Bertold Brecht taula gainean


2005eko abenduaren 11n
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Agertoki laukizuzenaren alde luzeenetan kokatzen da ikusleria, eszenografiaren parte diren mailetan dauden egurrezko eserlekuetan eserita. Erdian agertokia eta ezker eskuinean, eraikin aldakorrak eta airean Bertold Brechtek utzitako galdera: "Norena da lurra, ondare moduan daukanarena edo lantzen duenarena?". Galdera hori plazaratzen saiatuko dira 16 aktore, Pascal Gaignek lan honetarako sortu duen musika joko duten 4 musikagileen laguntzaz.

Erantzun bat bilatu nahirik, aktore taldea elkartuko zaigu agertokian, horretarako antzezlan bat proposatuz. Estatu kolpe baten ondorioz, gobernadorearen etxea erasoko dute eta haren emazteak ihesean, altxorrak hartzearekin kezkatuta, Mikel bere semea bertan utziko du. Umea ikusi eta berarekin eramango du Groucha neskameak. Umea arazo bihurtzen zaio Grouchari; izan ere, erasoa jo dutenek, semea hiltzeko agindua dute eta bere arrastoaren atzetik ibiliko dira bi urtez. Azkenean gobernadoreak boterea lortuko du berriz eta emazteak umea berreskuratu nahi izango du, baina neskameak umea berak hazi duela eta berea dela errepikatzen dio. Auzia lurrean egindako klerazko borobil batean konponduko da.

1944.urtean Bertold Brechtek idatzitako lana da Kaukasiar kreazko borobila eta izenburuak erakusten duen moduan Kaukason kokatu zuen idazleak kontakizuna. Jean Marie Broucaret antzezlanaren zuzendariaren arabera, "Lurraren jabetzaren problematika da obra honek aurkezten duen gaia eta gaur egun hainbat tokitan dagoen arazoa da hau. Urrutira joan gabe, Frantzian azkenaldian gertatzen ari diren istiluak bide horretatik doaz, arazoa unibertsala da beraz. Nahiz eta 60 urte pasa diren, egunerokotasuna duen gaia da".


Lan talde handia

Antzerkia burutzeko Miarritzeko Théâtre Des Chimères eta Donostiako Ppk taldeak elkartu dira eta hiru urte behar izan dituzte proiektua gauzatzeko. Txomin Hegi aktorearen hitzetan, "lan oso gogorra izan da, borroka asko egin behar izan da administrazioei dagokienez. Europara jo dugu, eta hau ez da ohikoa, askotan denbora luzez borrokan ibilita ere sarri ez baita aterabiderik ikusten eta horrek etsipena ekartzen du. Baina gu oso temati ibili gara eta azkenean laguntza lortu dugu".

Aktore, musikagile, tekniko, eszenografia egile eta zuzendaria kontuan hartuz, 30 pertsona aritu dira lanean. Hamasei jokalarik parte hartu dute, horien artean hiru urteko ume bat. Aktore gehienak Miarritzeko Chimères antzerki taldean aritzen dira; Txomin Heguy, Hervé Estebetegi edo Charlotte Maingé besteak beste. Hegoaldetik ere aurpegi ezagunak ikus daitezke, Olatz Beobide, Lierni Fresnedo edo Ramon Agirre kasu. Gainontzeko aktoreak, Frantzia, Espainia edo Kubatik etorri dira.

Astebeteko hiru egonalditan egin dituzte entseguak; izan ere, jatorri eta estilo ezberdinetako aktoreak bildu dira lan honetan eta hizkera artistiko komuna bilatu behar zuten. Gainera, antzezteaz gain dantzan ere egiten dute uneren batean, Zuberoako dantza gogora ekartzen digun pausoren batekin. Baina hasiera batean oztopo zena, azkenean abantaila bilakatu da, bakoitzak bere ekarpena egin duelako, eta emaitza ikusgarria da.

Musikagileak ere antzerkiaren partaide bihurtzen dira zenbaitetan, eta ezinbesteko bihurtu dira Kaukasiar kreazko borobila antzezlanean. Pascal Gaigne arduratu da antzerkirako musika sortzeaz, eta Aitor Furundarena edo Ritxi Salaberria ikus ditzakegu taula gainean berau interpretatzen. Txomin Hegiren ustez, "musikariek erritmoa ematen diote lanari eta aktorearentzat hori lagungarria da oso, partitura bat jarraitzea bezala delako. Gainera Brechetek, bere antzerkia epikoa izan arren, molde liriko batez erakutsi nahi zuen eta musikak horretan laguntzen du, antzerkiari kutsu herrikoia ematen dio, bizitasuna".


