Makina bat kontu

Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas

Frantziako urak egoera txarrean

Orain bost urte Europako Batzordeak lurrazpiko eta gainazaleko uren egoera kimiko eta ekologikoari buruz emandako arautegitik urrun samar geratuko da Frantzia. Joan den astean Historia Naturaleko Museoko kide den Jean-Claude Lefeuvre-k argitara emandako txostenean dioenez, Frantziako lurrazpiko eta lurrazaleko uren %50-75a ere ez da hurbiltzen Europako Batzordeak ateratako arautegira.
Aipatu txostena Frantzian dauden sei ur-agentzietatik bostek eskatu dute eta bertan esaten da uren %27a gizakien eraginez kaltetu dela. Beste datu interesgarri batzuk hauexek dira: uren laurdena, ziurrenik, egoera onean egongo da, beste laurden bat arrisku-egoeran egon daiteke eta %23aren benetako egoera zein ote denari buruzko kezkak daude.
Azterketa horretan nitrato eta pestiziden poluzioa soilik arakatu da eta hau espreski azpimarratu nahi izan du egileak; beraz, fosfatoak, produktu farmazeutikoak, dioxinak eta mikroalga toxikoak »Arcachongo badiako ostra gehienak akabatu dituztenak alegia» ez dira kontutan hartu. Hauek kontutan hartuko balira egoera askoz larriagoa izango litzateke eta horren susmoak egon badaude.


Dorre bikien erorketari buruzko txostenik zehatzena

New Yorken AEBetako Estandarren eta Teknologiaren Institutu Nazionalak berriki emandako prentsaurreko batean, 2001eko irailaren 11n bi abioik World Trade Center (WTC) jo ondoren gertatu zenaren analisi osoena aurkeztu dute.
Dorreak abioien talka jasateko prestatuta zeuden, baina ondoren gertatutako suek euskarri-zutabeak ahuldu zituzten eta solairuen artean suaren aurkako materiala zegoen arren, material hau talkaren ondorioz higitu egin zen eta horrek erraztu zuen sua hedatzea. Laburbilduz, hauxe izan zen gertaeren kronologia:
- Abioi bakoitzak kanpoko zutabeak moztu zituen eta abioiek eraikuntzan sartu ahala suaren aurkako materiala tokiz kanpo utzi zuten. Honela, moztutako zutabeek jasandako pisua beste zutabeetara igaro zen.
- Abioien erregaiek hasitako sua eraikinetako materialek eta kanpotik sartutako aireak indartu zuen.
- Suak eta materialaren desplazamenduek eraikuntzaren gunean eragin zuten, hau ahulduz eta karga jasateko ahalmena txikituz.
- Solairuen arteko sabaiak ahuldu eta okertu egin ziren, zutabeei barnera tira eginez.
- Tentsio hauen eraginez eta kontutan hartuz zutabeetako tentsioa goitik beherakoa izan beharrean albokoa izatera pasa zela, eraikuntzak erortzen hasi ziren.
Ondorio hauek atera ahal izateko eredu informatikoekin batera, gertaera gertatu zireneko argazki, audioak eta bideoak erabili dira. Ikerketa honen helburu garrantzitsuena ez da dorre bikien erorketaren zergatia kontatzea bakarrik, etorkizunean eraiki beharreko eraikinetan kontutan hartzeko neurrien sistema eratzea baizik.


Azkenak
Iturengo arotza eta arte birziklatua

Ituren (Nafarroa), 1777. Erramun Joakin Sunbil (1755-1821) arotza Donamariako Joana Mari Ezpondarekin ezkondu zen. Ia 40 urte eman zituzten ezkonduta, Joana Mari 1806an hil zen arte. Eta tarte luze horretan, noizbait, Iturengo arotzak santu baten kobrezko estatua urtu omen zuen... [+]


2025-07-25 | Julen Orbea
Bilbon euskara jira ta Bira

Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]


Honezkero, hemen dago beherakada

Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.

Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Auzolanean ikastola eraiki!

Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]


Amasa-Villabonako EH Bilduri erantzuna

Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]


Irunen eskuin muturreko “auzo patruilak” sortu dituztela salatu dute

Hainbat talde "neonazik" azkenaldian Irunen zabaltzen ari dituzten mezuak salatu dituzte asteazkenean Harrera Sareak eta hainbat kolektibok herrian. Eskuin muturreko "auzo patruilak" antolatzen ari direla salatu dute, eta hauek jendearen jatorriaren arabera... [+]


Udal legearen kontrako epai euskarafoboa
Euskararen aurkako erasoa salatu dute 200 alkate eta udal ordezkarik, eta hizkuntza bultzatzeko konpromisoa berretsi

Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]


Alonsotegiko Udalari dirua itzultzeko eskatu dio Bizkaiko Aldundiak, iruzurra egin zenetik hamairu urtera

Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]


Ertzaintzaren 300 BMW ibilgailuen erosketan irregulartasun posibleak salatu zituen barne txosten batek

Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]


Txosnetako “beto politikoaren” aurkako GKSren kanpaldiaren kontra oldartu eta lau pertsona atxilotu ditu Poliziak Gasteizen

Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]


Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]


2025-07-24 | Nicolas Goñi
Europan, oraingo sinplifikazioaren izenean, biharko bizitzak kaltetuko dira

Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]


Eguneraketa berriak daude