Osasuna: Tenperatura altuek gizonen ugal-ahalmena gutxitzen dute
Tanbre eritegian egindako ikerketak agerian utzi duenez, 24°C-tik gorako giro-tenperaturak gizonezkoen ugaltzeko ahalmena gutxitu dezake. "Udako hilabeteetan, tenperatura altuak medio, espermatozoideen produkzioa hilabete hotzagoetakoa baino %10 txikiagoa izaten da, batez beste", erietxe horretako ginekologo Andres Guijarroren hitzetan.
Giro-tenperaturak haziaren kalitatean duen eragina baloratzeko, 1993-2005 epealdian 5.700 gizonezkoren lagin espermatikoak aztertu ziren. Eta ikerketa horretan espermiogramak urteko hilabete bakoitzean erregistratutako batez besteko tenperaturarekin parekatu ziren.
Guijarro doktoreak dioenez, "Giro-tenperaturari egotzi zaio, beste eragile batzuekin batera, semen-kalitateak azken hamarkadotan izan duen beherakada". Dena den, espermatozoide gutxiago ekoizteak ez dakar, ezinbestean, horien mugikortasuna murriztea edota bestelako kalitate-parametro batzuk okerragotzea. Horregatik, antzutasun- arazorik ez duten bikoteetan, datu horietatik ezin atera daiteke ondorioa urte-sasoi jakin batean haurdun geratzeko aukera gehiago edo gutxiago dagoenik, klimaren arabera -uda partean 7 °C igotzen da tenperatura gure artean, neguarekin alderatuz gero-.
Kanpo-tenperaturak semenaren produkzioan duen eragina egiaztatu eta gero, beren semen-produkzioa normaltasunaren mugan duten pertsonetan izan dezakeen eragina aztertzeari ekingo diote ikertzaileek -20 milioi espermatozoide/ml3-an dago muga hori-, eta eskroto edo barrabil-zorroko tenperaturari eragiten dioten beste faktoreak ere aztertuko dira »arropa edo lanbidea, esaterako». Datu horiek eragina izan dezakete gure oporrak mendian edota itsasoan pasa aukeratzeko orduan. Izan ere, tenperaturaren eta ugalketaren arteko erlazio hori bereziki zaintzekoa da gizonezkoetan. Barrabilak gorputzetik ia kanpo aurkitzen dira, eta ez gorputzaren barrualdean, emakumearen kasuan umetokiarekin gertatzen den bezala. Horrexegatik, barrabilen tenperatura gorputzaren barrualdean dagoena baino pare bat gradu apalagoa izateagatik, da gizonezkoa espermatozoideak produzitzeko gai.
Baionako Zitadelan egitekoak dituzten obrak salatu dituzte CADE ingurumen elkarteen batasunak, Bergeret-22 auzotarren kolektiboak eta Attaque elkarteak, prentsaurreko bidez. 1,5 hektarea oihan moztuko lituzkete; alta, Tokiko Hirigintza Planaren arabera eremu babestu gisa... [+]
Reuters agentziak informatu duenez, lekukoen testigantzak eta segurtasun iturriak aipatuta, hainbat leherketa izan dira Libanoko zenbait hiritan asteazkenean. Horietako bat bezperan hildakoen omenez antolatutako hileta baten ondoan gertatu da.
Bermeon jaioa, frantziskotar eginik Hego Korean egin zuen bizimodurik gehiena, 40 urte. Sasoi batean mutil-koskorretan askok egin zuena egin zuen, komentura bidea hartu. Gero, handik mundura jauzi egin zuen Uriagerekak, bestelako hizkuntza eta kultura arrotzetara.
Israelek lehergailuak jarri zituen Hezbollahk inportatutako milaka bilagailutan, Reuters agentziak kontsultatutako iturrien arabera. Urriaren 7tik jasandako “segurtasun haustura handiena” izan da, talde armatuaren hitzetan. Erantzun bortitza hitzeman du Hezbollahk,... [+]
Erribera, historian, sekula euskalduna izan ote den; horra hor Nafarroan, duela berrogei urtetik hona, hainbestean behin errepikatzen den eztabaida bizantziarra (eztabaida bizantziarra: eztabaida alferrekoa, zeinean alde bakoitzak ezin baitizkio frogatu bere baieztapenak beste... [+]
Etxez aldatzen naizenean, edo, areago, norbait etxetik joaten denean, oroiminak hartzen dizkit burua eta bihotza. Orduan hasten naiz zer gordeko dudan eta zer ez erabakitzen saiatzen. Izan ere, objektu guztiek lotzen gaituzte zerbaitetara, edo norbait ekartzen digute gogora;... [+]
Estatu poliziala kanpora! Abesten dute negar-gasen leherketen artetik. Gaztetxo konprometituak, amatxi militanteak, aurpegi estaliak, edo ez, pailazoak, musikariak, sindikalistak eta politikariak, kaskodun medikuak, laborariak traktore gainean... Landa-eremuan zein hirian,... [+]
Ezaguna da enpresa frantses batzuek (Thales, Airbus, Dassault) aspalditik laguntzen dutela Israel haren ekipamendu militarra osatzen. Disclose elkartearen inkesta baten arabera, berriz, Frantziako Gobernuak berak hornitu dizkio osagai elektronikoak Israeli, Gazako zibilak... [+]
Gauzak ez dira horrela, gauzak horrelaxe daude. Esaldi hori iltzaturik geratu zitzaidan Gorka Urbizuren diskoa osorik eta patxadaz entzun nuenean. Uste nuen aurkikuntza itzela egin nuela identifikazio horrekin, inozentea ni! Gerora ohartu naiz, merchandising-erako leloa izateaz... [+]
Trebiñu, VI. mendea. Eremita talde bat Las Gobas kobazuloetan bizitzen hasi zen, eta historiaurretik okupatutako Laño ibaiaren haitzarte hartan kobazulo berriak hondeatu zituzten. Hurrengo mendean kobazuloetako bat nekropoli modura erabiltzen hasi zen bertako... [+]
Gizakiontzat ez da inoiz erraza izan lasai pentsatzeko denbora tarte luzeak hartzea, bizimodua aurrera ateratzearen ardurarekin bizi gara, bai geurea zein geure ondorengoena. Bizitzeko izan dugun aukera honetan, ahalik eta ongien nahi ditugu gauzak egin. Ardura horiengatik,... [+]
Haziak nola egin azaltzen duen jakintza praktikoa eta hazietan datzan ikuspegi politikoa. Biak uztartu dituzte Haziak liburuan Miguel Arribas Kelo-k eta Marc Badal-ek. Hamaika auzi baitaude jokoan hazi bakoitzean: biodibertsitatea vs estandarizazioa, autonomia vs menpekotasun... [+]