British Pop: Pop artearen jatorrizko labela

  • Estatubatuarrek dena inork baino handiago eta deigarriago egin behar dute. Pop artean pentsatzean, Andy Warhol, Marilyn Monroeren irudi koloreztatuak, Campbell zopak edo Lichtensteinek komikietatik hartutako pertsonaiak datozkigu gogora. AEBak, beraz. Bilboko Arte Ederren Museora hurbiltzen denak, ordea, Erresuma Batuan ere pop artea egiten zela ikusiko du, AEBetan baino lehenago gainera. Pop korronte artistikoaren jatorri europarra errebindikatzen duen erakusketa honek British Pop du izena, otsailaren 12a arte egongo da ikusgai eta 19 artistaren ehundik gora lan jasotzen ditu. Marilyn Monroe ageri da lanen batean, baina Brigitte Bardot gailentzen zaio.
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

«Pop artea da: Herrikoia (masa publikoari eskainia). Iragankorra (epe laburreko irtenbidea). Ez nahitaezkoa (erraz ahanztekoa). Kostu baxukoa. Seriean ekoiztua. Gaztea (gazteriari zuzendua). Gatzduna. Sexya. Efektista. Glamourrez betea. Negozio handia». Richard Hamilton britainiarrak idatzi zuen formulazio hau Peter eta Alison Smithson arkitektoei idatzitako eskutitzean, 1957ko urtarrilaren 16an, pop mugimendua bera sortu baino lehen, mugimenduko artista gehienek pop etiketa mereziko lukeen obrarik egin ez zutenean. Hamiltonek bai, ordea: hilabete batzuk lehenago lerro hauen gainean ipini dugun Just what it that made... collagea egin zuen eta bertan, pop artistek hain maitea izango zuten teknikaz gain, mugimenduak gerora erabiliko zituen elementu ikonografiko asko sartu zituen. Peter Blake-ren Children Reading Comics (1954) lanean edo Eduardo Paolozzi eskoziarraren Bunk! collage sortan (40ko hamarkadaren amaiera eta 50ekoaren hasiera) dagoeneko poparen zantzu batzuk ere antzeman daitezke.

Adibide hauek eta Bilboko Arte Ederren Museoan bildutako ehundik gora collage, margo, grabatu eta eskulturak erabili ditu Marco Livingstone erakusketaren komisario eta pop artean adituak errebindikazio hau egiteko: pop artea nagusiki fenomeno estatubatuartzat jotzen bada ere, jatorria Erresuma Batuan du eta bertan, Londresen bereziki, mugimenduak merezitako errekonozimendua jaso ez duen garapena izan zuen 60ko hamarkadatik aurrera, akademizismotik urrundutako Royal College of Art-eko ikasleen eskutik.

Eskola honetako ikasleak izan ziren, besteak beste, David Hockney, Allen Jones, Derek Boshier, Peter Phillips, Patrick Caulfield eta Pauline Boty. Baita R.B. Kitaj estatubatuarra ere; gerora AEBetara itzuli bazen ere, Europan ekin zion pop bideari.

II. Mundu Gerra amaituta, arte eskolen eskakizun akademiko zorrotzak ere amaitu ziren. Langile klaseko ikasleei formazio artistikoa jasotzeko aukera zabaldu zitzaien eta pop belaunaldia sortu zen horrela. Kultura herrikoia kontuan hartzen hasi ziren, eta lehenago hutsalak eta duintasun gutxikoak ziren gaiak jorratzen. Aktualitatea eta politika jasotzen zuten artistek, prentsan eta geroago telebistan jasotzen ziren bezala. Komunikabideek inprimatzen zutena erabiltzen hasi ziren, eta horregatik zen haientzat hain baliagarria collagea. Boshierrek, esaterako, karrera espaziala edo Kubako misilen krisia hartu zituen gaitzat, Colin Selfek aterpe antinuklearren paranoia irudikatu zuen eta Nicholas Monrok extralurtarren eskulturak egin zituen. Gehienetan gizartearen kritika garratza egin zuen popak ezkerreko ikuspegitik.

Gerra Hotzaren urteak ziren, baina baita Hollywoodeko izar handienak ere. Artista britainiarrek ez zieten uko egin Marilyn Monroe, Liz Taylor edo Jean Harlow bezalako ikonoei, baina Brigitte Bardot, Jean-Paul Belmondo edo Monica Vitti ere irudikatu zituzten. Eta berdin musikan: Elvis erregea ahaztu gabe, The Beatles Liverpooleko laukotea ere izan zen pop lanen protagonista, hemen jaso dugun Peter Blakeren koadroan kasu.

Oro har, AEBetako eta Erresuma Batuko pop mugimenduen artean ezin da alde handirik topatu. Bilboko erakusketa koloretsuak ez du korronte honek Londres inguruan izan zuen garrantziaz zalantzarik uzten. Orduan zer dela eta egon da pop britainiarra estatubatuarren itzalean? Bien arteko alde handiena promozioa delako. Estatubatuarrek askoz gaitasun handiagoa erakutsi dute euren lanak mundu osoan promozionatu eta bildumazaleak erakartzeko. Pop britainiarraren erakusketa handirik, ordea, ez da inoiz egin Erresuma Batuan eta lehena Bilbon egin da mugimenduaren loralditik 40 urte pasa direnean.



Azkenak
EIRE euskal unibertsitate-irakasleen elkartearen amaiera

Erakundeek, beren helburua bete ondoren ere, bizirik irauteko ahalegina egiten dute, Max Weber-ek zioen modura. Baina porrotaren kontzeptuaren eremutik haratago joan eta jakinduria eta ausardia behar dira elkarte bat amaitzeko, Alan Badiou gogoratuz.

