Nirea niretzako zurea erdibana


2005eko abenduaren 11n
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Munduko Merkataritza Erakundeak, 48 herrialde biltzen dituen organismoak, berebiziko desafioa dauka: goi-bileran ardatz izango duen funtsezko arazoak -nekazaritzaren munduko merkataritza liberalizatzeari buruzko negoziazioa, alegia-, behin eta berriro egin du porrot, herrialde aberatsak eta pobreak ez datozelako bat. Herrialde aberatsek, Amerikako Estatu Batuak buru direla, baldintza "liberalizatzaileak" ezarri nahi dizkiete herrialde pobreei, baina, bien bitartean, berek, hain liberalak direnek, tinko eutsi nahi diote protekzionismo propioari, milaka milioi dolarren kontura, beren merkataritzako interesak kaltetu ez daitezen. Doha-ko Garapenerako Agendaz geroztik, 2001etik, herrialde aberatsek behin eta berriro agindu dute neurri praktikoak jarriko dituztela abian, globalizazioaren etekinak zintzoago banatzeko. Baina data horretatik aurrera ere lehengoan iraun du arazo nagusiak: traba berek galarazten dute barruko merkataritza lehen eta orain, nekazaritzako subsidioak (protekzionismoa) gorantz doaz eta herrialde aberatsak beren arauak ("liberalizatzaileak") ezartzen ahalegintzen dira inbertsioetan, zerbitzuetan eta jabetza intelektualean, munduko ezberdintasuna areagotzeko zorian jarriz.


MMEren porrotak

MMEko kideek uste dute 2006. urterako amaituko dituztela negoziazioak. Horregatik, abenduko Hong Kongeko Gobernu goi-bilera gune erabakigarria dela uste dute lau urteko negoziazio alferrik galduetan onerako bira egiteko. MMEren Cancungo Gobernu goi-bikeraren kolapsoaz geroztik, AEBak eta Europako Batasuna merkataritzari buruzko elkarrizketa etenak berpizten saiatu dira, Doha-ko Garapenerako Agenda entzutetsua inbokatuz. Garabideko herrialdeek, Cancúnen, kezka zehatzak azaldu zituzten nekazaritzako merkataritzari buruz. Besteak beste, Estatu Batuen eta Europako Batasunaren tarifak murrizteko formula izan zuten aipagai, eta herrialde horien esportazioei subsidioak kentzeko nahi eskasa ere azpimarratu zuten. Bada, oraingoz, ez da agertu orduko kezkei erantzungo dien proposamen benetakorik, eta erakunde horien "egingo dugu" promesa errepikatuak dirau indarrean.

Joan den uztailean, MME erakundeak beste goi-bilera bat egin zuen Txinako Dalianen. Brasil, India eta Txina herrialdeek, besteak beste, baztertu egin zituzten Estatu Batuek eta Europako Batasunak tarifak murrizteko eta merkaturatzeko planteatzen zituzten eskakizunak. Nekazaritzan produkzio handia duten herrialde horiek galarazi zuten Estatu Batuak, Europako Batasuna eta nekazaritza liberalizatzetik etekina ateratzen duten korporazio multinazionalak planetako milioika lagunen kontura onura zitezen. Europako Batasuneko arduradunak oso kezkati daude. Meter Mandelson Europako Merkataritzako Komisarioak honela idatzi zuen Madrilgo El País egunkarian (urriak 2): «...funtsezkoak dira MMEren abenduko Hong Kongeko Gobernu goi-bilerarako falta diren asteak. Hong Kongen hitzartu beharra daukagu behin betiko akordiorako jardun-esparrua». Ez da samurra izango akordioa!


Plan alternatiboa

Herrialde pobreetako eta garabideko herrialdeetako erakunde sozial, politiko eta sindikal ugari ari dira mobilizatzen. Negoziazioa eta eztabaida MMEtik kanpo ateratzeko eskatzen dute, ezen, beren iritziz, multinazionalen interes komertzial korporatiboen esanera dago erakunde hori. Egokiago ikusten dute beste foro multilateral batzuk aprobetxatzea, hala nola Merkataritzari eta Garapenari buruzko Nazio Batuen Konferentzia (UNCTAD), Elikadurarako eta Nekazaritzarako Nazio Batuen Erakundea (FAO) eta Nazio Batuen Ingurumenerako Programa (NBIP/UNEP).

