Bihar


2006ko otsailaren 05an
Alegoria batez hasiko dut gaurko artikulua: egunen batean, ziur nago gizakia Saturnora iritsiko dela. Izan ere, nik, egun hori ailegatu bitartean, erabakita daukat non kokatu beharko den Saturnoko hiriburua, eta bertako urbanizazio batzuen planoak ere prest ditut dagoeneko. Egia da oraingoz Saturnora eraman gaitzakeen koheterik ez dagoela, baina baten batek sortuko du inoiz. Niri ere aparailu hori eratzen laguntzea gustatuko litzaidake, baina oso lanpeturik nabil orain etorkizuneko hirigintzan. Hala ere, ez dut zalantzarik batere Saturnora joateko gauza izanen garela hemendik gutxira. Egunen batean. Goiz, oso goiz. Bihar apika. -Honaino alegoria-.

Bihar. Hitz honek oihartzun handia izan eta izaten du ingelesez popular culture deitzen den horretan, hau da, gaurko hedabideetan zabaltzen den kulturan -zineman, musikan, komikietan...-. Errate baterako, The long tomorrow du izena Moebiusen komiki batek, eta A better tomorrow da John Wook zuzenduriko trilogia baten titulua. Eta iduri du bi tituluon artean mugitzen garela hemen Euskal Herrian, bigarrena baita, A better tomorrow alegia, guztiok edo gehienok nahi genukeena Euskal Herriarendako; baina, momentuz, gauzak dauden bezala egonda, zilegi da pentsatzea luze kostatuko zaiola etortzea lortu nahi dugun biharko horri. The long tomorrow da gure-gurea dena.

Edonola ere, hau da, "luzea" denean ere, biharkoak xarma berezia du. Erran nahi baita, bihar etorkizunean egonik, etorkizuna bera baino hurbilago sentitzen dugula. Gure itxaropenak biharko ustez epel eta goxo batean kokatzea gehiago gustatu ohi zaigu, etorkizun abstraktu batean baino. Ez da harritzekoa, hortaz, biharkoaren arrakasta popular cultureko produktuetan.

Gurean ere biharkoaren indarraz eta xarmaz ohartu denik badela sinesteko froga argiak ditugu eskura. Adibidez, Arnaldo Otegiren elkarrizketa-liburuaren izenburua ikusi bertzerik ez dago: Bihar, Euskal Herria. Edo liburuaren azalean politikariaren beraren irudia: berdez inguraturik, poeten locus amoenus delakoan, hor dago Otegi Euskal Herriarekin ametsetan murgildurik, begiak etorkizun hurbilekoan, biharkoan, galduak dituelarik... Biharkoaz gozatzeko, alta, iduri luke gaurkoa arbuiatu beharra dagoela: zeren kariaz departamenduak aldarrikatu, zertarako koalizioak prestatu, zergatik akordioak lortu? Eskura ditugun tresnekin zer egin dezakegun zertarako galdetu, tresna subiranoak bagenitu zer egin genezakeen hain ongi dakigunean? Zergatik hauteskundeez arduratu, gure helburua -askoz nobleagoa, zalantzarik gabe- hitza herriari ematea denean? Benetako lirika, egiazkoa poesia biharkoan datza. Gaurkoarekin prosa baino ez da egiten ahal, hitsa ez ezik alderdikoia ere baden prosa gainera, gure poeta ameslarien ustetan.

Amestu egin behar da etorkizunarekin, eta biharkorako prestatu. Baina, popular culture aipatuz hasi naizenez, musikalak hain boladan dauden honetan ez da beharbada guztiz lekuz kanpo izanen hona Annie-ren kanta baten hitzak ekartzea: "Tomorrow, tomorrow, you're always a day away". Beti egun bat dugu eskas biharrera iristeko. Bihar, Euskal Herria. Arras ongi, ados. Baina gaur, gustuko izan edo ez, Euskal Autonomia Erkidegoa, Nafarroa eta Ipar Euskal Herria ditugu: Euskal Herria helburu, horiek ditugu abiapuntu. Euskaldunon hiriburua non kokatu erabaki aitzin, balizko hiriburu horretako biztanleak euskal proiektura erakartzeaz arduratu beharko genuke, bertzeak bertze, aspaldi soberan dauden jarrerak baztertuz. Bide egin baino lehen, politikaren bidezidorretan lokatzez zikindu behar da. Bertzenaz, inoiz erdietsiko dugun planeta bateko hirigintzan arituko ginateke, Saturno Jerusalema eraikitzen.


Azkenak
Intsusaren bigarrena

Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]


Arrain-zoparako, besterik ezean, itsasoko igela

Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]


2024-04-22 | Jakoba Errekondo
Lurra elikatu, guk jan

Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.


2024-04-22 | Garazi Zabaleta
Txaramela
Pasta ekologikoa, ortuko barazki eta espezieekin egina

Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]


'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]


Eguneraketa berriak daude