Parte-hartzean, non dago zilegitasunaren langa?


2005eko otsailaren 27an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Hego Euskal Herriak baiezkoa eman dio (%63,19) Europako Konstituzio-itunari, Espainiak baiezkoa eman dion moduan (%76,73). Baiezko biak berdinak ez direla ez dago zalantzarik ordea. Hego Euskal Herrian parte hartzea hiru puntu txikiagoa izan da (%39,35) eta ezezkoa Estatuan (%17,24) baino bikoitza ia (%32,69). Horrek bere irakurketa berezia behar du, eta hala egiten ari da gainera. Kataluniako ezetzaren ehunekoa ere era berezian irakurri behar den bezala.

Alde horretatik, dena den, ez dago berezitasunik eta bakoitzak bere interpretazioak egin ditu gertatutakoaz. Airean geratuko dena eta aurrerantzean erabilpen politikoa izango duen datua parte hartze urriarena izango da. Batetik, zenbateko parte-hartze maila behar du erreferendum batek »edo hauteskunde prozesu batek» berau zilegi izan dadin? Berdin da erroldaren %10k parte hartzea, %20k edo %60k? Gaurkoz hala dirudi edo ala interesatzen da behintzat. Gehiengoak, gehiengo osoak, gehiengo kualifikatuak eta beste erabateko langa batzuk araututa dauden bezala, logikoa dirudi parte-hartzearen zilegitasuna arautuko duen sistema bat adostea. Datuak beti datuak dira eta, beraz, guztiz interpretagarriak, hala izan da, hala da eta hala izango da, baina arauen kontsentsuak interpretazioen hesia ere estutu egingo luke.

Hego Euskal Herriko erroldaren %25era ez da iritsi baiezkoen kopurua, eta horrek baldintzatuko du gainerako herritar guztien borondatea. Hori oso kontuan hartzekoa da. Espainiako Konstituzioaren onarpen-arbuiatzearen inguruko eztabaida oraindik ere bizia da erreferendum hura egin eta 27 urtera.

Agerikoa da orduko abstentzioa eta egungoa ezin direla berdin interpretatu, baina parte-hartzearen datuei interpretaziorik gabe helduta, zilegitasunari buruzko parekotasunak egin daitezke. Hau guztia ez da txantxetakoa, zeren eta orain agerian jarriko dena zera da: Europako Batasuneko herritarren bizikidetza arautzen duen Konstituzio-itun erreferendum hau zilegi izanik, zergatik ez ote da zilegi parte hartze berbera edo handiagoa izan dezakeen Ibarretxe Planari buruzko balizko erreferendum bat, esate baterako?

Iragan berri den erreferendumak beste pista zenbait ere utzi ditu. Bere barne zalantza eta guzti, argi dago EAJ giltzarri izan dela EAEn baiezkoak izan duen garaipenean. Ezezkoari dagokionez, bistan da honen aldekoek ez dutela asmatu izan abstentzioari ezezko gehiago lapurtzen. Teorian aktiboenak direnak horren aktibo ez direla frogatzen da behin gehiago. Horrez gain, argi zegoen baina argiago geratu da: Europako Batasuna ez da NATO.

Berriz ere, halaber, agerian geratzen da hiriburuek eta herrialdeetako biztanleen jarrera desberdina, batez ere EAEn. Eta ezetzari dagokionez, ezustekoa Iruñeak ekarri du: Hegoaldeko hiriburuetatik arbuiatze mailarik handiena ekarri du ( %34,75).

Euskal Herritarren hurrengo txanda maiatzean izango da, orduan egingo du Frantziak bere erreferenduma. Hexagonoan baiezkoak ez du horren bide samurra izango eta lehia bizia iragarrita dago. Europako agintariek ere beste begi batzuekin jarraituko dute Batasuneko erraldoietakoak zer dioen».


Azkenak
NATOren eta Trumpen irizpideen aurka, Espainiaren aurrekontu militarra %5era igotzeari uko egin dio Sánchezek

Oraindik ez dago garbi noiz arte eutsiko dion bere erabakiari Pedro Sánchez Espainiako Gobernuko lehendakariak, baina korapilo handi samarra sortzen ari da NATOren barruan, honek aurrekontu militarra %5era igotzea arbuiatu ondoren.


Elkarte frankistak debekatuko dituen legea onartu du Espainiako Kongresuak

Espainiako Gobernua osatzen duten PSOEren eta Sumar alderdien arteko koalizioak aurkeztutako lege proposamena onartu dute Kongresuan ostegun goizean, frankismoaren apologia egiten duen edozein erakunde debekatuko edo legez kanpo utziko lukeena


Beste familia bat etxegabetu dute Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kalean

Ostiral goizaldean emakume bat eta bere semea etxegabetu dituzte Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kaleko 82. zenbakian. Espainiako Poliziaren laguntzarekin, epaitegiko segizio judiziala etxebizitzan sartu eta eta bizilagunak kanporatu dituzte.


