Teo Etxaburu eta Jabi Lauzurika: «Belfastetik eta Ferroletik eskatu digute Kafe Antzokiaren eredua»
- Ezertan hasi baino lehen Kafe Antzokiko zenbakiak bota ditugu, arima Etxaburuk eta Lauzurikak jarriko dute.
Teo Etxaburuk uste du lan handia dagoela egiteko, "ikusita batetik, komunikabideetatik, hurbileko estatuetatik eta sistematik dagoen eraso guztiak euskararen herriarengan duen eragina eta bestetik, gure artean dagoen ahulezia ikusita".
Hasiera errezeloz betetakoa izan zela adierazi zenigun ARGIAn, duela bost bat urte. Alderdikerien errezeloa eragin zenutela esan zenuen eta ghettoa sortuko zenutela esan zizutela. Zer duzu orain halako errezeloak zituztenei esateko?
Adibidez, berdin datoz Garaikoetxea edo Intxaurraga, berdin Otegi edo Ezenarro eta berdin-berdin Egibar edo sindikatuetako kideak... Zentzu horretan justu alderantziz gertatu da. Eta Bilbo mailan askoz harago; jendeak ikusten du euskaldunen leku bat dela. Gaur egun, ez Bilbon, Bizkaian baizik -eta ez da harrokeria, egiaztapena baino-, instituzio ludiko kulturalik erabiliena da Kafe Antzokia. Euskaldun gune moduan 18 eta 40 urte bitartekoentzat askogatik da lekurik ezagunena eta Bilboko errealitate soziolinguistikoarengatik euskal hiztunak ez direnentzat ere erreferentea bihurtu da, badakite-eta euskaldunen tokian daudela eta gustura daude.
Ghettoari dagokionez ere, alderantziz izan da. Egindako lanarekin, lortutako prestigioarekin eta batutako jendearekin ghettoaren errezelo hori apurtzen da oso-osorik.
Askotan ikusi izan dugu; bilbotarrek kanpotarra daukatenean gonbidatua, izan andaluziarra, galiziarra, madrildarra edo katalana Bilbo erakusten diote: "Hemen dago Guggenheim, hemen dago Arriaga...", baina esateko Bilbo euskalduna dela ere, harro-harro etortzen dira Kafe Antzokia erakustera. "Gu euskaldunak gara" esateko harro-harro erakusten dute.
Zein jauzi nabarmenduko zenituzke hamar urteko ibilbidean?
Euskal Herrian, orokorrean, nahiz eta ikasketen bidezko hezkuntza askoz handiagoa izan, azken zokoraino sartu da sistemaren eragina gugan. Ezin gaindituta gabiltza estatu frantsesaren eta espainolaren eragina. Euskaldunen artean, sarritan, euskara aldarrikapen modura geratu da zenbaiten artean eta bizitzeko originaltasuna topatzea, zer garen, zer nahi dugun... Hori dena nahiko eskasian geratu da. Euskaldun batzuek ardura galdu eta funtzionarioen eskuetan utzi dute euskararen afera.
Non dago ausardia? Nola goza dezakegu gure artistak ateratzen, gure herriari, komunitateari zerbitzuak ematen gure izatetik, gure egituretatik?
Herri eragile eskasia dago, euskal eragilearen jarrera izan da, sarri eta soilik, boterea daukanari erantzutea. Baina guk boterea noiz hartzen dugu? Noiz hasten gara gure bizitza bizitzen eta nola antolatzen dugu eta nola zerbitzatzen eta babesten dugu gure herria, norberarengandik hasita?
Ez zarete oso optimista hasi, baina bete diren helburuak ere izango dituzue?
Bestalde, euskaldun zaharren kontua dago. Belaunaldi berriekin gutxiago gertatzen da, baina garai bateko euskaldun zaharrek minorizazio linguistikoa jasan behar izan zuten arazo askorengatik -politikoak, ekonomikoak eta beste-. Bizkaiko herrietatik Bilbora etortzen zirenean mandatuak-eta egitera, erdal mundura gerturatutakoan, egoera ikaragarria zen. Orain, esaten dizute nahiko gustura, lasai eta babestuta sentitu izan direla Kafe Antzokian.
Beste puntu bat bada harro sentitzekoa. Euskararen nazioan integratu ez diren horiek, hau da, euskaldundu ez direnak, baina euskararen aldeko jarrera izan duten horiek, oso gustura sentitu izan dira Kafe Antzokian eta beren sentimenduen baieztapena egiteko balio izan die. Etortzen dira eta errespetatuak sentitzen dira nahiz euskaraz mintzatu ez.
Eta laugarrenez, esango nuke erdal munduarentzat ere eredugarria izan dela Bilboren bihotzean egin den Kafe Antzokia. Euskararen kontra aritu izan diren horiek guztiek ere, sentitu izan dute belarrondokoa. Argi eta garbi esanda, badago hemen txiringito bat -deitu nahi duzun bezala, beraientzat txiringitoa baino gutxiago izango da- Kafe Antzokia deitzen dena, eta beraien parean jarri izan dena, duintasunez. Eta kontuz, hemen gaude zuen artean, eta tonto ipintzen bazarete kontra izango gaituzue.
Teo Etxabururi Kafe Antzokiak hamar urtean emandako fruituak arrapaladan datozkio.
Eta nik uste dut esan behar dela baita ere milaka pareja sortu direla hemen. Ez da broma!
