Nirea niretzako zurea erdibana


2005eko abenduaren 11n
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Munduko Merkataritza Erakundeak, 48 herrialde biltzen dituen organismoak, berebiziko desafioa dauka: goi-bileran ardatz izango duen funtsezko arazoak -nekazaritzaren munduko merkataritza liberalizatzeari buruzko negoziazioa, alegia-, behin eta berriro egin du porrot, herrialde aberatsak eta pobreak ez datozelako bat. Herrialde aberatsek, Amerikako Estatu Batuak buru direla, baldintza "liberalizatzaileak" ezarri nahi dizkiete herrialde pobreei, baina, bien bitartean, berek, hain liberalak direnek, tinko eutsi nahi diote protekzionismo propioari, milaka milioi dolarren kontura, beren merkataritzako interesak kaltetu ez daitezen. Doha-ko Garapenerako Agendaz geroztik, 2001etik, herrialde aberatsek behin eta berriro agindu dute neurri praktikoak jarriko dituztela abian, globalizazioaren etekinak zintzoago banatzeko. Baina data horretatik aurrera ere lehengoan iraun du arazo nagusiak: traba berek galarazten dute barruko merkataritza lehen eta orain, nekazaritzako subsidioak (protekzionismoa) gorantz doaz eta herrialde aberatsak beren arauak ("liberalizatzaileak") ezartzen ahalegintzen dira inbertsioetan, zerbitzuetan eta jabetza intelektualean, munduko ezberdintasuna areagotzeko zorian jarriz.


MMEren porrotak

MMEko kideek uste dute 2006. urterako amaituko dituztela negoziazioak. Horregatik, abenduko Hong Kongeko Gobernu goi-bilera gune erabakigarria dela uste dute lau urteko negoziazio alferrik galduetan onerako bira egiteko. MMEren Cancungo Gobernu goi-bikeraren kolapsoaz geroztik, AEBak eta Europako Batasuna merkataritzari buruzko elkarrizketa etenak berpizten saiatu dira, Doha-ko Garapenerako Agenda entzutetsua inbokatuz. Garabideko herrialdeek, Cancúnen, kezka zehatzak azaldu zituzten nekazaritzako merkataritzari buruz. Besteak beste, Estatu Batuen eta Europako Batasunaren tarifak murrizteko formula izan zuten aipagai, eta herrialde horien esportazioei subsidioak kentzeko nahi eskasa ere azpimarratu zuten. Bada, oraingoz, ez da agertu orduko kezkei erantzungo dien proposamen benetakorik, eta erakunde horien "egingo dugu" promesa errepikatuak dirau indarrean.

Joan den uztailean, MME erakundeak beste goi-bilera bat egin zuen Txinako Dalianen. Brasil, India eta Txina herrialdeek, besteak beste, baztertu egin zituzten Estatu Batuek eta Europako Batasunak tarifak murrizteko eta merkaturatzeko planteatzen zituzten eskakizunak. Nekazaritzan produkzio handia duten herrialde horiek galarazi zuten Estatu Batuak, Europako Batasuna eta nekazaritza liberalizatzetik etekina ateratzen duten korporazio multinazionalak planetako milioika lagunen kontura onura zitezen. Europako Batasuneko arduradunak oso kezkati daude. Meter Mandelson Europako Merkataritzako Komisarioak honela idatzi zuen Madrilgo El País egunkarian (urriak 2): «...funtsezkoak dira MMEren abenduko Hong Kongeko Gobernu goi-bilerarako falta diren asteak. Hong Kongen hitzartu beharra daukagu behin betiko akordiorako jardun-esparrua». Ez da samurra izango akordioa!


Plan alternatiboa

Herrialde pobreetako eta garabideko herrialdeetako erakunde sozial, politiko eta sindikal ugari ari dira mobilizatzen. Negoziazioa eta eztabaida MMEtik kanpo ateratzeko eskatzen dute, ezen, beren iritziz, multinazionalen interes komertzial korporatiboen esanera dago erakunde hori. Egokiago ikusten dute beste foro multilateral batzuk aprobetxatzea, hala nola Merkataritzari eta Garapenari buruzko Nazio Batuen Konferentzia (UNCTAD), Elikadurarako eta Nekazaritzarako Nazio Batuen Erakundea (FAO) eta Nazio Batuen Ingurumenerako Programa (NBIP/UNEP).

