argia.eus
INPRIMATU
Makina bat kontu
Joxerra Aizpurua Sarasola 2006ko otsailaren 26a

Victoria lakuaren ur-maila jaitsi da

David Kull-ek, Kenian lan egiten duen ingeniariak, Victoria Lakua azkar husten ari dela esan berri du. Laku honek 70.000 kilometro koadro ditu eta 2005ean azken berrogeita hamar urtetan izandako mailarik baxuena izan du. 2003tik aurrera ia metro bat galdu duela ere esan du. Bi arrazoi aipatu dira bereziki, bat lehortea eta bestea Ugandak eraikitako urtegia.

50eko hamarkadan Nilo ibaia eta Victoria lakua bereizi egin ziren lur ezponda natural baten eraginez. Geroxeago, britainiarrak leku horretantxe lehen zentral hidroelektrikoa eraiki zuten, Owens Falls deiturikoa. 2002an Ugandak beste zentral hidroelektriko bat eraiki zuen, aurrenekotik ez oso urrun, Munduko Bankuaren diru-laguntzaz. Uganda eta Egiptok hitzarmenaren bidez adostu zuten erabili beharreko ur-kantitatea, beti ere, inguruko ekosistemei ahalik eta kalte txikiena egin nahian.

David Kullen arabera, Ugandak ez du hitzarmena betetzen eta bi zentral hidroelektrikoetan behar baino ur gehiago xahutzen dela aldarrikatu du ONG batek argitara emandako txostenean. Bertan adierazten denez, Victoria lakuko ur-maila jaitsieraren %45 lehorteagatik da baina beste %55 zentral hidroelektrikoen eraginez.

Ia 30 milioi pertsona bizi da Victoria lakutik ateratako baliabideetatik eta une honetan urontzien zirkulazioa asko gutxitu da ur-maila jaitsi delako. Bertako populazioa kexu da eta are gehiago, lehen bortizkeria-arazoak hasiak dira jada. Ingurumen arazo honek gerraren atarian jarri du inguru guztia eta nazioarteko hainbat erakunde mugitzen hasiak dira baina agian beranduegi.


Pinguinoekin oinez ikasten

Telebistako dokumentaletan askotan ikusi ditugu pinguinoak oinez. Balantzaka ibiltzen dira baina ez dira erortzen, nahiz eta batzuetan ehunka kilometro egin.

Ibilera horri etekina ateratzea bururatu zaio ikerlari talde bati. Balantzakako mugimenduak aztertuz ezin al geniezaieke gure adinekoei lagundu? Gure adinekoak, hezur hautsiak edota desgasteak direla eta, balantzaka ibiltzen dira eta gehienetan erortzeko arriskuarekin. Posible izan daiteke adinekoei hainbat mugimenduren estrategiak erakustea, fisonomiari etekin onena ateratzeko.

Beste erabilera bat roboten munduari dagokio; bi hankako roboten mugimenduak oso orekatua behar du izan ez erortzeko eta hanka baten gaineko mugimendua edo alde batekoa egin behar bada oso ordenadore sofistikatuak behar dira eroriko ez badira. Ostera, pinguinoen mugimenduen mekanika ulertuz gero, posible izango da robotek ere beste mugimendu batzuk errazago egitea edo ordenadoreen lana erraztea.