Lan zientifikoari zukua atera nahian
Euskal komunitate zientifikoa sakabanatuta dagoela dio Karmele Artetxek -Inguma datu-basearen arduraduna da eta komunitate zientifikoari buruzko tesia egiten ari da-. Orain, komunitate hori bilduxeago dagoela esan beharko genuke, Udako Euskal Unibertsitateak Inguma izeneko datu-basea (www.inguma.org) 2000. urtean sortu zuenetik. Artetxeren ardura da ekoizpen zientifikoaren erreferentziak biltzea, eta baita, jasotakoaren ezaugarriak aztertzea ere. Ekoizpenaren sakabanaketari aurre egiteko bi helburu jarri zituzten; batetik, artikuluen, doktorego-tesien, testuliburuen, hitzaldien... egileak biltzea eta bestetik, euskarazko ekoizpenaren erreferentzialtasuna leku batean kokatzea. Lehenengo helburuari dagokionez, 6.000 egile identifikatu dituzte, «egile euskaldunak bildu nahi genituen eta pentsatzen genuen ez zeudela hainbeste». 6.000 horietan sartzen dira adibidez, hitzaldi bakar bat eman dutenak eta baita katalogazioa egiten hasi aurreko autoreak ere, Joxe Miel Barandiaran kasu. Web gunean 2.500 egileren e-postak daude, beraien artean harremanetan jar daitezen edota kanpoko edonork balia ditzan.
Bigarren helburuari dagokionez, Artetxek azaldu digu produkzio zientifikoa, euskarazkoa bezala, beste hizkuntzetan ere sakabanatuta dagoela, baina euskarazkoaren egoera larriagoa dela: aldizkari espezializatu gutxi euskaraz, eta maiz, euskarazko lanak gaztelaniazko aldizkarietan argitaratzen dira, ikusezinak bihurtuz. Inguman 24.000 dokumentu dituzte erregistratuta.
Batetik, irakaslea ez dago derrigortuta testuliburuak egitera, testugintza unibertsitarioak curriculum akademiko eta profesionalerako balio gutxi du. Basterretxeak garbi dauka curriculumerako irakasleak hobe duela aldizkari espezializaturen batean artikuluak idaztea ikasleentzat 300 orrialdeko liburua prestatzea baino.
Gainditu beharreko bigarren hesia ekoizpenaren zabalkunde murritza da. Basterretxearen ustez, «unibertsitariok unibertsitariontzat idazten dugu, ikasleentzat. Unibertsitatetik kanpo ere irakurri beharko lirateke eta ez daukagu hori bermatuta». Testuliburuaren irakurketa indibiduala eta zirkuitu soziala aipatu dizkigu, hau da, ikaslearengana batetik, eta gizartearen gainerakoarengana bestetik, heldu beharko luke testuliburuak. Eusko Jaurlaritzaren adibidea jarri digu: «Poesia liburuen aleak erosten ditu eta zirkuitu sozialean sartu, liburutegietan. Liburu unibertsitarioari presentzia soziala San Joan suan agortzen zaio. Eskolako liburuak umeak, amak eta aitak ere irakurtzen ditu».
Ezin esan euskal komunitate zientifikoaren osasunaren diagnostikoa egitea erraza denik; Artetxek komunitatea ezagutzen orain ari garela azaldu digu. Hiru urte barru, euskal komunitate zientifikoari buruzko tesia amaitzen duenean, gure autoreak, liburuak, artikuluak... hobeto ezagutu eta erabiltzeko moduan izango gara. Dena dela, zera aurreratu digu berak: «Txikiak gara baina ez eskasak»
J. I. BASTERRETXEA
Unibertsitateak sortu zirenez geroztik, guztira (lehen zenbakia) eta euskaraz (bigarren zenbakia) egindako doktorego-tesi kopuruak hauek dira:
- EHUn 3.343 - 165
- Nafarroako Unibertsitatean
3.299 - 14
- Deustuko Unibertsitatean 356 - 22
- Nafarroako Unibertsitate Publikoan
327 - 2
- Mondragon Unibertsitatean 7 - 6
(bat euskaraz eta ingelesez).
Iparraldeko fakultateei buruzko informazio zehatzik ez dute Inguma datu-basean.
Euskal Herriko Unibertsitatean, -Ingumako datu-basearen arabera- lehenengo doktorego-tesia 1986an aurkeztu zuen Joxerra Etxeberriak Fisikari buruz. Huraxe izan zen urte hartako bakarra. Hurrengo urtean sei ikaslek aurkeztu zituzten tesiak euskaraz: Koldo Zuazok, Iñaki Goirizelaiak, Miren Azkaratek, Lurdes Oñederrak, Patri Urkizuk eta Iñaki Zabaletak. 20 doktorego-tesi aurkeztu zituzten 1997an, orain arteko kopururik handiena.
