Ferando Tapia: «Eurohiriak ez dio eredu neo-liberalari jarraituko»


2005eko azaroaren 20an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Fernando Tapia Europan gaindi dabil sarri. Irlandan ibilia da, eta apirilean Varsovian egon zen Baiona-Donostia Eurohiria aurkezteko. Hil honen 16an Eslovenian izanen da: «Europako Kontseiluak gonbidatuta goaz. Euskal Eurohiria proiektua eredu baitute Europan. Aitzindari gara, nahiz hemen gutxi egiten dugun ustea izan», adierazi digu solasaren abiapuntuan.

Hemen Eurohiria «erokeria» dela entzuten dela adierazi diogu: «Bati baino gehiagori erokeria irudi dakioke, baina guztiz beharrezkoa da. Europaren markoan aurrera egiteko aukera da. Europarrak bagara eta Europaren proiektuan sinesten badugu, mugaz gaindiko harremanetan haratago joan behar dugu ezinbestean». Mugaz Gaindiko Agentzia arduratzen da Eurohiriaren garapenaz: CABABk (Baiona-Angelu-Miarritze Mankomunitatea) eta Gipuzkoako Foru Aldundiak osatua nagusiki.

Euskal Eurohiriaren sorreran Liburu Zuria dago; abiapuntu eta mugarria, 2000n idatzia. Bertan muga inguruko lurraldeen egoera eta arazoei buruzko diagnosia jasotzen da: «Liburu Zurian hiriaren diagnosia eskaini zen, baita jarduera lerro batzuk zehaztu ere. Garapenerako jarduera-ardatz batzuk finkatu zituen eta jarduera horietatik proiektu batzuk gauzatuz joan gara», zehaztu digu Eurohiriaren gerenteak.

2000. urtean hiriari buruzko ideia urrun zegoen herritarrengandik. Zertan dago ideia gaur egun?
Liburu Zuriarekin hasi zen hausnarketa prozesua bukatu da. Gaur egun proiektu operatiboaren fasean gaude. Proiektuan lan egiten dugunok alorrari loturiko arazoak gainditu behar ditugu. Hurrenez hurren, batetik, borondate politikoa falta da. Bi aldeetako instituzioen agente politikoek ez dute borondate politiko nahikorik. Erakundeek sentsibilitate eskasa dute, mugaren efektuaren eraginez bakoitzak bere eskualdearen arabera pentsatzen du. Arazoak geure lurraldeari badagozkio, mugaz bestaldeko arazoak ez ditugu guretzat jotzen. Bestetik, ziur aski arazo garrantzizkoena, gure sistema juridiko, politiko eta administratiboa oso ezberdinak izatea da. Nire erakundeak gai batean eskuduntzak baditu, baina nire interlokutoreak eskuduntzarik ez badu ezin dugu aurrera egin. Esaterako, CABABek ez du errepideen gaineko eskuduntzarik, Foru Aldundiak bai.

Agentzia hurbil al dago herritarrengandik?
Saiatzen gara hurbiltzen behintzat. Gure filosofiaren printzipioetan garbi dago guk ez dugula hiria sortuko, gure saiakerak alferrikakoak izango dira hiritarrek ez badute proiektuan sinesten eta parte hartzen, benetako agentea hiritarra da. Hiriaren sorrera arazo kulturala da, alde bateko zein besteko herritarrak harremanetan jartzen diren heinean sortuko da hiria. Gure egitekoa baldintzak sortzea da, hiritarrek modu natural batean harremanetan jartzeko aukera izan dezaten. Orain gutxi Ingurumenaren Gazteen Biltzarra egin dugu Ficoban (Irun). 300 gazte inguruk Eurohiriaren beharrak eztabaidatu dituzte.

Eurohiriak barnebilduko dituen zenbait azpiegituren aurkako taldeak eratzen joan dira azken urteotan, ez omen dira eztabaidan integratuak sentitzen. Zuk nola baloratzen duzu instituzioen eta herri mugimenduen arteko harremana?
Ezinbestekoa da. Nik prozedura parte-hartzaileak ditut gustuko, horiek baitira demokrazian parte hartzeko modu egokienak. Herri mugimenduek hiriko prozesuaren erabaki garrantzitsu guztietan parte hartu behar dute, nik ez dut zalantzarik. Zehazpen bat egin behar dut ordea: guk ez dugu erabakiak hartzeko eskuduntzarik, gure sailean azpiegituren inguruko azterketa egin dugu aholkua eta partzialtasuna lortzeko, herrialde ezberdinen hiru kontsulta-etxeen laguntzaz egin ere. Prozesuak hainbat irtenbide eskaintzen du, baina, aireportuen, itsas-portuen, errepideen, trenbideen edo AHTaren garapena ez da gure esku, ezta euren arteko loturak ere. Foru Diputazioak errepideen eta zenbait azpiegituren eskumenak baditu, baina Eurohiriaren proiektua kudeatzen duen sail honek ez. Gure lana sozializazio prozesua abian jartzea da.


