Katalana ikasi, bertako sentitzeko


2005eko abenduaren 11n
Kataluniako Generalitateak eta 19 udalek katalanaren ezagutza eta erabilera bultzatzeko Hizkuntzaren Normalkuntzarako Patzuergoa sortu zuten 1989an. Gaur egun Generalitateak berak, 81 udalek, 37 consells comarcals-ek eta Girona, Lleida eta Tarragonako diputazioek osatzen dute. Patzuergoak era deszentralizatuan egiten du lan, 22 zentroren bitartez. Hauetako bat da Vic-ekoa. Vic Bartzelonatik 60 kilometrotara dago, Osona eskualdean. 60-70 hamarkadetan Espainiako Estatuko etorkin gutxi joan ziren Osonara, baina gaur egun asko dira kanpotik datozenak. Vic-en, adibidez, 30.000 biztanle inguru bizi ziren bere garaian eta orain 40.000 bat izango dira. Iazko abenduan %22 etorkinak ziren Vic-en. Momentu honetan %40a dira. Manlleu herriak, bestetik, 15.000 bizilagun zituen eta orain 20.000 ditu.

Ez da harritzekoa beraz, Voluntaris per la llengua ekimenaren helburua etorkinek katalana ikastea eta herrian integratzea, biak izatea. Helburu horrekin sortu dira hizkuntza bikoteak. Katalana ikasten ari den bat eta katalanez badakien beste bat elkartzen dituzte. Azken hau non jaio den kontuan hartu gabe. Helburua elkarrekin katalanez mintzatzea da.

Bi xede nagusi ditu egitasmo honek. Alde batetik, katalana komunikazio hizkuntza bihurtzea, eta hizkuntza hori erabiltzea, bertakoen eta etorkinen artean. Eta beste aldetik, parte-hartzaileen arteko elkar-ezagutza. Ez hori bakarrik, etorkinen hitz-jarioa hobetzea ere bada helburua edota ingurunea ezagutzea: toki-izenak, kale-izenak...

Parte hartzen dutenek hartu beharreko konpromisoak hiru dira: beti katalanez hitz egitea, astean behin elkartzea eta zuzenketarik ez egitea. Ikasleek beraiek eskatu ezean zuzenketarik ez egiteko eskatzen dute arduradunek eta zuzentzekotan ere, sotilki.

Hizkuntza bikoteak osatzerakoan, ordutegien bateragarritasunaz gainera, adina, ikasketak, sexua eta zaletasunak hartzen dituzte kontuan. Orokorrean bikoteak dira, baina noizbehinka hirunaka -bertako bi ikasle batekin- edota taldeka ere biltzen dira.

Voluntaris per la llenguak abesbatza, antzerki taldea zein zenbait irteera ere antolatu ditu hizkuntza bikoteek parte hartzeko.

Dolors Solá i Noguera, Centre de Normalización Lingüística d'Osonako zuzendaria: «Hizkuntza bikoteetan parte hartzen duten askok proiektu honegatik ez balitz ez lukete inoiz etorkinekin harremanik izango»

Dolors Solá i Noguerak Topagunea Euskara Elkarteen Federazioak, AEK-k eta IKAk, azaroan Durangon, antolatutako Mintzapraktika egitasmoak: Erabilera lantzeko tresna eraginkorrak izeneko jardunaldietan hartu zuen parte. Katalanaren hitzaldiaren izenburua honakoa izan zen: Voluntaris per la Llengua: Hizkuntza bikoteak, hizkuntza bat ikastea baino askoz gehiago. Hitzaldiaren haria jarraituz elkarrizketa egin diogu.

Nola laburbilduko zenuke hitzaldiari jarri zenion izenburuaren mezua?
Bi pertsona jartzen ditu harremanetan proiektu honek: katalana ikasten dabilena -orokorrean etorkina- eta katalanez dakien beste bat -berdin da non jaioa den-. Zergatik den hizkuntza bat ikastea baino askoz gehiago? Hizkuntzaren bitartez pertsona bi harremanetan jartzen direlako, etorkinak bere hiria ezagutzen duelako, etorkinei gizartean txertatzen laguntzen dielako...

