Europako Konstituzio Itunaz ari garenean, Konstituzioaz baino idazten ari den itun batez ari garela zehaztu beharra dago. Izan ere, dagoeneko bi itun idatzita daude. Lehena, Maastrichteko Ituna da (1992) eta Nizakoa (2001) bigarrena. Konstituzio Ituna lehen aldiz Espainiako Estatuan bozkatu eta onartu zen. Orain, bigarrenez, Frantzian bozkatuko da, eta berau indarrean dagoen Nizako Ituna berritzeko xedez egina da. Nizako Ituna berrituko bada estatu guztiek baiezkoa eman behar diote Konstituzioaren Itun berriari. Eta Frantziako herritarrek ezetza emango baliote? Bada, printzipioz, ezer ez. Alegia, Nizako Itunaren akordioek indarrean jarraituko dute 2009. urtera arte, areago, bere xedapen batzuek 2014ra arte.


Printzipioz erran dugu, izan ere, praktikan Frantziako herritarren ezetza edo baietza nagusitzeak, hasteko, modu ezberdin batez eragingo du gainerako estatuko politikan. Itunak ezetza jasoko balu, beste estatu batzuek ez omen lukete berau birnegoziatu nahiko. Ituna zeharo neoliberaltzat joa da Frantzian. Espainian ez bezala, PS (Alderdi Sozialista) zatituta dago. Alderdi honetako sektore handi batek Ituna errefusatzen du. Baietza nagusituko balitz ere, baietzaren aldeko PSko sektoreak »François Hollande idazkari nagusia buru duela» beste itun sozialago bat landu nahi omen luke. Itunak, beraz, ondo bidez, negoziazio eta berriztapenak jaso beharko ditu etorkizunean. Ezetzak, edozein gisaz, berebiziko aldaketa ekar lezake Frantziako politikan. Erreferendum hau plebizitua bilakatu da beste behin ere. Jacques Chirac kolokan jar lezake presidente karguan. Gobernuan dagoen UMP alderdiko lehendakari Nicolas Sarkozyk baietza eskatu du sutsuki, baina ezetza nagusituko balitz, bidea zabalduko litzaioke 2007ko presidentziarako hauteskundeetan. Sarkozyk ez du ezkutatzen Eliseo duela helburu. Erreferendumean Europako Ituna baino Frantziako politikaren egonkortasuna eta etorkizuna daude jokoan. Ezetzak Chirac-en politika zigortuko luke eta Eliseorako bidea samurrago litzateke halaber, PSko hautagai Laurent Fabiusentzat. Beraz, baietza edo ezetza nagusitzeak ez du soilik Europako eredua erabakitzen, estatuko politikan ere berealdiko eragina izanen du.

Funtsean, Europako Konstituzioaren Ituna demokrata-kristauen eta sozialdemokraten gustuko ituna da. Europaren beraren aniztasunak oso konplexua bihurtzen du bere eraikuntza ordea. Ezkerrak ezin dio baietza eman langileen interes sozialen aurkakoa delako. Frantziako jakobinoek eta eskuin muturrak berriz, ezetza emanen dio, Ituna Frantziako Errepublikaren izaeraren aurka doalako. Arrazoi eta ideologia hain kontrajarriek bat egiteak Europaren eraikuntzaren konplexutasuna islatzen du. Herritarrek kezkak eta zalantzak dituzte. Kezken eta zalantzen aitzinean, hauteskunde kanpaina erabakiorra izaten da.


Orain hilabete bat inkestek ezezko boza jo zuten irabazle. Lau eta sei puntuko aldeaz nagusi zen ezezkoa orduan. Eliseo eta Matignongo maizterrek tsunami moduko bat antzeman zuten politikaren zeru-mugan. Erreferendumaren kanpaina hil honetako 16an abiatu zen ofizialki. Alabaina, inkestek diotenez, kanpaina hasi orduko, ezetza eta baietza parekatu dira. Zenbaki dantza eta balantza hasia da, emaitza bi punturen aldean dabil gora eta behera. Artean, Gobernuak 400 milioi euro xahutu du baietzaren aldeko kanpainan. Gobernuaren esku-sartzea hedabideetan »eta bereziki telebistan» lotsagarritzat jo dute informazioaren deontologoek. Telebista publikoetako kazetariek ere beren askatasuna urratua sentitu bide dute boterearen esku-sartzea dela-medio.

Ezetzaren aldeko eragileak ez daude edonola ere amore emateko prest. Copernic plataformak ezkerreko indarrak bildu ditu eta 400 talde eragile ari dira buru-belarri. Iparraldean, berriz, Ezezkoaren Aldeko Ekimena nabarmendu da. Edonola ere eguna, orain arte jai eguna izandakoa, lan eta elkartasun eguna izendatu zuen Frantziako Gobernuak. Ez dirudi horregatik, irudi lagunkoiagoa erdietsi duenik. Aitzitik, ezetzaren aldekoek eguna hedabide boteretsuen informazio partzialari aitzi egiteko baliatu zuten aburua zabaldu da. Europa: buru bezainbat aburu.