Iparralde eta Hegoaldearen arteko elkarlana

Chimères antzerki taldea eta Pok produkzioa elkarlanean aritu dira lan honetan; batak Miarritzen, Iparraldean, du egoitza, besteak aldiz Donostian, Hegoaldean. Chimères eta Poken arteko harremana ez da lan honekin sortu, 1998.urtean Haurra Xutik antzezlana egin zutenean izan zuten lehen harremana eta Hegiren arabera, "agian urrats hura lagungarri izan zen obra hau egiteko". Kaukasiar kreazko borobila ez da antzezlan hutsa izan Hegik dioenez, "proiektu erraldoia da, proiektu komuna. Bi aldeetan egon da interes artistikoa eta hori ezinbestekoa da proiektua aurrera atera ahal izateko".

Interes partekatuak eta elkarlanak Iparraldea eta Hegoaldea batu ditu beraz. Hegik adierazi duenez, "ez dugu ikasgairik eman nahi, proiektu honek balio badezake antzerki munduan edo kultur arloko edozein esparrutan Iparralde eta Hegoaldearen arteko topagune bat sortzeko hobe, baina ez dugu ezer erakutsi nahi".


Euskaraz atzerrian ere

Euskaraz antzezten dute lana, eta hor ere Iparraldeko euskara eta Hegoaldekoa maisuki tartekatzen dute, bata bestearen osagarri da. Itxaro Borda arduratua da Brechten lana itzultzeaz. Jean Marie Broucaret zuzendariaren ustez, "mundua boteretsuen menpe dagoen garai hauetan, hizkuntzarekin ere antzeko zerbait gertatzen ari da, hizkuntza txikiek handien menpe irauten dute eta lan honek aurkezten duen arazoaren aurrean oso egokia zen euskara erabiltzea. Arazo unibertsal bat euskaraz kontatzeak esanahi berezi bat ematen dio antzezlanari eta horregatik aukeratu genuen euskara".

Antzezlana euskaraz izatean aktore askok lan ikaragarria egin behar izan dute, aktore batzuek ez baitakite euskaraz. Lanaren emaitza taula gainean ikus dezakegu. Ahots kubatar batek dotore eta ahoskera garbiz darabil euskara eta berdin gertatzen da aktore frantziar edo espainiarrekin.Txomin Hegiren hitzetan "euskal kultura, beste kultura guztiak bezala, ondare unibertsala da eta beste kultura baten ahotik irtetean isolamenduan geratzeko arriskutik urruntzen da". Hizkuntza ez ezik, euskal kulturako pertsonaiak eta sinboloak ageri dira antzezlanean: maskaradetako Xorrotx pertsonaien txapelak, baserritarrak agertzen direnean euskal jantzi tradizionalak daramatzate soinean...

Orain arte Izpura, Baiona, Gasteiz, Azpeitia, Hendaia eta Donostian erakutsi dute lana, guztietan euskaraz. Hala ere, euskara ulertzen ez dutenek gaztelerazko edo frantsesezko itzulpenak irakurri ahal izan dituzte, horretarako prestatu duten pantaila batean. Ondoren Frantziara joango dira, Bordelera, eta Espainia eta Alemaniara ere joan nahi dute. Herrialdeotan ere euskaraz emango dute lana toki bakoitzari dagokion itzulpenarekin.

Aurrekontu handia
Laguntza asko behar izan dituzte proiektua aurrera atera ahal izateko, guztietan aipagarriena Europako Batasunak emandakoa da, 178.000 euroko laguntza eskaini baitie. Guztira 550.000 euroko aurrekontua izan du proiektuak.
"30 pertsona biziarazteko erabili da diru gehiena", esan digu zuzendariak. Aurrekontuaren barruan sartu dira, halaber, ekoizpena eta emandako emanaldi guztiak. Guztira 16 emanaldi eskaintzeko, obra ekoizteko eta 30 pertsona biziarazteko erabili da aurrekontu handi hori. Hegik adierarzi duenez "guk muntaia egiterakoan, emanaldi guztiak sartu nahi genituen, bira barne egotea nahi genuen, bestela ez genuen eginen".


Azkenak
Nafarroako larrialdi zerbitzuen saturazioa salatu dute langileek, eta langile kopurua igotzea eskatu dute

Langileak kexu agertu ziren ekainaren hasieran. Fernando Domínguez Nafarroako Osasun kontseilariak erantzun zien "euren eskuetan" zegoen guztia egiten ari zirela, baina baliabideak "mugatuak" zirela.


Gazara Martxako Euskal Herriko ordezkaritzaren komunikatua Egiptotik
Okupazioa dagoen bitartean, erresistentzia egongo da

Euskal Herriko ordezkaritza gara Gazara Martxan. Egiptora etorri gara mezu argi batekin: genozidioa salatzeko, blokeoarekin amaitzeko eta Israel estatu genozidarekin harreman guztiak eteteko exijitzeko.

