Zubipeetako gorbelmenak
Gorbela zabal ageri da itsaslabar gaineko belazeetan. Itsasoaren erasoak betez bete harrapatzen dituen baserri ugaritan uzta kaxkarxeagoak dira. Kendu bakarrik ez du egiten, ordea, itsasoak. Baserritar ugariren diru sarrera osagarria izan da gorbela. Ekaitzek hondartza eta arrokatan uzten duten emaria bildu eta ihartu arte txukun-txukun eguzkitan zabaldu ondoren "belar" hau lantzera emandako lantegietara bidali. Urteak dira ijitoek ere langintza hau bere egin zutela, alga preziatuak zabaltzeko belazerik gabe errepide erraldoien zubipeak gorbelmen eder egiten.
Gauza preziatua gorbela! Gizakion elikaduran gero eta garrantzi handiagoa hartzen ari da. Sze Teu idazle japoniarrak "kanpotar agurgarrienari, baita erregeari berari ere, eskaintzeko moduko jaki eder dira algak" idatzi zuela badira 2.600 urte. Hemen ere garai batean purrustaka atzera botako genukeen jakia gero eta maizago baliatzen da. Gaur egun berrehunetik gora gorbel espezie jaten da. Jatekoaz gain kosmetikan, osasungintzan, laborategietan... Freskoan zazpi bilioi tona gorbel biltzen omen da urtero, hamarretik zortzi Asian.
Gorbelak lurrak ongarritzeko ere erabiltzen dira. Karbonatotan aberatsak izan eta lurrak egokitu eta ph-a igotzen badute ere, landareek kopuru txikietan baina hazteko derrigor behar dituzten elementu kimiko ugari dutelako erabiltzen dira batik bat. Beste ongarrietan aurkitzen zailak diren antimonioa, kobaltoa, barioa, silizioa, estrontzioa, aluminioa... gorbelak baditu. Gorbel-erauzkinak gaitz, izurrite eta izotzei aurre egiteko landareak indartzen ditu eta zitokinina eta auxina hormonak dituenez landareen hazkundea sustatzen du.
Haziendarentzako jatena ederra da gorbela eta usu erabili izan da. Garai batean itsasotik belazeetara garraiatzeko zituzten idi uztarriek gozo asko jango zuten.
Bilboko Errekalde auzoko igerileku batean gertatu zen ezbeharra. Larrialdi zerbitzuek erreanimazio lanak egin zizkioten adin txikikoari, eta Gurutzetako ospitalera eraman zuten; hiru egunetara hil egin da.
Ostiralean Alaskan izango duten bileraren bezperan heldu da mehatxua. Friedrich Merz Alemaniako kantzillerrak deituta, gailur birtual bat egin dute asteazkenean Zelenskik, Trumpek eta Europako hainbat agintarik. Ukrainako presidenteak adierazi du Trumpen eta Putinen arteko... [+]
Ostegunean eman dituzte asilo eskaera tramitatzeko lehen txandak: bederatzik lortu dute, irailerako. Eusko Jaurlaritzak ebazpena arintzea, eta migiratzaileak ostatzeko zentroetara mugitzea eskatu dio Espainiako Gobernuari.
Aurten Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urteko beteko direnean, Alonsok adierazi du ETAko bi kideek ez zutela nahi Franco osteko gizarte demokratiko bat: "Diktaduraren aurka borrokatzen ziren, baina diktadurak erabilitako tresna berberekin".
Bilboko Aste Nagusia pertsona autistentzat irisgarriagoa izateko zenbait gako dakartzate Oihan Iriarte Eletxigerrak eta Iker Boveda Martinek, euren esperientziatik.
Tenperatura igoera dago aurreikusita datozen egunetarako, eta, sute arriskuak ekiditeko, ostegun iluntzeko 20:00etatik aurrera debekatuta egongo da uzta lanak egitea. Aurretiaz ere neurriak hartuta zituen gobernuak, baina Zarrakazteluko sutea kontrolpean izanda, neurriak malgutu... [+]
Ezagutu dezakezu Euskal Herria gure txoko eder eta famatuenak bisitatuta, Instagramerako edo postal baterako argazkiak aterata zure buruari, kostaldeko paisaietan edo monumentu bisitatuenetan irri eginez. Baina ez duzu Euskal Herria guztiz ezagutuko. Horretarako, hobe zenuke... [+]
Ostiraletik aurrera ur murrizketak ezarriko dituzte Euskal Hirigune Elkargoak barne hartzen dituen eta alerta egoeran dauden 158 herritan, eta metereologia zerbitzuek abisu horia ezarri dute trumoien arriskuagatik. Hego Euskal Herrian, berriz, leku ugaritako termometroek 40... [+]
Bakoitzak 1.680 eguzki panel izango ditu, eta megawatt bateko potentzia. Enpresak hiru urteko epea izango du Muga eta Val izeneko instalazio fotovoltaikoak eraikitzeko.
Erresuma Batuko gobernuak proposatu du delituak dituzten migratzaileak berehalakotasunez deportatzea, ekainean onartutako legearen bide beretik. Lege horrek baimentzen du sententzien %30 beteta dutenak deportatzea; igandeko proposamenarekin ez dute zigorrik bete beharko... [+]
.JPG)
7 urteko umea oporretan zegoen Fuenmayorren (Errioxa). Logroñoko San Pedro ospitaletik Nafarroako ospitalera eraman zuten eta bertan hil zen.
Astelehenetik asteazkenera bitarte eginiko aire erasoetan gutxienez ehun palestinar hil ditu Israelek, horietatik gehienak Gaza hirian, hura osorik okupatzeko asmotan. Gazako Osasun Ministerioaren arabera, 2023ko urriaren 7az geroztik 227 lagun hil dira elikagai eskasiagatik... [+]
Txiki eta Otaegiren fusilamenduen 50. urteurrenaren harira jarritako olana kendu du Zarauzko Udalak. Sortuk salatu du udalak, EAJ eta PSE-EEk osatuta, "zaborra izango balitz bezala" tratatu zuela olana. Zenbait herritarrek berreskuratu eta Azken Portuko plazan ireki dute.
Zer: Biarritz Piano Festival. Amaierako errezitaldia. Benjamin Grosvenor, pianoa.
Egitaraua: Schumann eta Moussorgskyren lanak
Lekua: Biarritzeko ‘Espace Bellevue’.
Data: abuztuaren 8a.
-------------------------
Biarritz Piano Festival... [+]
Munduko hainbat txoko zeharkartzen dituzten ibaiek, bizirik dauden heinean, euren begirada propioa dute mundua bera ikusteko. Gizakiaren garapenaren testigu isilak dira: hirigintza, gerra, kutsadura, uholdeak... dituzte ikusmiran, baita euren bazterretan etengabe ernetzen diren... [+]