Antso Handia, erakusketa handia
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Eskulturatan ere berriztapenik izan da; Tuterako Ama Zuria aurpegia garbituta ipini dute Baluarten, Iratxeko eta Katalaingo andra mariak lagun dituela.
Zaharberritua izan da, halaber, Olivako monasterioko Antso Azkarraren (1194-1234) ustezko hilobia -monasterioaren maketa ere ikus daiteke erakusketan-.
Helburu artistikorik gabe egindako objektuak ere, denboraren poderioz, pieza baliotsu bihurtuta iritsi dira erakusketara. Radako apezpikuaren ostilamendua, hots, hileta-objektuak, Navas de Tolosako guduan (1212) erabilitako armak edo hainbat ehun arabiar dira horren adibide.
Kalkula ezina da Baluarten bildutako piezen balio historiko eta artistikoa, baina aseguruak kontratatzeko orduan ezinbestekoa da berauek dirutan tasatzea. Orotara, 185 milioi euroko aseguru polizak kontratatu dituzte. Erakusketa 2,6 milioi euro kostako da. Bisitariak, berriz, 4 euroren truke ikus ditzake altxor erromaniko hauek.
Estilo artistikoan zentratzen da ondoren erakusketa eta gela oso bat erromanikoaren iruditeria azaltzeko erabili dute. Gurutzeak, kapitelak, bolizko piezak... bildu dituzte bertan -erreportaje honen hasierako argazkian ikusten den moduan-.
Bada, azkenik, Donejakue bideari eskainitako eremua. Bertan, azpimarragarriena kodizeak dira berriro ere: kasu honetan, Godesalco eta La Preciosa izenekoak nabarmendu behar dira.
Antso Handiaren garaiari erakusketa handia zegokion, eta La edad de un reyno honen handitasuna ez dugu zalantzan jarriko: bilduma ikusgarria osatu dute. Diario de Noticias egunkarian Ana Oliveirak erakusketaren analisian esan bezala «balantzea egin behar duenak kantitatea eta kalitatea izan ditzala kontuan».
2004an 1.000 urte bete ziren Antso Handiak (1004-1035) Nafarroako koroa jantzi zuenetik. Nafarroako Erresumaren loraldia gogorarazteko hainbat ekitaldi burutu ziren urte hartan Euskal Herri osoan. UPNren Gobernuak erregearen errebindikazio «abertzaletzat» jo zituen orduan ekitaldiok eta Antso III «rex hispaniorum» gisa errebindikatzeko kontraerasoa iragarri zuen.
Baluarteko erakusketa litzateke kontraeraso honen elementu nagusiena. Nafarroako Gobernuko presidente Miguel Sanzek, erakusketaren inaugurazioan esan zuen Antso Handiaren agintean «Espainia Europara itzuli» zela. Fernando Sebastian artzapezpikuak, aldiz, erakusketak jasotzen duen garaia «Espainiarentzat erabakiorra» izan zela esan zuen.
Eta, gero, erakusketa bisitatzerakoan, ikusleak hari historiko garbi baten falta sumatzen du. Pieza baliotsuak ez daude testuinguru historikoan kokatuak. Erakusketaren amaierako ikus-entzunezkoak hitz hauekin justifikatzen du gabezia hau: «Batzuetan, kondairaren edertasuna garrantzitsuagoa da herri baten sentimenduarentzat, egia historikoa baino». Egia historiko hori saihestea ote da UPNren Gobernuaren kontraerasoa? Isidro Bango erakusketaren komisarioak dio obrak eurak garaiaz mintzo daitezen nahi izan dutela. Hots, edertasunean eta balio estetikoan oinarritutako diskurtsoa aukeratu dute, kontakizun historikoan oinarritutakoa baino. Katedradunaren intentzioa ona izanik, bisitariari azalpen historikoen bidez laguntza handiagoa ematea eskertzekoa litzateke. Hau guztia, arte erromanikoa maite dutenentzat erakusketa gozamen hutsa dela onartuta, ahaleginaren balio estetiko eta artistikoa ukatu gabe.
