Bi ezaugarri nagusi ikusten ditut: batetik, euskal gizartearen aukera baten parte bat kanpainatik kanpo dagoela, Batasunarena. Ibarretxek "Aski da nahi izatea" esaldia erabili ohi du, baina gu hasteko hedabidetatik kanpo gaude eta Aukera Guztiak ekimena ere debekatu dute. Bestetik, ohiko ezaugarriak ikusten ditut, kanpainan normaltasunez ari diren alderdien mezuak hutsak direla.

Batasuna hauteskundeetan ez egotea ez litzaioke inori komeni beharko. Herri honetako parte bat gabe Eusko Legebiltzarraren legitimitatea kolpatua geratzen baita. Hortik aurrera, ez da erraza jakiten nori komeni zaizkion Dont Legearen araberako aplikazioaren ondorioak. Guk dugun datua hauxe da: Batasunaren 700 udal hautetsietatik EAJk 400 inguru bereganatu zituela eta beste alderdiek gutxiago. Edonola ere, komenentziaz aritzea, gizartearen parte bat ordezkatua ez egonda, astakeria politikoa da.

Atzo »apirilaren 5ean» Gasteizen eta gaur Donostian gure ekitaldi politikoak egiteko arazoak izan ditugu. Ez da egia baimendurik gaudenik, toki batzuetan bai eta besteetan ez. Hedabideetatik at egoteaz gain »Jaurlaritzak kudeatzen dituen hedabide publikoetan» ezin dugu kale kanpaina egin. Ertzaintza dator »ez Guardia Zibila» eta ezin dugula boza eskatu ez manifestatu diosku. Debeku hauek ordea, ez dira hedabide nagusietan »beste alderdien ekitaldien berrien ondoan» agertzen.

Euskal gizarteak aspaldi adierazi zuen Alderdien Legeari buruzko jarrera. Nik neronek Legearen aurkako jarrera adierazi nuen SAko legebiltzarkide gisa, baita Legebiltzarrak berak eta Euskal Herriko gehiengo sozial eta sindikalak ere. Aldi berean, ordea, hirukoa osatu duten alderdiek, Legea onartzen omen ez dutenek, Batasuna eta Aukera Guztiak ilegalizatzea astakeria dela diotenek, Legea zorrotz-zorrotz betetzen dute kontrolpean duten eremuan.

Orduan kanpainan aipatzen duten herri erreferenduma egiteko legeari uko egin beharko diote. Edo gezurretan ari ote dira? Legebiltzarraren gehiengoak Batasuna onartzen badu, zergatik ez da onartzen Batasuna kanpainan eta hauteskundeetan? Madrilek agintzen duelako? Zergatik ez da legealdi honetan euskal alderdien lege bat egin? Zergatik esaten du Legebiltzarrak eserlekuak errespetatuak izango direla ez badu betetzeko ahalmenik? Legearen aurka dago baina ezin du bete. Are izugarriago, EAko Begoña Erraztik esan du Batasuna ez egoteak ez duela Legebiltzarraren legitimitatea zalantzan jartzen. Bi diskurtso dituzte, bigarrena gure baseei begira egina dago bozak biltzeko. Oraingoan alabaina, EAJ-EA koalizioak ez du 600.000 boz lortuko inondik ere.

Alderdi Politikoen Legea egin zutenak ez azaltzea »PSOE eta PP» begi-bistakoa zen, baina aurka omen dauden EAJ, EA eta EB ez azaltzea lotsagarria da, eta are lotsagarriagoa agenda arazoak argudiatzea.

EHAK-k bere ideiak alde batera utziko dituela eta Aukera Guztiak-en jarreraren alde egingo duela esan zuen. Hau da, demokraziaren eta eskubide guztien bermatzearen alde. Badirudi aukera berri bat zabaldu dela. Proposamena Batasunaren Batzar Nazionalean aztertu dugu eta EHAKren aldeko boza eskatzea erabaki dugu. Bihar eta etzi »apirilaren 6 eta 7an» militanteek kontrastatuko dute erabakia.

Ibarretxe Planaren kasuan ez genuen horrela egin, egia da. Salbuespen egoera batean hartutako erabakia izan zen. Ez genuen baseekin aurrez kontsultatu, alderantziz baizik. Erabaki hori ezin genuen ohiko moduan hartu. Kasu honetan, ohiko prozedura segitu dugu, Mahai Nazionalak Batzar Nazionala deitu du, gaia eztabaidatu da eta EHAKen aldeko boza eskatzea erabaki dugu. Baina guk gure kanpaina egiten segituko dugu berdin. Aurreko boz baliogabetuaren ordez, kanpaina honetan EHAKen boz baliagarria eskatuko dugu.

Oraindik ere, ziur-ziur ez dakigu EHAK hauteskundeetan parte-hartzen utziko duten. EHAK Legebiltzarrean egoteak ez du Batasunaren arazoa konpontzen. Batasuna ezker abertzalearen ordezko naturala da eta ilegalizatuta dago. EHAKren aldeko boza eskatzen dugu, baina Legebiltzarra ez da horregatik legitimoa izango. EHAK ez da Batasuna.

Guk ez dugu bide hori aukeratu. Gatazkaren konponbidea izango da, baldin mahai bat osatzen bada eta Batasunak parte hartzen badu, EHAK Legebiltzarrean egonda edo ez. Konponbidea sendoa izan dadin Batasunak legala izan behar du. Batasuna ezker abertzalearen ordezkaritzaren subjektu naturala da. Aurreko hauteskundeetan ez bezala, EHAK-k ezker abertzalearen boto baliogabetua baliarazi dezake, baina ordezkaritza horrek Legebiltzarrean parte-hartzea eta bere zeregina bost puntuetan artikulatu nahi ditu, EHAK ez da Batasuna bezalako eragile politikoa.

Hauteskundeak izan edo ez izan, konponbiderako prozesua aurrera ari da hainbat ekimen tarteko izan direlako. Bat: Anoetako Proposamena dago. Bi: Konponbiderako Batzordeak Oinarrizko Hitzarmen Demokratikoa sinatu du. Hiru: ETA konponbidea lantzen saiatzen ari delako, berriki esan duenez. Baina horrek ez du esan nahi ezer konponduta dagoenik, PSOEk ez baitu erabaki garbirik hartu. Arazoa orain hauxe da: Legebiltzarra osatuko den moduan osatzeak bide hori erraztu baino konplikatu egingo duela. Legebiltzar horrek gatazkaren konponketa Batasuna gabe egingo duela uste badu, oker dago. Batasuna ez du inork ordezkatzen, ezta EHAK-k ere. Eusko Legebiltzarrak Jaurlaritza osatzeaz gain, herri honen erabakia errespetatzeko bidea landu beharko du.