Sozializazio prozesuaren harian, Eurohiriaren inguruan eredu neo-liberala gailendu dela esaten da. Zer deritzozu?
Gipuzkoan gaur egun ezin da eredu neo-liberalaz hitz egin, ditugun gizarte zerbitzuak izanda, are gutxiago oinarrizko errenta eta instituzioen interbentzio maila handia delako. Neo-liberalismoaren ereduaren arabera merkatuak bere burua autoerregulatzen du, botere publikoaren interbentzioa desagertu egiten da. Ez da Foru Aldundiaren kasua, ezta Eusko Alkartasuna alderdiaren filosofia ere. EA eredu neo-liberalaren aurka dago, eta ni neu ere bai. Hemen, zorionez, ongizatearen estatuaren politika eredua gordetzen dugu. Eraikitzen ari garen Eurohiriak ez dio eredu neo-liberalari jarraituko.

Badago Eurohiriaren eredua «munduaren globalizazioaren beharren menpe dagoela» dioena.
Ni zuzenbidearen soziologoa naiz, globalizazioaren gaia erakutsi dut fakultatean. Globalizazioaren aurka dagoela esatea asteazkenen aurka dagoela esatea bezala da. Prozesu globalizatzaile oso ezberdinak ditugu munduan, batzuk onak izan daitezke eta beste batzuk oso txarrak. Prozesu globalizatzaile batek bertako kultura kontuan hartzen badu, printzipioz ona izan daiteke, beraz, bereizi ditzagun prozesuak. Modu filosofikoan aritzeak ez dakar ezer, ez da onargarria. Prozesu konkretuaz jardun behar da. Mundu Bankuaz edo Nazioarteko Merkataritza Erakundeaz ari bagara, horien lanak eta ondorioak txarrak direla esango dizut. Baina badira prozesu globalizatzaile onak, abantailak eskaintzen dituztenak. Adibidez, Europako Batasunak hainbat eskubide aintzatetsi ditu eta prozesu oso egokiak zabaldu. Europako Konstituzioaren Itunak eredu neo-liberala sendotuko duela esaten da, ni ez nago batere ados. Hasteko, gizarte politikoak aintzat hartzen dira, beste gauza bat da aski ez direla esatea. Ados. Baina aurrerapausoa eman dugu. Jakina, prozesu globalizatzaileekin oso kritiko izan behar dugu, baina ekimen bakoitzaren tokian tokiko azterketa eginez betiere.

Hona beste ikuspegi kritiko bat: Eurohiriak, gurea barne, Europako eraikuntzaren beharren arabera egiten ari dira.
Europako eraikuntzaren hainbat ikuspuntu daude, ezberdinak. Gaur nagusitzen ari den Europaren Estatua ez da guk nahi duguna, guk herrien eta herritarren Europa defendatzen dugu. Zentzu horretan, hiru ardatz lantzen ari gara eta Europaren beraren eraikuntzak horiek kontuan hartu beharko lituzkeela esaten dugu: bat, azpiegitura gaia. Ezin izango dugu harreman normalizatua sortu eta lortu bi aldeen artean, mugikortasunik ez badago. Donostiatik Baionara joateko bitarteko bakarra auto pribatua baldin bada ez dugu benetako lankidetzarik sortuko. Donostiatik Baionarako trenbidea garatu behar dugu. Barne azpiegiturak hiriaren bizkarrezurra dira, barne komunikaziorik gabe ez duzu hiririk. Bi: zerbitzu publikoak. Azpiegituraz gain zerbitzu publiko bateratuak eskaini behar ditugu: hala nola zaborren kudeaketa, autobusen linea publikoak, unibertsitatea, osasuna eta hezkuntza sistema. Hiru: indentitateari loturiko gaia, sinbologia. Eurohiriko hiritartasuna lortu behar dugu, bertako biztanleek hiri bereko biztanle sentitu behar dute eta horretarako baita sinbologia komuna sortu ere: Eurohiriko plaza edo hiritarrak bilduko dituzten guneak, esaterako. Ardatz hauek eredu neo-liberala uxatuko dute. Eurohiriaren botere publikoaren funtzioetako bat hiritarrei balio erantsia duten zerbitzuak eskaintzea da, Eurohiria baliagarria izango da herritarrentzako bada.

