Makina bat kontu
Berotegi-efektua eta hegazti-gripea
Urtean zehar artikulu mordoxka idazten dugu ingurumenari buruz: ozono-zuloa, berotegi-efektua, Poloen urtzea eta abar. Aurten lehen aldiz idatzi dugu hegazti-gripeari buruz eta hitz eman genuen urtea amaitu baino lehen datu gehiago emango genituela.
Dena den harrigarria izan daiteke ingurumeneko gaia eta osasunari buruzkoa elkarrekin aztertzea eta are harrigarriagoa oraindik "Ekonomia" izenburupean kokatzea guztia.
Orain hogei urte idatzi genuen lehen aldiz ozono-zuloari buruz eta orduz geroztik makina bat elkarrizketa izan ditugu gai horretaz eta antzekoez. Hogei urte igaro ondoren, ezin uka arazo ekologiko garrantzizkoen atarian gaudenik, baina sakon-sakonean arazo ekonomiko baten aurrean gaude; ekonomiak eragin baitzuen hainbat gasen superprodukzioa eta ekonomiak oztopatzen baitu soluzioen bilaketa.
Hegazti-gripean antzeko faktoreak detektatu ditugu. Aipatu gripea ez da berria, baina hegaztien hazkunde azkarrerako erabiltzen diren elementu kimikoekin gripeak gizakiarengana igarotzeko bidea egin du. Egoera larria izan daiteke, baina egun ez da larria. Larriena hegazti eta txertoen alorrean azaleratutako ekonomia da, hau izango baita edozein soluziorako oztopoa edo bidea.
Ingurumenarekin bezala hegaztiekin gertatuko dena ezin asmatu, baina bitartean autodefentsa antolatu dezakegu. Gizabanakoak kontzientzia ekologikoa izugarri haztea lortu da azken bi hamarkadetan eta horren eraginez hurrengo hamarkadetan ekonomian eragina izango duelakoan gaude, hau da, gizakiaren ohitura-aldaketek ekonomiaren aldaketa eragin dezakete eta berrogeita hamar-ehun urtera egun baino kalte txikiagoa egingo diogu ingurumenari. Baina bidean hainbat espezie eta hainbat ekosistema galduko dira, itsasertz desagertuko dira eta sarraski naturalen ondorioz milioika pertsona hilko da.
Hegazti-gripearekin antzeko prozesua gertatuko delakoan gaude. Hobe esanda, animaliengandik gizakiarengana, orohar, gero eta gaixotasun gehiago igarotzeko arriskua dago, baina mende honen amaieran agian oso kontrolatuta izango ditugu gaixotasun-bide horiek; bidean milioika pertsona eta animalia hilko dira gaixotasunak medio. Gai honetan ere, gure autodefentsa antola dezakegu eta hori animalia hurbilekoen kontsumotik dator eta hobe, gure lagun batek zioen bezala, animaliak zenbat eta luzaroago bizi, eta ez jaio eta handik hilabete batzuetara hiltegira eramanda hainbat medizina eta hormonekin gizendu eta hazi ondoren.
Beraz, irakurle, inoiz baino gehiago gizakiaren barruko sena erabili behar dugu. Dena den, seguru datorren urtea ere oparoa izango dela artikulu honetan aipatu ditugun berriei dagokienez.
Urte berri on.
AEBetako Idaho estutako Boise hiriburuan ospatuko dute euskal kultura ezagutarazteko, eta euskal diaspora batzeko. Hainbat ekitaldi egingo dituzte uztailaren 29tik abuztuaren 3ra arte.
Astearte honetako gobernu bileran onartuko dute PSOEk eta Sumarrek, akordioa iragarri baitute. Neurria "berehala" ipiniko dela indarrean jakinarazi dute.
Duela astebete, bien arteko mugan Thailandiako eta Kanbodiako tropak elkarri eraso egiten hasi ziren, Frantziaren kolonizazio aldian jatorria duen gatazka berpiztuta. Bi herrialdeek "berehalako eta baldintzarik gabeko" su-etena ezartzea adostu dute astelehenean, 35... [+]
The Lancet aldizkari ezagunak iazko uztailean eginiko "aurreikuspen zuhurraren" ondoren, zuzenean eta zeharka Gazan hilda egon daitezkeen palestinarren kopurua eguneratu du Steven Donziger abokatu entzutetsu estatubatuarrak, The Lancet-en formula... [+]
Horrez gain, Europa behartu egin du gasa AEBei erostera, 750.000 milioi euro xahutu beharko ditu horretan datozen hiru urteotan; beste 600.000 milioi euro gehiago inbertitu beharko ditu han, "inbertsio estrategikoetan"; eta, "ehunka milioi euro", zehaztapen... [+]
Lau egunez Lakuntza milaka lagunez bete du Hatortxu Rockek. Aurtengo edizioak presoen aldeko jaialdiaren bideari amaiera eman dio. Hala ere, abenduak 27rako jaialdi berria iragarri dute: Aske.
Nire gorputza erortzen ari da. Ama kolapsatzen ari da nekeak jota. Nire lehengusuak egunero jokatzen du bizitza laguntza pixka baten truke. Gazako haurrak gure begien aurrean hiltzen ari dira eta ezin diegu lagundu.
1962ko udan, CNT Francisco Franco diktadorea hiltzen saiatu zen Donostian, ETAren laguntzarekin. Octavio Alberola anarkistak koordinatu zuen ekintza, baina huts egin zuten.
Irrintzi eta performance taldeak aste honetan egin ditu grabaketak Paul Urkijoren eta Mursegoren eta Aran Callejaren gidaritzapean, eta beste artista batzuekin elkarlanean, Ibon RG-rekin besteak beste. Sitgeseko zinema jaialdian estreinatuko dute pelikula, urrian.
%37 genero- eta sexu-diskriminazio kasuekin loturik egon ziren, eta aporofobia %33 hazi zen. Gorroto-delituen intzidentzia tasarik altuena Nafarroan identifikatu zuten iaz.
Nafarroako Kutxa Fundazioari esker 41.000 euro bideratuko ditu Palestinara Salam Gaza Gobernuz Kanpoko Erakundeak, umezurtz geratu diren haurrei eskolak bermatzeko gutxienez beste urtebetez. Alor akademikoa eskaintzeaz gainera, babes psikologikoa eta laguntza emozionala... [+]
GKSk eta Etxebizitza Sindikatuak salatu dute Ertzaintzak eta Gasteizko Udaltzaingoak gogor kargatu zutela "giro lasaian" egiten ari ziren ekimenaren aurka. Lau atxilotu, 11 identifikatu eta hamarnaka zauritu utzi zituzten Poliziaren esku hartzeari buruzko bestelako... [+]
40 urte pasatxoko espetxealdiaren ostean, joan den ostiralean atera zuten espetxetik, eta segituan Libanora eraman, bere jaioterrira. Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz ez... [+]