Baina, beste behin ere, eraso zuzenena hizkuntzaren alorrean jo du Nafarroako Gobernuak erresuma zaharraren hiriburuan. La edad de un reyno erakusketa osoan errotulo bat bera ere ez dago euskaraz.
Hau guzti hau, Nafarroako Gobernua Xabierko Frantziskoren jaiotzaren 5. mendeurrenaren ospakizunetan buru-belarri sartua dagoenean. Eta hor ere iragarrita zegoen UPNk «interpretazio abertzaleak» bere «egia»rekin erasoko dituela.
Europa barruan hegaldiak hartzea trenez bidaiatzea baino 26 aldiz merkeagoa izan daiteke, 31 herrialdetako 142 ibilbidetan oinarritutako Greenpeaceren ikerketa baten arabera. Hegaldien zerga pribilegioei egotzi die desparekotasuna, eta trenbidea merketzeko neurriak eskatu ditu.
Israel Gazan egiten ari den genozidioaren aurkako mezuak adierazteagatik mota askotako errepresioa jasan du Irlandako Kneecap musika taldeak: Liam Óg Ó hAnnaidh kidea asteazkenean epaitu zuten, Londresen emandako kontzertu batean Hezbollah miliziaren bandera... [+]
ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde sindikatuek aurkeztu dituzte Herri Ekimen Legegilearen sinadurak Eusko Legebiltzarrean. Orain pilota alderdien teilatuan dagoela esan dute, eta herritarren borondatea kontuan izatea eskatu diete.
Israelgo armadaren barne agiri batean agertzen diren datuek diote Gazan hil dituzten sei palestinarretatik bost zibilak direla, azken hamarkadetan aurrekaririk ez duen sarraskia izanik. Israelgo zerbitzu sekretuek maiatzean zioten armadak Hamaseko eta Jihad Islamikoko 8.900... [+]
Bilboko Konpartsek elkarretaratze jendetsua egin dute Arriaga Antzokiren aurrean azken egunetako eraso sexisten aurka egiteko. Konpartsek adierazi duten arabera, erasoak kopuruz eta intentsitatez handitu dira. Aste Nagusiaz gozatzera gonbidatu dituzte herritarrak, eta... [+]
Youssef Al-Zuq munduko preso gazteena izandakoaren bizitza Gazako zigor zikloaren ikur da. Al-Zug 2008an jaio zen kartzelan, ama atxilotu eta epaiketarik gabe espetxeratu ondoren. Uztailaren 12an hil zuten Israelen bonbardaketa batean.
Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]
Durangoko Ernaik salatu du Txiki eta Otaegiren muralaren kontrako erasoa. Ostegun arratsaldean murala berregiteko dei egin dute.
Turingia estatuko Auzitegi Gorenak ebatzi du Buchenwald konzentrazio esparruko memorialak eskubidea duela kufija daraman edonori sarbidea ukatzeko, "judutar ugariren segurtasuna" arriskuan jarri baitezake.
.jpg)
Mexikoko mugako hesia beltzez margotu du AEBetako Gobernuak. Lehenengo brotxakadak ematera bertaratu da Segurtasun Nazionaleko idazkaria bera, Kristi Noem. Neurri horren bidez, hesiaren tenperatura igo nahi dute, eta horrela migratzaileen pasabidea zailtzeko.
Garmendi mendi gidaritza zerbitzuaren bitartez zeharkaldi eta ateraldiak antolatzen ditu Ibai Iturriak. Argitara eman diren datuekin kezkatuta, mendian "kontzientziaz eta arduraz" jokatzearen beharra azpimarratu du.
Ez kobratzea, nagusiaren senideen etxeak garbitu behar izatea, lantokian lo egin behar izatea, irainak... Luxuzko jatetxeko esklabotza-baldintzen lekukotzak argitara ateratzen jarraitzen dute Urola Kostan.
Erakunde palestinarrak astelehenean jakinarazi zuen ohar batean Egiptoko eta Qatarreko bitartekariek proposatutako su-eten akordioa ontzat jo duela. Israelgo armadak, ordea, dagoeneko inguratuta dauka Gaza hiria, eta han dauden palestinarrei urriaren 7ra arteko epea eman die... [+]