Udako Euskal Unibertsitateak kudeatzen duen Inguma datu-basean doktorego-tesien zerrendak ditugu, baina tesiak beraiek eskuratzeko modurik ez. Orain hasi dira lan horretan eta dagoeneko zenbait jarri dute. Doktorego-tesiek egilearen etxean edo unibertsitateko biltegian bukatzen dutela dio Artetxek. Sarean tesi osoak jarriko dituzte eta argitalpen izaera izango dute, «curriculumerako ona da izaera hori izatea, tesiak errealitate bihurtu behar du, orain forma gabekoak dira ia-ia».
Betharram ikastetxearekin lotutako sexu eta bortizkeria kasuak ikertzeko asmoz, Batzorde Ikerketa Independenteko kideek lekukotasunen bilketa abiatu dute
Hilabeteetako protesten ostean, TCC enpresako zuzendaritzak ez du aurrera urratsik egin eta langileek leher egin dute. Greba mugagabera doaz, baita sanferminetako ez ohiko zerbitzuetan ere. “Enpresak erantzukizunez jokatuko balu saihestu litekeen zerbait” dio langile... [+]
Fundazioaren arabera, Aguilar de Codes eta Sorlada artean, Villamayor de Monjardinen, Villlatuertan eta Kasedan ustiatu nahi dute kobrea. Iberian Copper SL izan da Nafarroako Gobernuari lau eremu horietan prospekzioak irekitzeko baimenak eskatu dizkion enpresa.
Hernaniko Txosna Batzordeak azaldu duenez, gutxienez hiru eraso arrazista izan ziren herrian ekainaren 23ko gauean, eta horren harira zabaldutako “bulo eta gezur arrazistak” salatu ditu. Udalak ere adierazpen instituzionala onartu du gertaturikoa gaitzesteko. Amher... [+]
Asteazkenean bozkatuko dute NATOra bideratutako diru kopurua, eta Pedro Sánchez Espainiako presidenteak kuoten igoeran lortutako salbuespenak haserrea piztu du AEBetako eta Europako zenbait herrialdetako gobernuetan.
Sindikatuak adierazi du bi ospitale horietan behin-behinekotasunean daudela langile gehienak, eta ordezkapenak ez direla bermatzen; ondorioz, langileen lan-karga areagotzen dela. Gehitu du larrialdi zerbitzuetan “gainkarga” dagoela.
Lehengoan batera elkarrizketatu gintuzten Gonzalo Hermo poeta galiziarra eta neu. Kontatzen nion niri ere gustatuko litzaidakeela esatea nire aurrekoak marinelak izan zirela, baina nire familian denak dira galdatzaileak. Gainera, eremu industrial batean bizi naiz, itsasotik... [+]
Lau urtero hiru txapelketa jokatzen ari da Oihana Bartra Arenas azken hogei urteetan. Bertsolaritza lehia baino gehiago dela jakitun da, baina lehia uzteak ekar lezakeen amildegiak beldurra ematen dio.
Wesley Clark AEBetako jeneralak azaldu zuen moduan, 2001eko plana zen bost urtetan zazpi herrialde hartzea: Afganistan, Irak, Somalia, Sudan, Libano, Siria eta Iran. Ez dira bost urte izan, baina denak, azkena Siria, erori dira, Iran izan ezik.
Iranek erasoak Sirian, Iraken... [+]
Prekaritateak prekaritate, Euskal Herriko ezkerreko militanteak, oro har, ez gara txarto bizi. Udako oporrak dira horren adibide, asko baikara atseden plan bikaina dugunok; ikastaldi aroko gure ekologismoari, ordea, keroseno kiratsa dario. Zein baino zein hegaldi garestiagoak... [+]
Madrilgo presidente Ayuso faxistak itsuskeria egin dio EAEko lehendakari Pradalesi, euskaraz aritu delarik, harrokeriaz, aldibereko itzulpen sistema erabiltzeari uko egin eta alde eginda. PPko senatari batek ere “txorradatzat” hartu du “hogei... [+]
Komite Internazionalisten bidez, gure artean izan dugu Marylen Serna (Cajibio, Cauca, 1965) Kolonbiako borrokalari soziala. Bizitza militantea lau ardatzen inguruan garatu du: nekazarien eskubideak, emakumeenak, lurraldearen defentsa eta gatazka armatuaren erresoluzioa... [+]