MMEren goi-bilera dela eta segidako testua dator munduko 35 erakundek izenpetu duten nazioarteko manifestuan: «Nekazaritzari buruzko eztabaidak Herrien Subiranotasun Alimentarioa izan behar du ardatz, merkataritza alde batera utzita. Laborantza da munduko herri gehienen enplegu-iturri handiena; batik bat, garabideko herrialdeetan. Ezin da izan gutxiengo baten irabaz-asmoen gatibu. Funtsezkoa da gobernuek esku hartzea, elikatzeko segurtasuna, enplegu duina, osasuna eta ingurumenari buruzko begirunea bermatzeko». Gobernuen esku hartzeaz ari direla, gaineratzen dute ezen beste alderdi hauek ere bermatu behar dituela: baserritarrek eta laborari eta arrantzale txikiek lurra, haziak, ura, kreditua eta teknologia bezalako produkzioko baliabideak erdiesteko modua izatea; inportazioen kontrola, barruko prezioak produkzioko kostuak estaltzeko moduan egonkor daitezen; produkzioaren kontrola, soberako produkzioa eta dumpinga galarazteko; oinarrizko produktuei buruzko akordio nazioartekoak eta neurri nazional osagarriak, eskaintza kontrolatzeko eta kafea, kotoia... bezalako esportazioko laborantzan aritzen diren laborari-produktoreei prezio juxtuak bermatzeko; laguntza publikoa, baserritarren eta laborari txikien produzitzeko eta merkaturatzeko sistemak indartzeko eta hobetzeko...

Manifestuan jasotzen denez, MMEko oraingo negoziazioek dilema faltsuen bidetik daramate mundua. Nahiz eta kontu argia izan garabideko herrialdeek, herrialde aberatsekin eta garatuekin konparatuta, ezberdintasunezko eta desabantailazko posizioan negoziatzen dutela, gorabehera hori bezain argia da garabideko herrialdeek gaur egun boterezko desorekak konpontzeko egiten dituzten proposamenek ez dietela babesik ematen beren herrialdeetako laborari txikiei, arrantzaleei, langileei eta ekonomikoki ahulenak diren komunitateei. Estatu Batuei eta Europako Batasunari eskatzen diete utz ditzatela presiozko eta oldarrezko taktikak, horien bitartez bermatu nahi baitizkiete enpresa multinazionalei nekazaritzaren kontrola eta munduko produkzioa.

MMEk hamar urte beteko ditu
Urtarrilaren 1ean hamar urte beteko ditu MMEk. Munduko Merkataritza Erakundea 1995ean sortu zen, GATT Merkataritzari eta Aduanako Tarifei buruzko Akordio Nagusia erakundearen ondorengo gisa. GATTen jardun-esparruan gauzatu zen merkataritzako negoziazio-sail baten bitartez sortu zen sistema. Lehenbiziko negoziazioetan, arantzelak murriztea tratatu zuten batik bat, baina, gerora, bestelako gaiak ere hartu zituzten: dumpuingaren kontrako neurriak eta ez arantzelarioak, esate baterako. Uruguaiko Rondan izan ziren azkeneko negoziazioak 1986 eta 1994 bitartean, eta orduan erne zen MME.
Estatutuen arabera, MMEren helburu behinena da korronte komertzialek arin, libreki, ekitatez eta aurreikusteko moduan zirkula dezaten laguntzea. Helburu hori erdiesteko, MMEk bere gain hartzen ditu akordio komertzialak administratzea, negoziazio komertzialetarako foro izatea, garabideko herrialdeei politika komertzialeko gorabeheretan laguntzea, asistentzia teknikoa emanez eta formaziorako programak antolatuz, eta nazioarteko beste erakunde batzuekin kolaboratzea.
MMEk Genevan dauka egoitza soziala, 600 bat lagun enplegatzen ditu eta 150 kidetik gora dauzka, zeinek munduko merkataritzaren %97 egiten baitute. Hogeita hamar herrialde inguru ari dira MMEko kidetza negoziatzen. Txina da azken urte hauetan nazioarteko erakunde horretan sartu den munduko potentzietako bat. Herrialde kide guztien artean hartzen dira erabakiak; oro har, kontsentsuz. Dena dela, posible da emandako boto gehiengoaren bidez bozketa errekurritzea, baina sistema hori inoiz ez da baliatu MMEn. Orain arte, herrialde kide guztietako parlamentuek berretsi dituzte MMEren akordioak. Gobernuen Konferentzia da MMEren erabaki-organo nagusia, eta bi urtez behin biltzen da gutxienez.


Azkenak
11 urteko mutil bat hil da, igandean Bilboko igerileku batean bero kolpea jasan eta gero

Bilboko Errekalde auzoko igerileku batean gertatu zen ezbeharra. Larrialdi zerbitzuek erreanimazio lanak egin zizkioten adin txikikoari, eta Gurutzetako ospitalera eraman zuten; hiru egunetara hil egin da.


Ostiraleko bileran Putinek su-etena onartu ezean, Trumpek dio “ondorio larriak” izango direla Errusiarentzat

Ostiralean Alaskan izango duten bileraren bezperan heldu da mehatxua. Friedrich Merz Alemaniako kantzillerrak deituta, gailur birtual bat egin dute asteazkenean Zelenskik, Trumpek eta Europako hainbat agintarik. Ukrainako presidenteak adierazi du Trumpen eta Putinen arteko... [+]


50 maliar inguru ari dira kale egoeran bizitzen Gasteizen asilo eskaera ebazten duten bitartean

Ostegunean eman dituzte asilo eskaera tramitatzeko lehen txandak: bederatzik lortu dute, irailerako. Eusko Jaurlaritzak ebazpena arintzea, eta migiratzaileak ostatzeko zentroetara mugitzea eskatu dio Espainiako Gobernuari.