2100. urtean herritarren %60 urak har ditzakeen eremuan biziko dira Eusko Jaurlaritzaren azterketaren arabera

Bero boladak ohikoagoak eta luzeagoak dira, azken bi mendeetan 20 zentimetrotan igo da itsas maila eta EAEko bataz besteko tenperatura 0,3 ºC igo da hamarkada bakoitzean.


Donostiako Gladys Eneako paumei emandako tratu txarrak salatu ditu Eguzki taldeak

Eguzki elkarte ekologistak salatu du Donostiako parkean gertatutakoa. Parkean bizi diren hainbat paumari lumak erauzi dizkiote, odoletan utzita. Beraz, erasoa izan dela ondorioztatu dute eta ez dela hegaztien lumaberritze prozesu naturala izan. Eguzki


Hamabost migratzaile bizi ziren kanpaleku bat hustu du Getxoko Udalak

Algortako Larrañazubi inguruan dago kanpalekua, eta Getxoko Udaltzainek hori husteari ekin diote ostegun goizean. Alkateak adierazi du han bizi ziren pertsonen "segurtasuna" bermatzeko eta "ingurune natural hori zaintzeko" desegin dutela. Getxoko EH Bilduren... [+]


Zizurren ikasleak komun eta aldageletan grabatzen zituen irakasleak 180 urteko zigorra jaso dezake

Zizur Nagusiko institutu batean 41 pertsona grabatu zituen eta haietako 30 bere ikasleak ziren. Argazki batzuk sare sozialak erabilita lortzen zituen eta adimen artifizialarekin aldaketak egiten zituen.


Jaurlaritzak babestu du Jerusalemgo kolonoentzat CAF egiten ari den tranbia

Beasaingo enpresaren akzioen %3ren jabe da Eusko Jaurlaritza, eta adierazi du CAFek nazioarteko legedia errespetatzen duela. BDZ Euskal Herriak gogorarazi dio gobernuak derrigortuta daudela okupazioa bultzatzen duten proiektuen aurka egitera.


Irungo ‘auzokide patruilen’ atzean, islamofobia, xenofobia eta erailketarako deiak

Maiatzaren 5ean “Lo Vimos en Irun” WhatsApp taldea sortu zenetik, 700 lagun baina gehiago bildu dira larunbatetan patruilak antolatzen dituen taldera. “Segurtasuna bermatzeko” eta “delituak prebenitzeko” aitzakien gibelean, gorrotoaren haztegi... [+]


2025-06-20 | Gedar
Basauriko Sidenorrek 1.207 tona altzairu bidali dizkio arma-ekoizle sionista bati

Egoitza nagusia Basaurin duen enpresak IMI Systemi egin dio bidalketa. Armagintzan bakarrik aritzen da Israelgo Estatuko konpainia hori.


Arabako Mahastiak sor-markari behin betiko itxi dio bidea Espainiako Auzitegi Gorenak

EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ezetza eman zion ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteak bultzatutako sor-markari. Elkarteak helegitea jarri zion ebazpenari, eta orain Espainiako Auzitegi Gorenak ezetza berretsi du.
 


Beskoitzen ikastola eraikitzeko lursaila eskuratu du Seaskak

Ikastola 2013an sortu zuten eta ondoko urtean jarri zuten prefabrikatu bat herriko etxearen lursail batean bertatik bideratzeko ikaskuntza. 2022an eraikin sendo bat eraikitzeko proiektua aurkeztu zuten, baina herriko kontseiluak ez zuen horrelakorik onartu. Gatazka gogorra egon... [+]


Osasungintzak guztiz publikoa izan behar duela exijitu du OPA Plataforma Herrikoiak

Jose Ignacio Martinez Ortegak, OPA Herri Plataformako bozeramaileak, salatu du  Eusko Jaurlaritzak “azkar” itxi nahi duela osasun mahaiko eztabaida.


2025-06-19 | Sustatu
AA batek zenbat eta gehiago “arrazoitu”, orduan eta okerrago

Applen lan egiten duen ikertzaile talde batek adimen artifizialaren (AA) esparrurako egindako ikerketa baten emaitza argitaratu dute. Izenburu esanguratsua du: The Illusion of Thinking. Euskaraz, bere izenburu luzean, honela: Pentsatzearen ilusioa: arrazoitzeko ereduen... [+]


Eguneraketa berriak daude