Makina bat kontu

Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas


Marshall irletan minbizia

marshal irletako biztanleak hainbat minbizi mota garatzen ari dira, Bikini atoloian orain berrogeita hamar urte egindako saio atomikoetan lehertutako H BRAVO deitu bonbaren eraginez. AEBko Minbiziaren Nazio Institutuak (NCI) Senatura igorritako txostenaren arabera, biztanleen artean minbizi maila normala baino %9 handiagoa da eta oraindik goranzko bidea omen du, izan ere, erradiazioari lotutako minbizi kopuru erdia azalduko omen da.
1946 eta 1958 urteen artean AEBk 66 saio nuklear egin zituzten zazpi txandatan Marshall irletan. BRAVO deitu lehergailua izan zen arriskutsuena bertako bizidunentzat eta 1954. urtean lehertu zuten. Estatuak 270 milioi dolar banatu zituen, konpentsazio gisa, Marshall irletako biztanleen artean, baina aipatu biztanleek gertatutako kalteen berrazterketa eskatu zutenez, NCIk txosten berri bat igorri du Senatura.
Txostena joan den urteko irailean igorri zuten, baina orain jakin da bertan idatzitakoa.


Lurrikarak espaziotik aurreikusi nahian

Posible izango al da egun batean Lurra inguratzen duten partikulen fluxuen aldaketari behatuz, lurrikarak aurreikustea? Zientzia fikzioa dirudien ideia errealitate bihurtu nahi dute ikerlariek. Horretarako une honetan Roberto Vittori astronauta italiarra espazioan dago LAZIO-SIRAD deituriko programaren barnean.
Orain 20 urte aztertu zen hipotesiaren arabera, Lurrak askatzen dituen uhin elektromagnetikoek aldaketak sortzen dituzte Lurra inguratzen duten hainbat partikula-geruzetan. Lurrikara gertatu baino lehenago harkaitzek jasandako presioagatik uhin elektromagnetikoak askatzen omen dira eta hauek Lurreko gainazaleraino hedatzen dira eta batzuk atmosferan zehar ere hedatzen omen dira. Beraz, atmosferan dauden partikulen geruzetan gertatutako aldaketak aztertuz, posible izan daiteke uhin elektromagnetikoen oinarria detektatzea; hauxe da hain zuzen ere frogatu nahi den hipotesia.
Orain arte hipotesi hau teoria hutsa izan da eta saiakera honen bidez eremu magnetikoek partikuletan eragindako aldaketak neurtu nahi dira.
Dena den, LAZIO-SIRAD proiektuak badu beste helburu bat ere, izpi kosmikoek gizakiarengan eduki dezaketen eragina ere neurtzea. Honela, Roberto Vittoriren ikerketen bidez, astronautei ikusmenean sortzen zaizkien arazoak, "Light Flash" deiturikoak aztertu nahi dira.


Azkenak
‘Stabat mater’ borobila

Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana. 

Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia. 

Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.

Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]


Bakioko jaietako gau bateko egitaraua bertan behera utzi dute, sexu erasoen eta borroken gorakadagatik

Abuztuaren 29ko gaueko egitaraua bertan behera utzi dute, iazko jaietan gau horretan izan baitziren indarkeria kasuak: sumisio kimiko bidezko sexu erasoak eta borrokak "nabarmen" areagotu zirela azaldu du Amets Jauregizar herriko alkateak. Abuztuaren 28tik 31ra bitarte... [+]


Plastikoaren kutsadura mugatzeko itun baten negoziaketan ari dira NBEko herrialdeak Genevan

Erabilera bakarreko plastikoen ekoizpenari eta erabilerari jarri nahi dizkiete mugak bereziki. Plastikoaren ekoizpena bikoiztu dute mende hasieratik, eta igoera horren arrazoia erabilera bakarreko plastikoak dira nagusiki.


600.000 milioi euro inbertitu ezean, %35eko muga zergak jarriko dizkio Trumpek Europako Batasunari

Von der Leyenek eta Trumpek akordioa lortu eta astebetera egin du mehatxua AEBetako presidenteak, Europako herrialdeek hitzartutakoa beteko ez dutela kezkatuta. Europako produktuei %15eko muga zergak ipintzeaz gain, Europako Batasunak AEBetan 600.000 milioi euro gehiago... [+]


Kontrolpean dute Nafarroako baso sutea, eta gobernuak suteak saihesteko neurriak hartu ditu

Suhiltzaileek kontrolpean dute Ibarbeibar ibarreko sutea, Eneritz, Muruzabal, Añorbe eta Obanos herrietan egondakoak hain zuzen ere. Nafarroako Gobernuak behin-behineko debekua ezarri dio nekazaritzan sua erabiltzen duen edo sor dezakeen makineriari. 


