Makina bat kontu
Londreseko Imperial Collegeko ikerlarien arabera, planeta eta meteoritoetako elementu lurrunkorren ihesa da gure eguzki-sisteman suertatu zen lehenetariko gauza. "Lurruntasuna gutxitzea" da beraz, ikertzaileek segitzen duten arrastoa ez bakarrik gure planeta-sisteman, baita beste batzuetan ere.
Ondorio hau atera ahal izateko ikertzaileek Lurra hauts zelarik jada existitzen ziren meteoritoak aztertu dituzte.
Lurra eta gainerako planetak sortzeko ia segurutzat jotzen zen espazioan hautsa eta gasa zegoela eta hauen elkarrekintzetatik sortu zirela planetak, baina susmoa zena orain baieztatze-bidean jarri da.
Ildo horretan ikertzaileentzat baliagarrien diren meteoritoak Lurrera erori eta berehala aztertzen direnak dira, zeren eta Lurreko atmosferarekin kutsatzeko denbora gutxi izan baitute. Hortaz, oraingoz hogei meteorito inguru baino ez dira aztertu, gainerakoak ikerketarako ez baitira fidagarritzat hartzen.
Izpi kosmikoek etengabe jotzen dute gure Lurra. Victor Hess fisikaria izan zen 1912an izpi kosmikoen berri eman zuen lehena eta orduz geroztik partikula kargatu hauen konposizioak misterio izaten segitzen du. Energia-maila txikikoak direla eta supernoben, hots, izar erraldoien leherketatik sortu direla ere ezaguna da.
Pierre Auger deituriko behategian bi bide erabiltzen dituzte izpi kosmikoen ibilbidea detektatzeko. Batetik, izpiak atmosferan sartzean arrastoa uzten du eta arrasto hau teleskopio fluoreszenteen bidez detekta daiteke; bestetik 12 tonako ur andeletan hodi fotobiderkatzaileak dituzte, uretan zehar igarotzen den partikularik txikiena detektatzeko gai direnak.
Dauden 24 teleskopioek eta 1.600 ur-detektagailuek 3.000 kilometro koadroko eremua okupatzen dute, hau da, Arabaren tamainako lur-eremua. Proiektu hau 15 herrialderen artean finantzatzen ari dira, baina ez da hemen amaitzen sustatzaileen asmoa, 2007an AEBetako Coloradon beste behatoki bat eraiki nahi baitute. Zergatik bada hainbeste interes izpi-mota hauekiko?
Alor asko izan daiteke ikerketa hauetatik ateratako onuren hartzaile, baina batez ere medikuntzan egungo sistemak ailegatzen ez diren lekuetara ailegatzerik izan daitekeela uste da: erradiografiek, ekografiek eta abarrek ematen dutena baino ikusmen zehatzagoa eta garbiagoa lortu baitaiteke, adibidez.
Plantillak baiezkoa eman dio aurreakordioari, eta, printzipioz, urte hau amaitzean itxiko dute fabrika.
Gasteizko lorezainen grebak lau hilabete bete ditu, langileek salatu dute Enviser enpresak eta Gasteizko Udalak blokeatu dutela auzia, bilera berririk ez dutelako egin uztailaren 7tik.
2002 eta 2010 artean Kolonbiako presidente izan zenari gutxienez lau eta zortzi urte arteko espetxe zigorra ezarri diezaiokete. Auzitegi Gorena 2018an hasi zen ikertzen Uribe, Ivan Cepeda senatari ezkertiarrak jarritako salaketa batean lekuko ziren hainbat paramilitarri... [+]
Yinon Levi izeneko kolonoak Odeh Hadalin aktibista hil du Zisjordania hegoaldean. 'No Other Land' dokumentala grabatzen lagundu zuen Hadalin, dokumental onenaren Oscar saria irabazi zuen martxoan. Kolono hiltzailea palestinar lurraldeak okupatzeagatik AEBetako zigor... [+]
Arma astunekin elkarri erasoka lau egun eman ondoren, baldintzarik gabeko su-etena adostu dute Kanbodiak eta Thailandiak, Malaysiaren bitartekaritzarekin, Kuala Lumpurren egin duten aurrez aurrekoan. Ezingo dute akabera hori ikusi bonbardaketetan, alde batean zein... [+]
AEBetako Idaho estutako Boise hiriburuan ospatuko dute euskal kultura ezagutarazteko, eta euskal diaspora batzeko. Hainbat ekitaldi egingo dituzte uztailaren 29tik abuztuaren 3ra arte.
Astearte honetako gobernu bileran onartuko dute PSOEk eta Sumarrek, akordioa iragarri baitute. Neurria "berehala" ipiniko dela indarrean jakinarazi dute.
Duela astebete, bien arteko mugan Thailandiako eta Kanbodiako tropak elkarri eraso egiten hasi ziren, Frantziaren kolonizazio aldian jatorria duen gatazka berpiztuta. Bi herrialdeek "berehalako eta baldintzarik gabeko" su-etena ezartzea adostu dute astelehenean, 35... [+]
The Lancet aldizkari ezagunak iazko uztailean eginiko "aurreikuspen zuhurraren" ondoren, zuzenean eta zeharka Gazan hilda egon daitezkeen palestinarren kopurua eguneratu du Steven Donziger abokatu entzutetsu estatubatuarrak, The Lancet-en formula... [+]
Horrez gain, Europa behartu egin du gasa AEBei erostera, 750.000 milioi euro xahutu beharko ditu horretan datozen hiru urteotan; beste 600.000 milioi euro gehiago inbertitu beharko ditu han, "inbertsio estrategikoetan"; eta, "ehunka milioi euro", zehaztapen... [+]
Lau egunez Lakuntza milaka lagunez bete du Hatortxu Rockek. Aurtengo edizioak presoen aldeko jaialdiaren bideari amaiera eman dio. Hala ere, abenduak 27rako jaialdi berria iragarri dute: Aske.
Nire gorputza erortzen ari da. Ama kolapsatzen ari da nekeak jota. Nire lehengusuak egunero jokatzen du bizitza laguntza pixka baten truke. Gazako haurrak gure begien aurrean hiltzen ari dira eta ezin diegu lagundu.
1962ko udan, CNT Francisco Franco diktadorea hiltzen saiatu zen Donostian, ETAren laguntzarekin. Octavio Alberola anarkistak koordinatu zuen ekintza, baina huts egin zuten.