Euskal Herrian ere... [+]


2025-07-14 | Rober Gutiérrez
25 urteko bidaia

Sortze beretik proiektu batekiko lotura profesionala egon denean eta atxikimendu emozionala hain handia denean, zaila izaten da berari buruz hitz egitea. Bai Euskarari ziurtagiriak 25 urte bete ditu, eta bizi izandako oroitzapenak eta esperientziak metatzen zaizkit oroimenean... [+]


Etorkinen aurkako “ehiza-gau” antolatuak egin dituzte Espainiako herri batean, inpunitate osoz

Hainbat gauez jarraian, gorrotoa eta arrazakeria hedatu eta "etorkinen aurkako ehiza" egin dute Murtziako herri batean, "Espainia garbitzeko". Kolektibo antiarrazistek ultraeskuinaren inpunitatea salatu dute.


Desazkunde turistikoaren aldeko Euskal Herriko topaketak egingo dituzte Donostian

BiziLagunEkin plataformak desazkunde turistikoaren aldeko Euskal Herriko topaketak egingo ditu Donostian, elkar ezagutzea, esperientziak partekatzea eta gogoeta kolektiboa egitea helburu. Egitarauaren xehetasunak datozen asteetan jakinaraziko dituzte.


Bi pertsona atxilotu dituzte Ordizian, ertzainak zauritzea leporatuta

Eusko Jaurlaritzako Segurtasun Sailaren arabera, hainbat pertsonen arteko borroka bat zela eta bertaratu dira larunbat gauean ertzainak Ordiziara (Gipuzkoa), eta liskarrak izan dira. Bi ertzain ospitaleratu dituzte: bat lepauztaia apurtuta eta masailean ukabilkada bat jasota;... [+]


Mugak Zabalduz karabana Irundik abiatu da pertsona migratzaileek pairatzen duten biolentzia salatzeko

Euskal Herritik eta Kataluniatik abiatu da aurtengo Mugak Zabalduz karabana. Calaisko itsasartea, Frantziako Estatuan du helmuga, giza eskubideak bermatzea eta berehalako erregularizazioa eskatzen ditu besteak beste.


2025-07-14 | ARGIA
Sanferminak “nahi bezala gozatzeko eskubidea” aldarrikatu dute Iruñean, ostiraleko sexu erasoa eta gero

Mugimendu Feministak deituta, ehunka herritar, ordezkari politiko eta jaietako talde bildu dira uztailaren 13an Iruñeko Gaztelu Plazan. Intentsitate handiko eraso baten eta intentsitate txikiko beste hainbat erasoren testuinguruan egin dute elkarretaratzea. Eraso sexistarik... [+]


PKK-k armen suntsiketa irudikatu du, eta Erdoganek iragarri du legebiltzarrean batzorde bat osatuko dela prozesua jarraitzeko

Bere buruzagi historiko Abdullah Öcalenek joan den astean Turkiako Imraliko espetxetik eskatutakoari men eginez, PKK Kurdistango Langileen Alderdiak ekin dio armagabetzeari. Ostiralean egin dute ekitaldia, Iraken menpeko Kurdistango Sulaimaniya hirian, eta 30 gerrilari... [+]


Frantziako Legebiltzarrak dei egin dio Europari “harreman ekonomikoen estrategia aldatu” eta Txinarekin lankidetzak garatzera

153 orrialdeko txosten bat kaleratu du parlamentuak. AEBak ez ditu apenas zuzenean aipatu, baina horretarako "ikuspegi atlantista" terminoa erabili du: "Europak darabilen ikuspegi horrek gerra-komertziala ekarri du Europaren eta Txinaren artean, ageriko kalte eta... [+]


Akordio historikoa Kaledonia Berrian
Nazioarteko aitortza lukeen Kaledonia Berriko Estatua onartu du Frantziak, bere mugen barruan

Konfiantzaren erronka izenburua jarri diote Kanakyko indar independentisten eta unionisten arteko akordioari. Ozeano Bareko uhartediak herrialde europarraren parte izaten jarraituko luke, baina estatu izaera lor dezake kaledoniarrek hala bozkatzen badute. Datorren urte hasieran... [+]


Askatasunaren Ontzidia berriz saiatuko da Gazako blokeoa apurtzen: Handala ontzia martxan da

Israelek maiatzean Conscience itsasontzia bonbardatu eta ekainean Madleen itsasontzia bahitu ostean, nazioarteko ekimena berriz saiatuko da laguntza humanitarioa Gazara sartzen. "Erronka hau Gazako umeengatik da", adierazi du Askatasunaren Ontzidiak Siziliatik (Italia)... [+]


ZERO CHOU
“Pertsona homosexualak eta tradizioa adiskidetzea nahi dut”

30 urte baino gehiago daramatza Zero Chou zinemagile taiwandarrak istorioak kameraren atzetik kontatzen, bai zinemarako, bai telebistarako. Aurten, Zinegoak jaialdiaren 22. edizioko ohorezko saria jaso du.


2025-07-14 | Sustatu
Ez fidatu Osakidetzan ‘Quantus Skin’ azterketa egiten badizute

Civio fundazioak salatu duenez, Osakidetzak darabilen AA sistema batek (Quantus Skin) kontratuan agindutakoa baino askoz efikazia gutxiago dauka. 1.6 milioi euroko inbertsioa da, larruazalaren melanoma minbiziak detektatzea du helburu, eta bere emaitzak eskatu zuen %85eko... [+]


2025-07-14 | Ahotsa.info
Euskaldunon bazkari antiarrazista Sanferminetan

Laba, EHE eta Harituk antolatuta, bazkaria Oko Plazako Herri Sanferminak gunean izan da. Bertan, antolaketaren zergatiak azalduko dizkiguten galderak egingo dizkiegu.


Eguneraketa berriak daude