Makina bat kontu
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Orain 20 urte Science aldizkarian argitara emandako artikulu baten bidez ozono-zuloaren berri izan genuen. Hego Poloan negutik udaberrira igarotzean »guretzat udatik udazkenera igarotzean» ozono-maila asko jaisten zenaz ohartu ziren ikerlariak eta horren arrazoi nagusia gizakiak isuritako CFC substantzietan zegoela ere esan ziguten. Ozonoak izpi ultramore mota batzuetatik babesten gaituenez, ozonoaren eskasiak Lurra jotzen duten izpi ultramoreen hazkundea ekar dezake eta honen eraginez azaleko minbiziak, aldaketa genetikoak, eta abar sor daitezke.
1985-1995 urte bitartean ikerlari gehienak oso ezkorrak ziren ozono-zuloaren eboluzioarekiko, kontuan hartu behar baita CFC substantzien bizia mendetakoa dela. Azken hamarkadan, aldiz, ozono-zuloak zuen progresibotasuna hautsi egin da eta 2000. urtean orain arte ezagututako zulorik handiena sortu bazen ere, ia zulorik gabeko urteak ere izan dira. Hau dela eta, zientzialariek zulatzearen fenomenoa orain 20 urte baino hobeto ezagutzen badute ere, ez dute prozesu zientifikoa deskribatu eta urtero neurketak eta ikerketak burutzen dituzte urte sasoi honetan.
Aurtengo abuztuaren erditik orain arte neurtutako datuak azken 10 urteotako bigarren txarrenak dira. Dena den azaro-abendu aldera, aurten gertatutakoa laburbilduko dizuegu.
National Science Foundation-ek finantzatutako eta Los Angelesko Californiako Unibertsitateko ikerlariek garatutako nanobalbularen bidez, molekula mailako partikulak harrapatu edo askatzerik izango da. Ikerketa honek aplikazio asko izan baditzake ere, garrantzitsuena farmakoen doitasunezko horniketa izan daiteke.
Nanobalbula gure nahiaren arabera kontrola daitekeen sistema mekanikoa da, iturri baten antzera. Ikerketaren erronka handiena molekula bat harrapatzea eta balbula hermetikoki ixtea izan zen, zeren eta lortutako lehen balbulek jarioa baitzuten.
Nanobalbula 500 nanometroko silize-pieza bati erantsitako hainbat zati higigarriz osaturik dago eta une honetan ikerlariak tamaina txikitzen ari dira. Silize-piezak oso nanometro gutxiko poroak ditu.
Nazioarteko Sindikatuen Konfederazioak (ITUC) urtero argitaratzen duen txostenak langile eta sindikatuen egoera globala gero eta okerragoa dela adierazi du.
Azpeitiko Elkar-ekin taldeak protesta ekintza egin du asteazken gauean. 1.000 kilo obra-hondakin utzi dituzte bankuko sarreran, hildakoak irudikatzeko panpinak jarri eta porlanez zikindu dute egoitza.
78ko Sanferminak Gogoan plataformak eta Gasteizko Martxoak 3ko ekimenak bat egin dute espainiar estatuak gertakari latz horietan bere erantzukizuna onartu eta biktimen aitortza ofiziala egin dezan. 'Estatua Erantzule!' izena darama kanpainak.
Birritan saiatu da PSOE legea aurrera ateratzen. "Berriro ekingo diogu, beharra bertute bihurtu behar dela uste baitut. Benetan, unea dela uste dut", adierazi du Ana Redondo Berdintasun ministroak.
Iñaki Egaña historialak Impunes (Txalaparta, 2025) liburuan dio frankismoak talde parapolizialetara jo zuela errepresioa "itxurak mantenduta" ezartzen jarraitzeko, eta beren kideen "inpunitatea" azpimarratu du. Duela 50 urte sortua, bederatzi... [+]
Argentinarra da, baina sustraiek errotzen dute. Euskararekin maiteminduta dago, 25 urterekin ikasten hasi zenetik. Arbasoetako batzuk Euskal Herrikoak zituen, Soraluzekoak eta Azagrakoak, eta bizpahiru urterekin hasi zen Arrecifeseko Euskal Etxera joaten; arbasoa sortzaileetako... [+]
María Chivite Nafarroako Presidentearen "konfiantza galdu" duela eta, Ramón Alzórrizek PSNko idazkariorde nagusi eta Nafarroako Parlamentuko bozeramaile izateari utziko dio. Bere bikotekidea Servinabar enpresan lanean aritu zela publiko egin ostean eman du... [+]
Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]
Lanaren Ekonomia irratsaioan faxismoaren gorakada aztertu dugu, munduan eta Euskal Herrian gertatzen ari dena.
Taldeko kideen aurkako eraso matxistak talde osoaren aurkako eraso gisa ulertzen dituela adierazi du Aroztegiko Elkartasun Komiteak. Komiteak salatu duenez, Aroztegiko epaiketara ikusle gisa sartu nahi zuen jendearen zerrendatik "Baztango mutil-dantzari talde... [+]
Ekainaren 23aren eta uztailaren 2aren artean iraganen da ahozko azterketa. Frantsesez pasa beharreko azterketa izanda, Seaskako, sail publikoko eta pribatuko irakasle batzuek publikoki jakitera eman dute euskaraz bideratzeko aukera eskainiko dietela ikasleei.
Gasteizko Umandi ikastola duela 50 urte sortu zuten hainbat familia aski ausartek –herri ekimena, orduan ere–, euskararen transmisioa ardatz hartuta. Mende erdia joan da, ikastola hazi egin da, belaunaldi berriak hezi ditu ez gutxi, komunitate baten erreferente ere... [+]
Maitasun erromantikoari lotuta, nerabe askok normalizatuta eta barneratuta du bikotekideak mugikorraren eta sare sozialen bidez kontrolatu nahi izatea. “Inportantea da ziberbiolentzia gisa identifikatzea, eta ez maitasun seinale gisa”, gogorarazi dute ikertzaileek.
Sexu erasoei lotutako epai ugari eman dira azken egunetan, eta bost gizon zigortu dituzte. Tuteran izandako bortxaketa batengatik, bi gizoni 9,5 urteko kartzela zigorra ezarri diete. Gasteizen gizon bati bost urteko kartzela zigorra ezarri diote emakume bat bortxatzeagatik... [+]