Gure elkartasun ekintzaren aurrean, aginte sionistaren eta... [+]


Donostiako Guardetxearen epaiketa urriaren 7an izango da

Donostiako Udalak jakinarazpena bidali dio Alde Zaharreko Gazte Asanbladari, epaiketaren data zehazteko. Asanbladak azaldu duenez, epaiketa aurreko hilabeteetan ezin dira desalojatuak izan, epaileak agindua eman arte.


Egiptok Gazarako martxaren aurkako errepresioa gogortu du, ekimena amaitutzat eman badute ere

Antolakuntzak salatu du Poliziak jarraitzen duela martxako partaideak atxilotzen eta tratu txarrak ematen. Kezka berezia agertu du Saif Abukeshek martxako presidentekidearen egoeragatik: astelehen arratsaldean atxilotu zuten, tratu txar “larriak” eman... [+]


Elkarretaratzea egingo dute Muxikan, jaietan gizon batek hainbat adin txikiko neskari eginiko sexu erasoak salatzeko

San Roman auzoko jaietan bost neska adingaberi ukituak egiteagatik 18 urteko mutil bat atxilotu zuen Ertzaintzak Muxikan (Bizkaia). Udalak eta herriko Mugimendu Feministak elkarretaratzea deitu dute asteartean 20:30erako.


Yala Nafarroak jaurtiko du sanferminen txupinazoa

Palestinaren askatasunaren aldeko eta genozidio eta okupazioaren kontrako Nafarroako plataforma izan da hautagai bozkatuena.


Elektrikari bat amiantoagatik hil zela ebatzi du Gasteizko auzitegi batek

Gasteizko Lan arloko bigarren auzitegiak ebatzi du SIS Electricidad enpresarentzat lan egiten zuen eta 2019an hil zen behargina amiantoak eragindako minbizi batengatik hil zela. Udal galdarak konpontzeaz arduratzen zen elektrikaria, eta 1999tik 2017ra lan egin zuen enpresa... [+]


Txetxu Barrios Atarrabiako presoa baldintzapeko askatasunean geratu da

Kartzelan 27 urte egon eta gero askatasunean geratu dela iragarri du Etxerat elkarteak.


Hilberria
Fermin Leizaola etnografoa hil da, 81 urterekin

Euskal Herriko artzaintzaren kulturan aditua izan da; milaka pieza jaso eta dokumentatu ditu Aranzadirekin. 45 urte eman zituen Etnografia Saileko zuzendari.


17 urteko neska bat elektrokutatuta hil da Araiako tren geltokian

Geldirik zegoen bagoi baten sabaira igo eta han elektrokutatu da. Berarekin zegoen 16 urteko neska zauritua izan da eta Gurutzetako ospitalera eraman dute.


2025-06-17 | Mikel Aramendi
“Lur arraroak” edo “mineral estrategikoak”?

Ezer geratu bada argi pasa den astean Londresen Txinako eta AEBetako merkataritza-arduradunen artean adostu zuten “esparru-akordioan” (batek daki zer esan nahi duen zehazki esamoldeak; “Genevako akordioari buruzko akordioa” dela diote batzuek), hauxe izan... [+]


Israelek Irango telebista kate publikoaren egoitzari eraso egin dio, eta Netanyahuk mehatxu egin du Khamenei hilko dutela

Teherango barruti bati eraso egin ondoren, Israelek jaurtitako misil batek IRIB Irango telebista kate publikoaren egoitza izan du jopuntu. Erasoa gertatu aurretik Israelgo Defentsa ministro Israel Katzek ohartarazi du "Irango propagandaren bozgorailua" desagertzear zela... [+]


Herri Sanferminak festarako prest

O plazan garatuko dute egitaraua. Bazkariak, bertso saioa, txikientzako antzerkia, pilota txapelketa, herri olinpiadak eta elektrotxarangak izango dira, besteak beste.


2025-06-17 | Gedar
“Parte hartzeko dugun eskubidea aldarrikatzen jarraituko dugu, eta aurten ere ez gara jaietatik kanpo geratuko”

Ehunka lagun mobilizatu dira berriz Gasteizen, txosnetan GKSren eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistaren aurka mantentzen duten betoa dela-eta, irtenbide bat aldarrikatzeko.


“Irunen alarde gatazkarik ez dagoela diotenen asmoa da gaiari garrantzia kentzea, inor busti behar ez izateko”

Irungo Alarde Parekidean sortu berri den Meaka konpainiako kapitaina da Nagore Olaskoaga. Alarde Tradizionala vs. Parekidea, “kopuruak direnak dira, baina oso pozik gaude gazte askok eta askok hartzen dutelako parte Alarde Parekidean, eta beraiek dira gure herriaren oraina... [+]


Eguneraketa berriak daude