MMEren goi-bilera dela eta segidako testua dator munduko 35 erakundek izenpetu duten nazioarteko manifestuan: «Nekazaritzari buruzko eztabaidak Herrien Subiranotasun Alimentarioa izan behar du ardatz, merkataritza alde batera utzita. Laborantza da munduko herri gehienen enplegu-iturri handiena; batik bat, garabideko herrialdeetan. Ezin da izan gutxiengo baten irabaz-asmoen gatibu. Funtsezkoa da gobernuek esku hartzea, elikatzeko segurtasuna, enplegu duina, osasuna eta ingurumenari buruzko begirunea bermatzeko». Gobernuen esku hartzeaz ari direla, gaineratzen dute ezen beste alderdi hauek ere bermatu behar dituela: baserritarrek eta laborari eta arrantzale txikiek lurra, haziak, ura, kreditua eta teknologia bezalako produkzioko baliabideak erdiesteko modua izatea; inportazioen kontrola, barruko prezioak produkzioko kostuak estaltzeko moduan egonkor daitezen; produkzioaren kontrola, soberako produkzioa eta dumpinga galarazteko; oinarrizko produktuei buruzko akordio nazioartekoak eta neurri nazional osagarriak, eskaintza kontrolatzeko eta kafea, kotoia... bezalako esportazioko laborantzan aritzen diren laborari-produktoreei prezio juxtuak bermatzeko; laguntza publikoa, baserritarren eta laborari txikien produzitzeko eta merkaturatzeko sistemak indartzeko eta hobetzeko...

Manifestuan jasotzen denez, MMEko oraingo negoziazioek dilema faltsuen bidetik daramate mundua. Nahiz eta kontu argia izan garabideko herrialdeek, herrialde aberatsekin eta garatuekin konparatuta, ezberdintasunezko eta desabantailazko posizioan negoziatzen dutela, gorabehera hori bezain argia da garabideko herrialdeek gaur egun boterezko desorekak konpontzeko egiten dituzten proposamenek ez dietela babesik ematen beren herrialdeetako laborari txikiei, arrantzaleei, langileei eta ekonomikoki ahulenak diren komunitateei. Estatu Batuei eta Europako Batasunari eskatzen diete utz ditzatela presiozko eta oldarrezko taktikak, horien bitartez bermatu nahi baitizkiete enpresa multinazionalei nekazaritzaren kontrola eta munduko produkzioa.

MMEk hamar urte beteko ditu
Urtarrilaren 1ean hamar urte beteko ditu MMEk. Munduko Merkataritza Erakundea 1995ean sortu zen, GATT Merkataritzari eta Aduanako Tarifei buruzko Akordio Nagusia erakundearen ondorengo gisa. GATTen jardun-esparruan gauzatu zen merkataritzako negoziazio-sail baten bitartez sortu zen sistema. Lehenbiziko negoziazioetan, arantzelak murriztea tratatu zuten batik bat, baina, gerora, bestelako gaiak ere hartu zituzten: dumpuingaren kontrako neurriak eta ez arantzelarioak, esate baterako. Uruguaiko Rondan izan ziren azkeneko negoziazioak 1986 eta 1994 bitartean, eta orduan erne zen MME.
Estatutuen arabera, MMEren helburu behinena da korronte komertzialek arin, libreki, ekitatez eta aurreikusteko moduan zirkula dezaten laguntzea. Helburu hori erdiesteko, MMEk bere gain hartzen ditu akordio komertzialak administratzea, negoziazio komertzialetarako foro izatea, garabideko herrialdeei politika komertzialeko gorabeheretan laguntzea, asistentzia teknikoa emanez eta formaziorako programak antolatuz, eta nazioarteko beste erakunde batzuekin kolaboratzea.
MMEk Genevan dauka egoitza soziala, 600 bat lagun enplegatzen ditu eta 150 kidetik gora dauzka, zeinek munduko merkataritzaren %97 egiten baitute. Hogeita hamar herrialde inguru ari dira MMEko kidetza negoziatzen. Txina da azken urte hauetan nazioarteko erakunde horretan sartu den munduko potentzietako bat. Herrialde kide guztien artean hartzen dira erabakiak; oro har, kontsentsuz. Dena dela, posible da emandako boto gehiengoaren bidez bozketa errekurritzea, baina sistema hori inoiz ez da baliatu MMEn. Orain arte, herrialde kide guztietako parlamentuek berretsi dituzte MMEren akordioak. Gobernuen Konferentzia da MMEren erabaki-organo nagusia, eta bi urtez behin biltzen da gutxienez.


Azkenak
Txetxu Barrios Atarrabiako presoa baldintzapeko askatasunean geratu da

Kartzelan 27 urte egon eta gero askatasunean geratu dela iragarri du Etxerat elkarteak.


