. Laku honek 70.000 kilometro koadro ditu eta 2005ean azken berrogeita hamar urtetan izandako mailarik baxuena izan du. 2003tik aurrera ia metro bat galdu duela ere esan du. Bi arrazoi aipatu dira bereziki, bat lehortea eta bestea Ugandak eraikitako urtegia.

50eko hamarkadan Nilo ibaia eta Victoria lakua bereizi egin ziren lur ezponda natural baten eraginez. Geroxeago, britainiarrak leku horretantxe lehen zentral hidroelektrikoa eraiki zuten, Owens Falls deiturikoa. 2002an Ugandak beste zentral hidroelektriko bat eraiki zuen, aurrenekotik ez oso urrun, Munduko Bankuaren diru-laguntzaz. Uganda eta Egiptok hitzarmenaren bidez adostu zuten erabili beharreko ur-kantitatea, beti ere, inguruko ekosistemei ahalik eta kalte txikiena egin nahian.

David Kullen arabera, Ugandak ez du hitzarmena betetzen eta bi zentral hidroelektrikoetan behar baino ur gehiago xahutzen dela aldarrikatu du ONG batek argitara emandako txostenean. Bertan adierazten denez, Victoria lakuko ur-maila jaitsieraren %45 lehorteagatik da baina beste %55 zentral hidroelektrikoen eraginez.

Ia 30 milioi pertsona bizi da Victoria lakutik ateratako baliabideetatik eta une honetan urontzien zirkulazioa asko gutxitu da ur-maila jaitsi delako. Bertako populazioa kexu da eta are gehiago, lehen bortizkeria-arazoak hasiak dira jada. Ingurumen arazo honek gerraren atarian jarri du inguru guztia eta nazioarteko hainbat erakunde mugitzen hasiak dira baina agian beranduegi.


Pinguinoekin oinez ikasten

Telebistako dokumentaletan askotan ikusi ditugu pinguinoak oinez. Balantzaka ibiltzen dira baina ez dira erortzen, nahiz eta batzuetan ehunka kilometro egin.

Ibilera horri etekina ateratzea bururatu zaio ikerlari talde bati. Balantzakako mugimenduak aztertuz ezin al geniezaieke gure adinekoei lagundu? Gure adinekoak, hezur hautsiak edota desgasteak direla eta, balantzaka ibiltzen dira eta gehienetan erortzeko arriskuarekin. Posible izan daiteke adinekoei hainbat mugimenduren estrategiak erakustea, fisonomiari etekin onena ateratzeko.

Beste erabilera bat roboten munduari dagokio; bi hankako roboten mugimenduak oso orekatua behar du izan ez erortzeko eta hanka baten gaineko mugimendua edo alde batekoa egin behar bada oso ordenadore sofistikatuak behar dira eroriko ez badira. Ostera, pinguinoen mugimenduen mekanika ulertuz gero, posible izango da robotek ere beste mugimendu batzuk errazago egitea edo ordenadoreen lana erraztea.


Azkenak
2025-06-07 | ARGIA
Euskara hutsezko plaza bete dute Ziburuko Azokan

1.000 euskaltzale eta kulturazale baino gehiago giro goxoan ibili dira Ziburuko liburu eta disko azokan, eta larunbat goiz eta arratsaldez gozatu dute hitzaldi, kontzertu eta liburu aurkezpenez. 33 argitaletxe eta 10 diskoetxeren lanak ezagutzeko eta erosteko aukera probestu... [+]


EAEko euskaltegietan A2 mailan matrikulatzea oraingoaren laurdena kostako da

Datorren ikasturtetik aurrera, euskaltegietan A2 mailan matrikulatzen direnek orain arte bezala 310 euro ordaindu beharrean, 70 euro ordainduko dituzte. Maila gaindituz gero, ordaindutakoa itzuliko zaie ikasleei. 


Guardia Zibilak “hemendik fan egiteko” eskatuko dute ekainaren 14an Oñatin

Kuartela herrixantzat lelopean indar okupatzaileek Euskal Herritik irten behar dutela aldarrikatzen du Fan Hemendik taldeak.
 


Gure haurrak ere badira ekimenak mobilizazioa egingo du ekainaren 12an, Gasteizen

Rafah-ra doan nazioarteko martxarekin bat eginez, Gasteizen mobilizatzera deitu du plataformak, baita ikasgeletan ere. Palestinar haurrekiko elkartasun argazkiak ateratzeko eskatu du.


Bake Bideak eta Bakegileak bide amaierara iritsi dira

Aieteko Nazioarteko Bake Konferentzia 2011n egin zen Donostian eta ondoren sortu zen Bake Bideak, Ipar Euskal Herritik bake prozesua sustatzeko. Bakegileen zeregina ETA armagabetzeko ekinbide zibila antolatzea izan zen. Orain, desegingo direla iragarri dute bi ekimenek.


2025-06-06 | Gedar
EAEko kartzelariak greba egitera deitu ditu ELAk

Espetxeetako funtzionarioek lanuzte partzial bat egingo dute ekainaren 9tik 15era bitartean.


Idoia Asurmendi
Bihotzetik berriz pasatzea

IDOIA ASURMENDI
Non: Bilboko Kafe Antzokian.
Noiz: maiatzaren 29an.

----------------------------------------------------
 
Termometroak 30 gradutik gora markatzen ditu, uda giroa nagusi da eta Bilboko kaleak herritar aztoratuz beteta daude. Horrelako egun... [+]

Torturaren 21 biktima berri aitortu ditu Nafarroako Gobernuak

21 pertsona “giza eskubideen urraketen biktima” gisa aitortu dituzte ofizialki. Espainiako Estatuko funtzionarioek eta eskuin muturreko taldeek torturatutako pertsonak dira eta biolentzia horren lagin txikia baino ez direla dio Egiaren Garaia Da ekimenak.


111 Akademiak banatuko duen azken saria jaso du Miren Amurizak

Ostegunean banatu dute saria, Amasa-Villabonako Hika txakolindegian. Bertan jakinarazi dute 2024koa izan dela 111 Akademiak banatuko duen azken saria.


Non daude kaparrak?

Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]


“Zaurgarritasun Indizea”, Jaurlaritzak nahi duena egiteko koartada

Nork sinesten du urtebetean Ordiziako errealitatea goitik behera aldatu dela eta desorekak desagertu direla?

Udaberriko oporren ataritan egunkarietan Begoña Pedrosak eman zigun titularra: Ordiziak ez du desorekei aurre egiteko plan berezirik behar... [+]


GALen biktimei barkamena eskatu die Alonsok, Gogora Institutuko zuzendariak

Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.


Eguneraketa berriak daude