2025-08-05 | El Salto-Hordago
Plastikoak eragindako kutsadurak 1,3 bilioi euroko osasun gastuak eragiten ditu

The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.


Etxeko atxiloaldia ezarri diote Bolsonarori, 2023an estatu kolpe bat ematen saiatzeagatik

Brasilgo Auzitegi Gorenak eman du sententziaren berri, Bolsonaro oraindik Luiz Inazio da Silva Lula Brasilgo egungo presidentea pozoitu eta Alexandre de Moraes epailea hil nahi izateagatik epaitzen ari diren bitartean. Sare sozialik erabili ezin zuenean,... [+]


Bilboko Konpartsek “gustu guztientzako” 600 ekintzatik gora antolatu dituzte

Bilboko Konpartsen Federazioak 2025eko Aste Nagusirako prestatu duen egitaraua aurkeztu du Arriaga Plazan. Federazioak, konpartsek eta Jai Batzorde Mistoak 600 jarduera baino gehiago prestatu dituzte, "gustu guztientzako ekintzez betetako Aste Nagusiaz gozatzeko". 


2025-08-05 | Mikel Aramendi
Gero eta fede gutxiagorekin esanda: ‘No More Hibakusha!’

Hiroshima eta Nagasakiko masakre nuklearren 80. urtemuga heldu zaigu, eta inoiz baino eskasagoak dira itxaropentsu izateko inputak. Hala ere, No More Hibakusha! aldarrikatzen jarraitu beharko dugu... ordukoei ez ezik geure buruari zor diogulako.

Iazko Bakearen Nobel... [+]


Gaza osoa okupatzeko erabakia, atzeratuta

Israelgo lehen ministroa Segurtasun Kabinetearekin biltzekoa zen asteartean, "Gaza osorik okupatzeko planaz" eztabaidatzeko eta hori aurrera eramateko; baina atzeratu egin dute bilera. Israelgo armadaren buru Eyal Zamirrek, aldiz, Gazan diharduten lurreko soldaduei... [+]


Sendo eta dotore

Zer: Orquestra de la Comunitat Valenciana
Zuzendaria: Mark Elder
Bakarlaria: Nelson Goerner (pianoa)
Egitaraua: Txaikovsky eta Xostakovitxen lanak
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren 3a.

-------------------------

Orquestra de la Comunitat Valenciana... [+]


Poloniak berriz ireki du Pablo Gonzalezen kontrako prozesu judiziala

Pablo Gonzalez Polonian atxilotu zuten 2022an espioitza leporatuta. 2024ko abuztuan aske utzi zuten baina ez zuten bere prozesua itxi. Orain, prozesua berriz ireki eta epaileek 2025eko udazkenean epaitu nahi dute Gonzalez.  


Konstituzioa aldatu eta betiereko presidente bihurtzeko ateak zabaldu ditu Nayib Bukelek

Bigarren aldiz da El Salvadorko presidente Bukele, konstituzioak legegintzaldi bat baino gehiagoz presidente izatea debekatzen badu ere. Orain, konstituzioa aldatu eta nahi beste aldiz hautatu dezakete presidentea.


20.000 sinadura bildu dituzte txosnak Euskal Herriko ondare immaterial izendatzeko

Gasteizen igandean eginiko agerraldian, Txosnak. Gureak, denonak dinamikako kideek gaitzetsi dute txosnak ez direla enpresen gisara tratatu behar: "Gure ospakizunak edukiz hustu nahi dituztenen kontra, konpromisoaren, aniztasunaren eta autogestioaren alde egiten... [+]


Sarek eta Etxeratek mobilizazioak egin dituzte Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan

Urtero legez, hitzordua izan dute igandean Sare eta Etxerat elkarteek Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan. Euskal preso, iheslari eta deportatuak etxeratzearen aldeko aldarriak egin dituzte. 


Eguneraketa berriak daude