Hilberria
Fermin Leizaola etnografoa hil da, 81 urterekin

Euskal Herriko artzaintzaren kulturan aditua izan da; milaka pieza jaso eta dokumentatu ditu Aranzadirekin. 45 urte eman zituen Etnografia Saileko zuzendari.


17 urteko neska bat elektrokutatuta hil da Araiako tren geltokian

Geldirik zegoen bagoi baten sabaira igo eta han elektrokutatu da. Berarekin zegoen 16 urteko neska zauritua izan da eta Gurutzetako ospitalera eraman dute.


2025-06-17 | Mikel Aramendi
“Lur arraroak” edo “mineral estrategikoak”?

Ezer geratu bada argi pasa den astean Londresen Txinako eta AEBetako merkataritza-arduradunen artean adostu zuten “esparru-akordioan” (batek daki zer esan nahi duen zehazki esamoldeak; “Genevako akordioari buruzko akordioa” dela diote batzuek), hauxe izan... [+]


Israelek Irango telebista kate publikoaren egoitzari eraso egin dio, eta Netanyahuk mehatxu egin du Khamenei hilko dutela

Teherango barruti bati eraso egin ondoren, Israelek jaurtitako misil batek IRIB Irango telebista kate publikoaren egoitza izan du jopuntu. Erasoa gertatu aurretik Israelgo Defentsa ministro Israel Katzek ohartarazi du "Irango propagandaren bozgorailua" desagertzear zela... [+]


EAEko Kultura Sistemaren Legea, Espainiako eskuinaren esku?

Jaurlaritzak lizitaziora atera zuen proiektua, “lan teknikoegia” delako. Ia 80.000 euro jasoko ditu Estudio Jurídico Gabeiras y Asociados SLP enpresa madrildarrak, “egoeraren diagnostikoa” eta legearen hasierako proiektua egiteko. Enpresa horren... [+]


“Irunen alarde gatazkarik ez dagoela diotenen asmoa da gaiari garrantzia kentzea, inor busti behar ez izateko”

Irungo Alarde Parekidean sortu berri den Meaka konpainiako kapitaina da Nagore Olaskoaga. Alarde Tradizionala vs. Parekidea, “kopuruak direnak dira, baina oso pozik gaude gazte askok eta askok hartzen dutelako parte Alarde Parekidean, eta beraiek dira gure herriaren oraina... [+]


2025-06-17 | Gedar
“Parte hartzeko dugun eskubidea aldarrikatzen jarraituko dugu, eta aurten ere ez gara jaietatik kanpo geratuko”

Ehunka lagun mobilizatu dira berriz Gasteizen, txosnetan GKSren eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistaren aurka mantentzen duten betoa dela-eta, irtenbide bat aldarrikatzeko.


Herri Sanferminak festarako prest

O plazan garatuko dute egitaraua. Bazkariak, bertso saioa, txikientzako antzerkia, pilota txapelketa, herri olinpiadak eta elektrotxarangak izango dira, besteak beste.


UEMAra beste bost herri batu dira eta plan estrategikoa adostu dute

Azkoitian egindako aurtengo lehenengo batzar nagusian batu dira UEMAra ondoko bost herri hauek: Donamaria, Ibarrangelu, Mundaka, Mutiloa eta Ormaiztegi.


Istilu arrazistak gertatu dira Martzillan, eta bizilagunek adingabeen zentroa ixtea eskatu dute

Joan den asteko asteazkenetik ostegunera bitarteko gauean istiluak izan ziren Martzillan (Nafarroa), eta hainbat bizilagunek harriak eta aulkiak jaurti zizkieten zentroan zeuden etorkin adingabeei. Bizilagunak kalera irten ziren igandean, "herri seguru bat defendatzeko"... [+]


BSHko langileek Eskirotzeko lantegiko sarrera moztu dute berriz, kaleratzeen aurka

Joan den astean iragarri zuen BSH enpresak Eskirotzeko lantegia itxiko zuela langile batzordeak, Espainiako Industria Ministerioak eta Nafarroako Gobernuak eginiko eskaerei jaramonik egin gabe. Asteartean egingo dute Enplegu Erregulazioko Espedientearen negoziatzeko lehen... [+]


B etiketadun ibilgailuak Bilboko Emisio Gutxiko Eremuan sartzea debekatu dute

Neurriak orain arte, A etiketadun eta etiketarik gabekoei eragiten zien.


Subflubialaren proiektua gelditzea eskatu dute Leioako Artatza parkeko kanpaldian

Ekainaren 14 eta 15ean ibaipeko subflubialaren proiektuaren aurkako kanpaldia egin zuten 200 lagun inguruk Subflubiala Ez! plataformak antolatuta.

 


Eguneraketa berriak daude