Makina bat kontu


CO2-ren absortzio-mugak

Jakina da CO2ren isurketak zientzialariak eta estatuak mobilizatu dituela, berotegi-efektuan erantzukizun handiena baitauka. Isuritakoaren zati bat itsasoak absorbitzen duela ere gauza jakina zen, baina zenbat absorbitzen den edo absortzioaren mugak ez dira ezagutzen.
Orain bi aste argitaratutako ikerketan, absortzioaren mugen inguruko analisi zientifikoa planteatu digute Berkeley-n dagoen Kaliforniako Unibertsitateko Inez Y. Fung eta lagunek. Hauen arabera, egun dagoen isurketa-maila mantenduz gero, mende honen amaieran ozeanoek gaur duten absortzio-maila baino txikiagoa izango dute.
Egunero atmosferara isurtzen dugun CO2ren erdia itsasoak xurgatzen du eta hainbat zientzialarik dioenez nahiz eta CO2 gehiago isuri horrela segituko omen du, zeren eta itsasoko landareen hazkundea areagotu egingo baita. Fung eta lagunek ez dute esandako teoria onartzen eta beren ustez, itsasoan saturazioa gerta daiteke batetik eta landareen hazkundea ezin izango da muga batetik aurrera areagotu, bestetik.
Beste hitz batzuetan esanda landareek ziklo biologikoak dituzte eta ziklo hauek neurri bateraino baino ezin daitezke azkartu. Itsasoak, xurgatutako CO2a itsas azpirantz bultzatzen du hainbat faktore fisikoren eraginez, baina faktore fisiko hauek ez dira finkoak eta gehiegizko CO2ak irauli dezake prozesua. Gainera azken urteotan gertatzen ari diren lehorteak gero eta zabal bezain luzeagoak dira eta udaberri euritsu eta freskoak CO2 absorbitzeko oso egokiak diren bitartean, uda lehorrak oso kaltegarriak dira.
Oraingoz teoria bat baino ez da, baina CO2ren absortzioari mugak jartzen dizkion lehena denez, interesgarri iruditu zaigu horren berri ematea.


Marte bizirik


Mars Global Surveyor (MGS) zundak zortzi urte darama Marteko orbitatik argazkiak ateratzen. Harkaitz-mordoak, kraterrak eta hondar-dunak dira argazkietan gehien ateratzen diren elementuak.
Michael Malin-ek zuzendutako ekipoak 1976an Viking zundak ateratako argazkiak eta MGSk azken zortzi urteotan ateratakoak arakatu eta alderatu ditu. Horrela ikusi dituzte kraterrak sortzen eta desagertzen, duna berriak sortzen eta harkaitz-multzoak formaz aldatzen. Orain urte batzuk uste zena baino askoz ere dinamismo handiagoa erakutsi du Martek eta fenomeno horien oinarrian esperotakoa baino atmosfera dinamikoago bat dago.
MGSk beste hamar urtez irautea itxaron da eta bidaliko dituen datuetatik Marteko atmosfera hobeto ezagutzea. Hau ezinbesteko baldintza da datorren mendean Lurretik abiatuko den gizakiak sorpresa txarrekin topo ez egiteko.


Azkenak
2025-05-06 | Antxeta Irratia
Irungo Lakaxita gaztetxeak pintaketa faxistak salatu ditu berriz

Joan den abenduan gaztetxeak pintaketa nazi-faxistak salatu zituen ere, eta oraingo honetan “Stop LGTBI”, “Fuera degenerados” edota “No os dejaremos dormir” bezalako mehatxuak izan dira asteburuan Lakaxitako hormetan azaldu diren mezuak, diana... [+]


2025-05-06 | dantzan.eus
Aukerarik izan ez zuten emakumeek plazaratuko dute Legazpin ezpata-dantza

“Guk entseatu egiten genuen, mutilei erakusten genien, parrilarako laguntza behar zutenean hor egoten ginen, baina gero sekula ere ez genuen dantzatzen plazan, ezta burutik pasa ere”. Oihane Auzmendi Iturbe (Legazpia, 1977) Sustraiak dantza taldeko dantzaria da,... [+]


Unax Aizpurua eta Aroa Arrizubieta izan dira Gaztetxeak Bertsotan finaleko txapeldunak

Martxoak 14an Itsasuko (Lapurdi) Goxoki Gaztetxean hasitako sei saioko ibilbideak maiatzaren 3an izan du finala Gernikako gaztetxe okupatu berrrian. Egurre Gazte asanbladaren laguntzaz egun osoko egitaraua izan zen larunbatean. Finaleko bigarren fasera, Maddi Aiestaran eta... [+]


2025-05-06 | Gedar
“Selektibitatea hezkuntzaren elitizazioan sakontzeko tresna da”, salatu du IAk

Elkarretaratzeak egingo dituzte selektibitateari eta Baxoari ezetz esateko. Gainera, apunte-banku bat eta klase partikularrak jarri dituzte martxan IAko kideek.