Alberto Alonso (Gogora): “Txiki eta Otaegi ez dira erreferente; indarkeria, beldurra eta terrorea erabili zuten”

Aurten Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urteko beteko direnean, Alonsok adierazi du ETAko bi kideek ez zutela nahi Franco osteko gizarte demokratiko bat: "Diktaduraren aurka borrokatzen ziren, baina diktadurak erabilitako tresna berberekin".


Jai eredua neurodibergentziatik aztertzen

Bilboko Aste Nagusia pertsona autistentzat irisgarriagoa izateko zenbait gako dakartzate Oihan Iriarte Eletxigerrak eta Iker Boveda Martinek, euren esperientziatik.


Ostiraletik aurrera berriz debekatuko dituzte nekazaritza jarduerak Nafarroan

Tenperatura igoera dago aurreikusita datozen egunetarako, eta, sute arriskuak ekiditeko, ostegun iluntzeko 20:00etatik aurrera debekatuta egongo da uzta lanak egitea. Aurretiaz ere neurriak hartuta zituen gobernuak, baina Zarrakazteluko sutea kontrolpean izanda, neurriak malgutu... [+]


Auzo ibilbideak
Atzoko eta gaurko borrokak gogoan

Ezagutu dezakezu Euskal Herria gure txoko eder eta famatuenak bisitatuta, Instagramerako edo postal baterako argazkiak aterata zure buruari, kostaldeko paisaietan edo monumentu bisitatuenetan irri eginez. Baina ez duzu Euskal Herria guztiz ezagutuko. Horretarako, hobe zenuke... [+]


Ipar Euskal Herriko 158 herritan ur murrizketak ezarriko dituzte, alerta egoeraren ondorioz

Ostiraletik aurrera ur murrizketak ezarriko dituzte Euskal Hirigune Elkargoak barne hartzen dituen eta alerta egoeran dauden 158 herritan, eta metereologia zerbitzuek abisu horia ezarri dute trumoien arriskuagatik. Hego Euskal Herrian, berriz, leku ugaritako termometroek 40... [+]


Jaurlaritzak Bailen Energia enpresari Oionen bi parke fotovoltaiko eraikitzeko baimena eman dio

Bakoitzak 1.680 eguzki panel izango ditu, eta megawatt bateko potentzia. Enpresak hiru urteko epea izango du Muga eta Val izeneko instalazio fotovoltaikoak eraikitzeko. 


Delitugile migratzaileak zuzenean deportatzea proposatuko du Erresuma Batuko Gobernuak

Erresuma Batuko gobernuak proposatu du delituak dituzten migratzaileak berehalakotasunez deportatzea, ekainean onartutako legearen bide beretik. Lege horrek baimentzen du sententzien %30 beteta dutenak deportatzea; igandeko proposamenarekin ez dute zigorrik bete beharko... [+]


7 urteko ume bizkaitar bat hil da Errioxako kanpin batean, zehaztu gabeko arrazoiengatik

7 urteko umea oporretan zegoen Fuenmayorren (Errioxa). Logroñoko San Pedro ospitaletik Nafarroako ospitalera eraman zuten eta bertan hil zen. 


Israelek gutxienez ehun palestinar hil ditu azken bi egunetan, eta Gaza hiriaren aurkako erasoak gogortzen ari da

Astelehenetik asteazkenera bitarte eginiko aire erasoetan gutxienez ehun palestinar hil ditu Israelek, horietatik gehienak Gaza hirian, hura osorik okupatzeko asmotan. Gazako Osasun Ministerioaren arabera, 2023ko urriaren 7az geroztik 227 lagun hil dira elikagai eskasiagatik... [+]


Txikik eta Otaegik Zarauzko Udalaren aitortza behar dutela aldarrikatu du Sortuk

Txiki eta Otaegiren fusilamenduen 50. urteurrenaren harira jarritako olana kendu du Zarauzko Udalak. Sortuk salatu du udalak, EAJ eta PSE-EEk osatuta, "zaborra izango balitz bezala" tratatu zuela olana. Zenbait herritarrek berreskuratu eta Azken Portuko plazan ireki dute.


Piano bikaina, Biarritzen

Zer: Biarritz Piano Festival. Amaierako errezitaldia. Benjamin Grosvenor, pianoa. 

Egitaraua: Schumann eta Moussorgskyren lanak

Lekua: Biarritzeko ‘Espace Bellevue’.

Data: abuztuaren 8a.

-------------------------

Biarritz Piano Festival... [+]


2025-08-13 | Nagore Legarreta
Ibaiak begirada itzuli zigunekoa

Munduko hainbat txoko zeharkartzen dituzten ibaiek, bizirik dauden heinean, euren begirada propioa dute mundua bera ikusteko. Gizakiaren garapenaren testigu isilak dira: hirigintza, gerra, kutsadura, uholdeak... dituzte ikusmiran, baita euren bazterretan etengabe ernetzen diren... [+]


Eguneraketa berriak daude