Bestetik, euskal sortzaileak, artistak ez dira soilik eroso, gustura eta bere etxean sentitu, baizik eta taldeak egin dira hemen musikari, idazleen... artean.
Uste dut pentsatzen genuenetik harago joan direla zenbait gauza. Beste gauza bat da, egiteko daukaguna eta egiteko dagoela uste duguna, ez Bilbon baizik eta euskararen nazioan. Denbora guztian gabiltza esanez egunen batean izango dugula halako estatutua edo lurraldetasuna edo independentzia. Bitartean ez badugu hitz egiten, hor barruan, euskal komunitatea eta bere garapena nola antolatu, artikulatu, integratu, bizi pozgarri lez, norbanakoaren garapenarekin eta askatasunarekin, jai daukagu. Badago aspaldian diskurtso bat idatzita, garatu beharko litzatekeena. Gorputza beharrezkoa da, Xalbadorrek kantan esaten duen moduan, baina arimarik ez badago gorputz asko edukita ere ez dago zereginik. Eta hori egin behar da ez soilik sakonean, baita ere edertasunez, itxura ona emanez, hau da, gorputza eta arima osagarriak dira.
Bilboko Kafe Antzokia sortu zenuten. Ondarroakoa eta Durangoko Plateruena etorri dira ondoren. Zuen eredua esportagarria dela uste al duzue?
Mark Rutte NATOko Idazkari Orokorrak ukatu egin du “baztertze klausula” onartu zaionik Espainiako Estatuari. Kalkuluen arabera, BPGren %3,5a gastu militarretara bideratu beharko du gobernuak, NATOk eskatzen dituen kompromisoak betetzeko.
Iranek AEBen Qatarreko base militarrari eraso egin ostean eman du gertakariaren berri Etxe Zuriko maizterrak, Truth Social sare sozialean. Irango Atzerri ministro Abbas Araghtxik ukatu egin du menia bat adostu dutela, eta adierazi du Israelek "bere legez kanpoko... [+]
Fermin Muguruza afixan nagusi, Olaia Inziarte, Naxker, Xiberoots, Errobi, Kaskezur, Zetkin, Tapia eta Leturia eta beste hainbat musikari igoko dira oholtzara ekainaren 27, 28 eta 29an. Horrez gain, antolatu diren hitzaldietan, hala nola lurraren defentsaz, diskurtso eta... [+]
2024ko irailean, herritar batek salatu zuen Erandioko udaltzain batek arreta euskaraz ukatu eta jokabide hori behin baino gehiagotan errepikatu zela, baita telefonoz kexatu zenean ere. Salaketak erakusten duenez, hasiera batean, arreta eta dokumentazioa gaztelaniaz bakarrik eman... [+]
Gaztetxearen aldeko manifestazio jendetsu bat egin zuten larunbatean Durangon, espazioaren irekieraren berri eman eta lau egunera. "Lehenengo gaua ere ez genuela bertan pasatuko esan ziguten, eta oraindik gaztetxean tinko jarraitzen dugu", aldarrikatu... [+]
Errektoretzaren erantzun ezan, ehun bat irakaslek berriz eskainiko diete ikasleei ahozko froga euskaraz pasatzeko aukera. Guraso elkarteek ere bat egin dute ekimenarekin, errektoretzaren inplikazioa eskatuz.
Donostiarra, defenda ezazu zurea leloarekin pankarta bat jarri dute, Jesusen Bihotza duen Espainiako bandera batekin batera.
2024ko urtarrilean Arberoako Lurra eta Etxebizitza kolektiboak Hazparneko Puyo agentzia okupatu zuen. Ekainaren 20an elkarretaratzea egin zuten ekintzaileei babesa emateko.
Israelek aldebakarrez eraso egin dio Irani eta 950 pertsona baino gehiago hil ditu, horietatik %90 zibilak. Nazioartean atxilotzeko agindua duen Benjamin Netanyahu gerra-kriminalak dio "eraso prebentiboa" izan dela, bere inguruan inork ez dezan eduki berak aspaldian... [+]
Igandean iragarri du akordioa Pedro Sánchez Espainiako presidenteak. Espainiak gastu militarrera BPGaren %2,1 bideratuko duela ziurtatu du.
Israelek 33 palestinar hil ditu Gazan igandetik astelehenera bitartean, horietatik sei janari bila zihoazela. Israelgo armadak jakinarazi du Gazan bahituta zituzten hiru israeldarren gorpuak berreskuratu dituela. Bestetik, Mahmud Khali AEBetako Columbia Unibertsitateko ikaslea... [+]
Gasteizko Txosnek gaur aurkeztu dituzte ofizialki 2025eko Andre Mari Zuriaren jaietarako kartela eta musika zein kultur programazioa. Hirugarren urtez jarraian, Entxosnatu, etorri gugana! lelopean, gune autogestionatuak abuztuaren 4tik 9ra egongo da irekita, 40 kontzertu eta... [+]
Antton López Ruiz Kubati, Kai Saez de Egilaz, Pipe San Epifanio, Haimar Altuna, Oihana Garmendia eta Oihana San Vicenteri 120 ongi etorri baino gehiago antolatzea eta terrorismoa goratzea leporatzen zien Espainiako Auzitegi Nazionalak. Auzipetuek, akusazio partikularrak eta... [+]