2025-05-05 | ARGIA
14.000 “maite zaituztegu” Pirritx, Porrotx eta Marimotots pailazoentzat

“Maite zaitut” herri omenaldia egin diote maiatzaren 3an Pirritx, Porrotx eta Marimotots pailazoei Barakaldon, BEC erakustazokan. Euskal gizarteari egindako ekarpena eskertu nahi izan diote milaka pertsonak Maite Zaitut Kultur Elkarteak antolatutako jaialdian.


Israelek Gaza erabat okupatzeko plana onartu du, palestinarrak zerrendatik kanporatzeko eta gatibu israeldarrak askatzeko

Trumpek Gazarako behin baino gehiagotan proposatutako garbiketa etnikoarekin jarraituko du Tel Avivek. Netanyahuk sare sozialetan jakinarazi duenez, Israelek milaka erreserbista deitu ditu Gazaren aurkako setioa gogortzeko eta "erabateko garaipena" lortzeko.


2025-05-05 | Leire Artola Arin
ANALISIA
Kartzelara, herritarrak informatzeagatik?

2025ean Guatemalan gutxienez kazetari bat hil dute eta beste bat desagerrarazi. Arriskutsua da kazetaritza lana egitea herrialde horretan, eta hala jaso du Mugarik Gabeko Kazetariak erakundeak ere, maiatzaren 2an argitaratutako 2025eko Prentsa Askatasunaren Munduko Sailkapenean... [+]


Plangintza demokratikorik gabe itzalaldien menpe jarraituko dugu

Gero eta nabarmenagoa da Espainiako Estatuak ez duela planifikazio demokratikorik energiaren arloan. Duela gutxi jasan dugun itzalaldia adibide garbia da, baina ez da bakarra. Energia berriztagarrien kontrolik gabeko eta lurralde askotan gehiegizko hedapena da beste adibide... [+]


Itzalaldia

Ez dakit itzalaldiak itsutu gaituen edo itsu gaudelako itzali garen. Edozein kasutan, itzalaldia ez da gaur hasi eta bukatu den gertaera histerikoa –barkatu, historikoa–. Aspaldian hasi zela uste dut eta, zoritxarrez, ez zen San Prudentzio egunean amaitu.


Bridgestoneko langileek elkarretaratzea egin dute Japoniak Madrilen duen enbaxadaren aurrean

Bridgestone Japoniako pneumatikoen multinazionalak kaleratu nahi dituen langileek elkarretaratzea egin dute astelehen eguerdian Japoniak Madrilen duen enbaxadaren aurrean. Horrez gain, langile batzordeko hainbat kide Yolanda Díaz Espainiako Gobernuko Lan ministroarekin ere... [+]


Palestinaren aldeko Askatasunaren Ontzidia Maltako Gobernuarekin negoziatzen dabil, itsasontzia hango portu batera eramateko

Nazioarteko ekimenak igandean argitaratutako prentsa ohar batean jakitera eman duenez, Maltako Gobernuak bonbardatutako itsasontzia konpontzeko asmoa erakutsi du. Askatasunaren Ontzidiak eskatu die Maltako agintariei itsasontzia herrialdeko uretan sar dadila. Israelen erasoak... [+]


Nazien kontzentrazio esparruetara deportatutako 253 euskaldun omendu ditu Eusko Jaurlaritzak

Nazismoaren biktimak izandako euskal herritarrak oroitzeko Eusko Jaurlaritzak egin duen lehen aitorpen instituzionala da. Hego Euskal Herriko 253 pertsona deportatu zituzten 1940 eta 1945 urteen artean. 113 bertan hil ziren eta beste asko, handik bizirik irten baziren ere... [+]


2025-05-05 | ARGIA
Hamar egunez pantailetan euskaraz aritzeko erronka maiatzaren 6an hasiko da

Maiatzaren 6tik 15era egingo da Pantailak Euskarazek antolatutako aktibazio sozialerako ariketa. Helburua, hamar egunez soilik euskarazko ikus-entzunezkoak kontsumitzea da. Ariketan izena eman daiteke maiatzaren 6ra arte.


Eguneraketa berriak daude