Frantziar modeloaren krisia
Europako Konstituzioari frantziarrek emandako ezetzak arrazoi bat baino gehiago ditu. Horietako bat ezker aldean gehienik aipatua: "la defense du modele social". Frantziar modelo sozialaren zaintzea, zenbaitentzat lorpen ezinbestekoa. Erresakaren biharamunean bat baino gehiagok egin duen galdera: "baina zer da delako sozial modeloa, hain ozenki zaindu behar duguna?".
"Frantziaren beheraldia" hitzarekin ikuskari gehienek bestelako hitzak dituzte ahoan modeloari begiratuz. Alain Lamassoure Iparraldeko eurodiputatuak Gobernuak galdeginik egindako azterketan ongi aditzera ematen zuen azken hogei urteetan Frantziako mugetan gertatua, hots, Belgika, Italia edo Espainiako Estatuen mugetako erregioak pobreagoak izanez, Frantzia aldera heldu zirela lan bila. Gaur egun, aldiz, egoera erabat alderantzizkoa da. Froga ezin argiagoa frantziar ekonomia eta gizartea krisian direlarik: azken hogei urteetan hazkunde ekonomikoa %1-2en artean mugatua da, Europako ahulenetarik. Estatistiken manipulazioen gainetik langabezia %10 ingurutik ez mugitzen. Industriak 1,6 milioi lanpostu galduak hogei urtez. Zor publikoak 1,1 mila milioi euro gainditzen. Jendarteak ikusi edo onartu nahi ez badu ere gure haurren bizkar bizi gara, dudarik ez.
Panorama beltzari gehitzen ahal zaizkionak: segurantza sozialaren zulo erraldoia; erretretak ez direla hurbiletik ere segurtatuak. Europako Estatuen artean ikaskuntzari diru gehienik dedikaturik ere eskolak ez dituela emaitza onak, ezberdintasunak handitu baizik ez dituela egiten. Etxebizitzetan eta hirigintzan nabaritzen diren ezberdintasunak ahantzi gabe. Zoritxarrez baliteke zer gehiago kontatzeko.
Horrelako modeloak merezi ote du zaintzea? Ez ote du hobe aldatzea lehenbailehen? Galdera bera egina da Europako beste estatu gehienetan. Demografiaren eraginez zaharrak gehiago, langileak gutiago. Mundializazioarekin kanpoko ekonomien konpetentzia. Mundua aldatzen ari da abiadura handiarekin. Gure ekonomiek ere horien arabera aldatu behar lukete. Eta lehen-lehenik, nahi eta nahi ez, xuhurrago biziz. Baina nork onart horrelakorik? Berekoikeriaz "nik ez, baizik auzoak" diogu gehienek.
Horretan da, bada, gobernuen ezintasun handiena. Erreforma funtsezkoak egin behar litezkeela. Eskolan, osasun arloan, zerga, erretreta hala lanaren merkatuan nola langabeziaren tratamenduan... Besteak beste. Baina nork izanen ote du fermutasun ala bertute erreforma horien bideratzeko. Jakinez politikoki bere buruaren urkatzea dela, lobby, korporatibismo eta berekoikeria guztiei aurka egitea.
Bizkitartean berehalako erremedioen beharretan da frantziar ekonomia. Zein medikuk izanen ote du, fermutasun, zuzentasun eta bertute aski, erreforma handien egiteko. Sharonek neurri gogorrak hartu ditu bere herriaren onetan. Arrisku handiak ere bai. Horrelakorik gertatuko ote da frantziar mapa politikoan? Blair eta Britainia Handiari begira jarriak dira zenbait. Besteak Europako iparraldeari. Bi urteren buruan eginen diren hauteskundeen erronka nagusia. Beti erreforma atzeratuak, oraingoan ezin izango direla baztertu.
Bilboko Errekalde auzoko igerileku batean gertatu zen ezbeharra. Larrialdi zerbitzuek erreanimazio lanak egin zizkioten adin txikikoari, eta Gurutzetako ospitalera eraman zuten; hiru egunetara hil egin da.
