Arano: Nafarroako irla
Pinudi itxi-itxiaren ertzetik doa bidea eta halako batean eskuinera dagoen bidezidorretik Otsolepora igoko gara. Hemen trikuharria ikusi dugu, eta baita ehiztari postu pila ere. Parean desafioka ari zaigu Zaburu tontorra, harro, Hernaniko mendirik altuena (780 metro). Gora ekin diogu, harkaitzez harkaitz, harkaitz artean dena txilar, txilar artean dena erle, eta erle artean pasa egin behar! Ezti usaina gure beldurraren usainarekin nahastu da, baina iritsi gara gailurreko Guadalupeko Amaren ermita irudira!
Ezkerrera jaitsi gara, Antxistako mairu-baratzera.
Su etenlearekin Azketara iritsi gara, 825 metrora dagoen tontorrera, eta bertako geodesia aulki bihurtu dugu. Behera jaisten hasita Arano ikusi dugu, ezkerrean, mendien babesean eta «Haraño?» esan digu arnasestuak. Aurrera segituta, bidegurutzean ezker-ezkerreko bidea hartuko dugu, eta puska bat aurrerago dagoen bidegurutzean, aldiz, eskuinera, gora.
Eraso balidate egingo nukeenaz pentsatzen entretenituta iritsi naiz Errekalko gainera. 646 metrora dago bidegurutze hau eta bertan ikusi dugu gaurkoz azken mairu-baratzea. Hemen eskuineko bidea hartuta, Goizuetara iritsiko gara. Aranora joateko, hartu ezker. 121 GR bidea denez, aurrerantzean marra gorri-zuriak jarraitzea besterik ez dugu. Oraune eta Arano mendi magaletik eramango gaitu bideak.
Bordak, txabolak eta etxetxoak ditugu bidearen ezker-eskuin. Eta aurrerago San Roke ermita atera zaigu bidera. Atea itxita izan ohi du, eta leiho txikitik santuari kuku eginda jo dugu aurrera.
Aranoko frontoi gainetik behera sartu gara harrizko herrian. Udaletxe berritu berria elegante dago, ondoan aranoarren bilgunea den soziedadea duela. Bezperan utzitako kotxea hartuko dugu itzultzeko, edo bestela, bazkari truke eguerdirako bila joateko plana egingo dugu lagunen batekin. Nahiz eta oinez iritsi duenak merezi duen, benetan, bazkaria ordainetan. Kontsejupe tabernan bertan ondo berdinduko digute barrena, eta herrian beste taberna bat ere bada.
Bidean urari ohore egin diogun arren, orain Aranoko ura, bertan egiten den zerbeza alegia, dugu eskuan.
Erne eta poliki egin beherako bidea, kurbarik bihurrienak josten baititu errepide honek.
Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]
Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]
Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.
Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]
Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]