Eurohiria proiektua AHT proiektua zehaztu baino lehen egitea ez al da harrigarria gutxienez?
Eurohiria ez da hiriaren kontzeptu tradizionalean ulertu behar. Erdigune ezberdinak izango dituen osotasun bat izango da. 600.000 biztanleko hiria ez da handia Europan, gurea tamaina txikiko hiria izango da egungo Europan. Guk ez dugu AHT bai edo ez esaten, baina pasako balitz, Eurohiriarekin lotura egokia izan behar duela diogu.


Baina azpiegiturek eragiten dute hiriaren eraikuntzan.
Bai. Eta lurralde oso txiki honetan oinarrizko azpiegiturak bikoiztu egiten dira. Adibidez, 30 kilometro barruan bi aireportu ditugu (Miarritze eta Hondarribia) eta bi itsas-portu (Baiona eta Pasaia). Gure ustez, aireportu biak aireportu bakarra balitz bezala ideiatu eta erabili beharko lirateke, bi aireportuek gestio koordinatua izan beharko lukete. Batzuek Hondarribiakoa kentzea proposatu dute. Ez da gure eskuduntza, baina guk biak osagarriak direla diogu, aireportu beraren bi terminal egin beharko lituzketela.


Hori gauzatu al daiteke?
Europako Batasunak aldaketa batzuk ekarri ditu dagoeneko. Frantziak, herrialde zentralista eta jakobinoak, figura juridiko bat sortu behar izan du: Distritu Juridikoa deritzana. Honen funtsa bi Estatuetako agente publikoen zein pribatuen lankidetza abian jartzea izan da, Frantziako lurraldeetan oinarrizko azpiegiturak kudeatzeko. Estatuak Akitaniako Eskualdeari Miarritzeko aireportuaren gestioa transferitu dio, Akitaniak berriz BABri eta BABk Eusko Jaurlaritza aireportuaren gestioan gonbidatu du parte har dezan. Mundua aldatzen ari da, posible da beraz.

Bestalde, Eurohiriaren erdigune diren Oarsoaldea eta Txingudi azpiegiturek itota bizi dira.
Ados nago zurekin. Eskualde horretan azpiegiturek itota bizi dira. Adituek erantzunen bat eman beharko diote arazoari. Garraioa bere osotasunean aztertu beharko dute, errepideak garraioz arintzea funtsezkoa da. Eremu horretako errepideak blokeatuta daude, beraz beste soluzioak bilatu beharko ditugu, esaterako, itsas garraioa eta trenbidea garatu beharko da. Garapen ekonomikoa eta garapen iraunkorraren arteko oreka lortu behar dugu. Niretzat garapen ekonomikoa ez da desiragarria ez bada kokatzen garapen iraunkorraren markoan, eta Eurohiriaren Agentziaren lan gehienak norabide horretan doaz.

Azkenik, euskal nortasunak zein toki izanen du Eurohirian? Uniformazioa gailenduko ote da?
Ni ez naiz uniformatzaile zalea. Gizarte eta kultur askotarikoan bizi gara, aniztasuna sustatu behar dugu, bakoitzak berea gordez eta ondokoarena errespetatuz. Ni euskal hiztuna naiz, euskal kultura maite dut eta saiatuko naiz honek lekua izan dezan proiektu honen baitan. Hiri honetan dagoen lengoaia komun bakarra euskara da, bi aldeen berezko hizkuntza euskara da. Bi aldeetan sustatu behar dugu euskara, baita hemen frantsesa eta han gaztelania ere. Ingelesa gero eta indartsuagoa izan arren, guk bertako hizkuntzak zaindu beharko genituzke lehenik. Tira, prozesu globalizatzaile orok porrot egiten du abiapuntuan norberaren kultura ez badago.


Azkenak
EAJren hizkuntza eskakizunetarako proposamena “atzerapausoa” dela salatu dute ELAk eta LABek

Euskara eskakizunak zehazteko derrigortasun indizea ezabatzea eta erabakia erakunde bakoitzaren esku uztea proposatu zuen iragan astean EAJk. LABek salatu du derrigortasun indizea kenduz gero, epaileen "borondate euskarafoboak" ezarriko lukeela hizkuntza eskakizunaren... [+]


Arabako Aldundiak indarkeria matxistaren biktimei arreta murriztu diela salatu du ESK-k

Lanpostuak, emakumeak artatzeko egonaldi ertaineko harrera zerbitzua eta aurrekontua murriztu ditu Aldundiak.


