Esperantzari lekua egin


2006ko otsailaren 19an
Prozesua dela eta ez dela, umoreak gurean segituan aldatzen dira azkenaldian zuritik beltzera. Horrela dabil gurean esperantza, non eta noiz pausatu ez dakiela. Hala gabiltza maiz auzora begira, ea beraiena, katalanena, ondo ateratzen zaien, hortik gure mesedea ere etorriko delakoan. Beti ikas daiteke besteen buruan, eta Kataluniako prozesuak argi agertu digu mugarriak azken finean non kokatzen diren, aurreko artikulu batean aipatzen genituen puntuetan, hain zuzen ere: naziotasuna eta katalanaren derrigortasuna. Arriskuak nondik datozkeen ere erakutsi digu, bide batez, Mas-Zapatero itun ezkutuak. Segituan jarri gara begira ea etxean Masen antzik nori aurkitzen diogun. Baina esperientzia katalanak argi erakutsi diguna, batez ere, beste hau izan da: aurreko Estatutuaren erreforman eta Konstituzio espainiarrak markatzen duen eremu estuetan jokatu nahiak berez itotzen dituela aukerarik ederrenak. Eta ez gaude horretara behartuta. Beste erreferentzia zabalagoak ere badirelako. Ez dugu, halabeharrez, mundua Estatu espainiarraren edota frantziarraren eremuetara mugatu beharrik.

Europa zabalera begira, ez bakarrik Batasun europarrean biltzen dena, baita ipar eta ekialdera zabaltzen diren herrialde europarrak kontuan hartuta, oinarrizko hiru kontzeptu hauek, herria, nazioa eta estatua, azken hamar-hamabost urteetan dantzan dabiltzala ikus daiteke. Frantzia jakobinoak sortu zuen estatu-nazio lotura derrigortu hori, gero Estatu espainiarrak ere saiatu duena, ez da gaur, urrunetik ere, eredu bakarra ez eta baliozkoena. Nazioaren definizio berri gehienen zalantzan jartzen dute eredu unitarista hori eta, ondorioz, nazio frantziarraz edo espainiarraz mintza daitekeenik, estatua besterik ez dagoen tokian, eta honen barruan nazio desberdin anitzak.

Definizio berriak saiatu aurretik ere, gaurko panorama europarra begiratzen badugu, bost egoera desberdin aurkituko ditugu:

- Lehenengo talde batean, nazio kontzeptuari eskubide zibilen eremu soilaren esanahia ematen dioten Estatuak ditugu: Belgika edo Turkia, adibidez. Estatu bion barruan ere, ondo dakigunez, badira herri eta komunitate desberdinak, baina estatu-konstituzioak nazio kontzeptua darabilenean, bakar-bakarrik estatu osoko hiritarren komunitate bakarra, eskubide zibilen subjektua, aipatzen du.

- Bigarren talde batean kokatzen dira nazio kontzeptua herri-nortasun kolektibo bereziarekin lotzen dituzten estatuak: Lituania, Irlanda edo Ukraina ditugu talde honetan. Kasu hauetan, estatu-konstituzioan nazioa eta herria, hizkuntza, nortasuna eta borondate kolektiboa elkarloturik agertzen dira.

- Hirugarren talde bateko estatuek nazioa eta herria kontzeptuak berdindu nahi dituzte, eta hauetatik estatu bakarraren legitimazioa ondorioztatu. Horiexek dira, besteak beste, Espainia, Hungaria edota Esloveniaren kasuak. Nazioa=herria=aberri bakarra da, adibidez, Konstituzio espainiarrean agertzen den ekuazioa. Hortik dator gero, esate baterako, Kataluniari naziotasuna onartzeko zailtasun-ezintasuna, egunotan nabarmentzen ari dena.

- Baina bada laugarren talde bat ere, nazio kontzepturik erabiltzen ez duen estatuena. Finlandia, Portugal, Alemania, Txekia edo Suedia, adibidez, herri gisa definitzen dira beren konstituzioetan, eta ez dute nazio kontzepturik aipatzen.

- Eta azkenik, ez naziorik ez herririk agertzen ez dituzten estatuetako konstituzioak ere baditugu, eta hauen artean sortu berriak (Bosnia-Herzegovina, Mazedonia) edota txikienetakoak (Zipre, Luxenburgo...).

Gauzak horrela, Europa zabalean nazio-estatu lotura jakobino derrigortua krisian dagoela esan daiteke, eta herri bakoitzari nazio artikulazio demokratikoa emateko joera apuntatzen dela etorkizunean, gaur egun nazio hori estatu desberdinen artean sakabanaturik aurkitzen bada ere. Abia dezagun orduan bide horretatik gure esperantza.


Azkenak
2024-03-31 | Julen Azpitarte
Zinearen historiako film-kontzerturik “onena”

Oscar sari andana jaso zuen The Silence of the Lambs (1991) thriller-a zuzendu zuen Jonathan Demme (1944-2017) zinegile estatubatuarrak estreinatu zuen zineak inoiz eman duen kontzerturik onena: 1970eko hamarkadaren erdialdean New Yorken eratutako Talking Heads taldearen Stop... [+]


"Enpresa pribatuen esku utzi da segurtasun publikoaren norabidea"

Ertzaintzaren azken hamarkadako bilakaera teknologikoa aztertu du bere liburu berrian Ahoztar Zelaieta ikerketa kazetari, kriminologo eta ARGIAko kolaboratzaileak. Segurtasunaren industria ikertu eta Ertzaintzarekin duen lotura plazaratu du, La Ertzaintza que viene... [+]


Campi Bisenzioko GKN fabrikan batu dituzte langile borroka eta ekologismoa

2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]


Judith Bilelo Biachó
"Erakundeek ez digute lagunduko, guk geure hizkuntzan hitz egitea lortzen ez badugu"

Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]


Eguneraketa berriak daude