Zure ustez, hizkuntza, nortasunaren identifikazio eta karakterizaziorako bitartekoa ere bada.
Gurean gehiago, gainera. Etorkinek hona heltzen direnean, ez dakite hemen katalanez hitz egiten dugunik. Bat-batean bi hizkuntzarekin egiten dute topo. Katalanez mintzatzeko katalantzat izan behar duzu zure burua. Kanpotik datozenak katalanez hartzen baditugu, gizarteko parte sentitzen dira. Aintzat hartuak sentitzen dira. Parte sentituko dira, euren jatorriari uko egin gabe. Hizkuntzak komunikatzeko bakarrik ez, parte sentitzeko ere balio du.

Orain arteko esperientzia nolakoa izan da?
Adibide pare batekin laburbildu daiteke. Batetik, marokoar mutil batek esandakoa: "Nire bizitzako sei urte galdu ditut. Hemen bizi nintzen, baina hemen bizi gabe". Bestetik, neska hegoamerikar batek esandakoa: "Lehen kaletik nindoanean ez nuen inor ezagutzen. Orain jende asko ezagutzen dut. Orain jendearekin hitz egiten dut. Bizitzeko lekua aurkitu dut". Bertakoek etorkinak ezagutzeko eta etorkinek gu ezagutzeko aukera da. Hizkuntzaren bitartez beti ere.

Hizkuntza bikoteak gizarte katalan, solidario, demokratiko eta askearen oinarri den gizarte egitura sendoa eraikiz doaz, zure esanetan.
Bai, ghettoak saihesten dira hizkuntza bikoteen bitartez. Gizartearen zatiketa saihesten dute. Hizkuntza bikoteetan parte hartzen duten askok proiektu honegatik ez balitz ez lukete inoiz etorkinekin harremanik izango. Iritzi publikoak gauza asko esan ditzake. Txarto ulertzeak eta informazio faltsuak desagerrarazten dira hizkuntza bikoteen bitartez. Gizartea kohesionatzeko era ona da. Kultura ezberdinetako jendea batuko duena hizkuntza bera izango da.

Etorkizunean familiekin antzeko zerbait egitea da zuen asmoa.
Gurasoen elkarte batekin bildu naiz berriki eta eskola bereko bi familirekin egingo dute proba. Gure artean normala da seme-alaba txikiak direla-eta familiek elkarrekin zenbait gauza egitea, igande goiz batez nonbaitera joatea edo umeentzako antzerki bat ikustera joatea... Gure asmoa etorkinen familia batekin eta bertako familia batekin hori bera egitea da; hiru-lau gauza elkarrekin egitea. Etorkin familia horren eta eskolaren arteko zubi izan daiteke bertoko familia.


Azkenak
2024-03-31 | Julen Azpitarte
Zinearen historiako film-kontzerturik “onena”

Oscar sari andana jaso zuen The Silence of the Lambs (1991) thriller-a zuzendu zuen Jonathan Demme (1944-2017) zinegile estatubatuarrak estreinatu zuen zineak inoiz eman duen kontzerturik onena: 1970eko hamarkadaren erdialdean New Yorken eratutako Talking Heads taldearen Stop... [+]


"Enpresa pribatuen esku utzi da segurtasun publikoaren norabidea"

Ertzaintzaren azken hamarkadako bilakaera teknologikoa aztertu du bere liburu berrian Ahoztar Zelaieta ikerketa kazetari, kriminologo eta ARGIAko kolaboratzaileak. Segurtasunaren industria ikertu eta Ertzaintzarekin duen lotura plazaratu du, La Ertzaintza que viene... [+]


Campi Bisenzioko GKN fabrikan batu dituzte langile borroka eta ekologismoa

2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]


Judith Bilelo Biachó
"Erakundeek ez digute lagunduko, guk geure hizkuntzan hitz egitea lortzen ez badugu"

Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]


Eguneraketa berriak daude