Zenbait lagun zauritu dira Hernaniko San Joan gaueko istiluetan, eta gutxienez pertsona bat atxilotu dute

Xabier Lertxundi alkateak adierazi du istiluak leku eta ordu ezberdinetan gertatu direla, eta haien artean ea loturarik dagoen ikertzen ari dira. Udaltzaingoak laguntza eskatu dio Ertzaintzari 03:30 aldera, eta haiek oldartzean hainbat lagun zauritu dituzte. Segurtasun Sailak... [+]


2025-06-24 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Chen Yun: txoria eta kaiolaren auziak hortxe jarraitzen du

Ekainaren 13an, ezohiko ekitaldi baten lekuko izan zen Pekineko Herriaren Areto Handia: Txinako Alderdi Komunistaren aginte goren osoak (baimenduta leudekeen absentziak salbu; nola jakin horietakoa ote zen He Weidong jeneralarena? Izan ere, ez zen ageri mahai nagusian,... [+]


Bilboko Bira Kulturak eskaintza gutxituko du laguntza publikoen murrizketagatik

Ez dute itxiko, baina orain arte eskaini duten programazioari ezin izango diote eutsi. "Bira txikiago bat" izango dela zabaldu dute sare sozialetan.


Nola debekatu sare sozialak erabiltzea 16 urtez azpikoei? Australiako Gobernuak badu formula

Legez, 16 urte bete arte ezingo dituzte sare sozialak erabili Australian, urte bukaera honetatik aurrera. Baina nola gauzatzen da hori praktikan? Gobernuaren azterketa batek ondorioztatu du teknikoki bideragarria dela, eta aurrekaria jarri du bide bera hartu nahi duten... [+]


Israeli boikota musika jaialdietan ere

El Salto hedabideak argitaratu zuen Espainiako dozenaka musika jaialdiren Superstruct sustatzailea Israelen aldeko funts batek erosi zuela. Geroztik, musika talde eta bakarlari ugari batu dira KKR-ren aurkako boikot kanpainan, eta Israel Palestinan egiten ari den genozidioaren... [+]


NATOtik ukatu egin dute Sánchezek iragarritako gastu militarraren salbuespena

Mark Rutte NATOko Idazkari Orokorrak ukatu egin du “baztertze klausula” onartu zaionik Espainiako Estatuari. Kalkuluen arabera, BPGren %3,5a gastu militarretara bideratu beharko du gobernuak, NATOk eskatzen dituen kompromisoak betetzeko.


Trumpek Israel eta Iran arteko su-etena iragarri du eta ordu gutxira zalantzan dago jada

Iranek AEBen Qatarreko base militarrari eraso egin ostean eman du ustezko akordioaren berri Etxe Zuriko maizterrak, Truth Social sare sozialean. Ostean, Israelgo Gobernuak adierazi du Trumpen proposamena onartu duela, eta berdina egin du Irango Segurtasun Nazionaleko... [+]


Asteburu honetan eginen da EHZ festibala, Arberatze-Zilhekoan

Fermin Muguruza afixan nagusi, Olaia Inziarte, Naxker, Xiberoots, Errobi, Kaskezur, Zetkin, Tapia eta Leturia eta beste hainbat musikari igoko dira oholtzara ekainaren 27, 28 eta 29an. Horrez gain, antolatu diren hitzaldietan, hala nola lurraren defentsaz, diskurtso eta... [+]


Udaltzaingoan arreta euskaraz bermatzeko gomendatu dio Arartekoak Erandioko Udalari

2024ko irailean, herritar batek salatu zuen Erandioko udaltzain batek arreta euskaraz ukatu eta jokabide hori behin baino gehiagotan errepikatu zela, baita telefonoz kexatu zenean ere. Salaketak erakusten duenez, hasiera batean, arreta eta dokumentazioa gaztelaniaz bakarrik eman... [+]


2025-06-24 | Gedar
“Gazteon erantzunari esker Durangoko Gaztetxeari eustea lortu dugu”

Gaztetxearen aldeko manifestazio jendetsu bat egin zuten larunbatean Durangon, espazioaren irekieraren berri eman eta lau egunera. "Lehenengo gaua ere ez genuela bertan pasatuko esan ziguten, eta oraindik gaztetxean tinko jarraitzen dugu", aldarrikatu... [+]


2025-06-24 | Euskal Irratiak
Laida Mugika
“Espero dugu datorren urtean halakorik egin beharrik ez izatea, eta errektoretzak neurriak hartzea”

Errektoretzaren erantzun ezan, ehun bat irakaslek berriz eskainiko diete ikasleei ahozko froga euskaraz pasatzeko aukera. Guraso elkarteek ere bat egin dute ekimenarekin, errektoretzaren inplikazioa eskatuz.


Eskuin muturreko talde batek Donostiako ‘Jesusen Bihotza’-ren aldeko ekimena egin du

Donostiarra, defenda ezazu zurea leloarekin pankarta bat jarri dute, Jesusen Bihotza duen Espainiako bandera batekin batera.


Eguneraketa berriak daude