Ostiralean Alaskan izango duten bileraren bezperan heldu da mehatxua. Friedrich Merz Alemaniako kantzillerrak deituta, gailur birtual bat egin dute asteazkenean Zelenskik, Trumpek eta Europako hainbat agintarik. Ukrainako presidenteak adierazi du Trumpen eta Putinen arteko... [+]
Ostegunean eman dituzte asilo eskaera tramitatzeko lehen txandak: bederatzik lortu dute, irailerako. Eusko Jaurlaritzak ebazpena arintzea, eta migiratzaileak ostatzeko zentroetara mugitzea eskatu dio Espainiako Gobernuari.
Aurten Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urteko beteko direnean, Alonsok adierazi du ETAko bi kideek ez zutela nahi Franco osteko gizarte demokratiko bat: "Diktaduraren aurka borrokatzen ziren, baina diktadurak erabilitako tresna berberekin".
Bilboko Aste Nagusia pertsona autistentzat irisgarriagoa izateko zenbait gako dakartzate Oihan Iriarte Eletxigerrak eta Iker Boveda Martinek, euren esperientziatik.
Tenperatura igoera dago aurreikusita datozen egunetarako, eta, sute arriskuak ekiditeko, ostegun iluntzeko 20:00etatik aurrera debekatuta egongo da uzta lanak egitea. Aurretiaz ere neurriak hartuta zituen gobernuak, baina Zarrakazteluko sutea kontrolpean izanda, neurriak malgutu... [+]
Ezagutu dezakezu Euskal Herria gure txoko eder eta famatuenak bisitatuta, Instagramerako edo postal baterako argazkiak aterata zure buruari, kostaldeko paisaietan edo monumentu bisitatuenetan irri eginez. Baina ez duzu Euskal Herria guztiz ezagutuko. Horretarako, hobe zenuke... [+]
Ostiraletik aurrera ur murrizketak ezarriko dituzte Euskal Hirigune Elkargoak barne hartzen dituen eta alerta egoeran dauden 158 herritan, eta metereologia zerbitzuek abisu horia ezarri dute trumoien arriskuagatik. Hego Euskal Herrian, berriz, leku ugaritako termometroek 40... [+]
Bakoitzak 1.680 eguzki panel izango ditu, eta megawatt bateko potentzia. Enpresak hiru urteko epea izango du Muga eta Val izeneko instalazio fotovoltaikoak eraikitzeko.
Erresuma Batuko gobernuak proposatu du delituak dituzten migratzaileak berehalakotasunez deportatzea, ekainean onartutako legearen bide beretik. Lege horrek baimentzen du sententzien %30 beteta dutenak deportatzea; igandeko proposamenarekin ez dute zigorrik bete beharko... [+]
.JPG)
7 urteko umea oporretan zegoen Fuenmayorren (Errioxa). Logroñoko San Pedro ospitaletik Nafarroako ospitalera eraman zuten eta bertan hil zen.
Astelehenetik asteazkenera bitarte eginiko aire erasoetan gutxienez ehun palestinar hil ditu Israelek, horietatik gehienak Gaza hirian, hura osorik okupatzeko asmotan. Gazako Osasun Ministerioaren arabera, 2023ko urriaren 7az geroztik 227 lagun hil dira elikagai eskasiagatik... [+]
Txiki eta Otaegiren fusilamenduen 50. urteurrenaren harira jarritako olana kendu du Zarauzko Udalak. Sortuk salatu du udalak, EAJ eta PSE-EEk osatuta, "zaborra izango balitz bezala" tratatu zuela olana. Zenbait herritarrek berreskuratu eta Azken Portuko plazan ireki dute.
Zer: Biarritz Piano Festival. Amaierako errezitaldia. Benjamin Grosvenor, pianoa.
Egitaraua: Schumann eta Moussorgskyren lanak
Lekua: Biarritzeko ‘Espace Bellevue’.
Data: abuztuaren 8a.
-------------------------
Biarritz Piano Festival... [+]
Munduko hainbat txoko zeharkartzen dituzten ibaiek, bizirik dauden heinean, euren begirada propioa dute mundua bera ikusteko. Gizakiaren garapenaren testigu isilak dira: hirigintza, gerra, kutsadura, uholdeak... dituzte ikusmiran, baita euren bazterretan etengabe ernetzen diren... [+]