Harrizko hesietan libre
- Burga, Soalar eta Mauliz tontorrak zapaldu ditugu ia oharkabean, gure ibilbidean zehar. Baina bertara iritsi aurretik bi bailara eta beste hainbat auzo ezagutu ditugu: Berro eta Beartzun.
Kontrabandorako paraje izandakoei so, lehenengo metroak irabazi ditugu. Lasai goaz, inguruko ardi, zerri, baserri eta bizibideaz hausnartuz. Laster gara Santa Engraziko ermitan. Gaur ardien babesleku, garai batean ingurukoen biltoki izana. Zuhaizpea abaro duen ermita utzi eta asfaltozko errepidean egin dugu aurrera. Ezkerrera Berro auzoa egonik, beherantz egingo dugu. Gasna egiten dutela ohartarazi digu idatziak, eta nahi izanez gero, erosteko moduan dago. Pisua izango dela eta, motxilan daramagun apurrarekin aurrera egitea pentsatu dugu. Bertako zubia etenalditxo bat egiteko aproposa da: nekeagatik baino, gure patxadaren seinale. Ordubete eskas besterik ez da ibilbideari ekin diogula eta Besiegi errekatxoa gurutzatu dugularik, goizeko hotzak hezur-mintzak sentiarazi dizkigu.
Aldapan gora goaz orain, eta pixkanaka, altuerarekin batera, bailararen ikuspegia hartuz goaz. Zuhaitz batean okilak lan pixka bat egina daukala ere ohartu gara. Ez dira baserritarrak, beraz, izerdia ateratzen duten bakarrak. Aurrera jarraituz, iturrian ahoa freskatu eta inguru hauetan berezi diren baserri ederrekin topo egin dugu. Ez da arrunta horrelako inguruetan, eta hain usadio zaharreko baserri ondoan, palmera zuhaitzarekin topo egitea. Balkoi ederra duen Baztaneko baserri ederrari argazkia ateratzeko bertako zakurraren baimena jaso ez badugu ere, argazki bakarren bat ostu, eta pozik goaz aurrera.
Bide zenbait badago ere, denek eramango gaituzte terreno zati guztiak harresiek ongi banatzen dituen Beartzun bailaratxo ederrera. Autoz Elizondora 10 minutu baino ez badaude ere, mendiz iritsita bestelako zirrara eragiten du toki honek.
Hainbat txabola ikusirik, Elbeteko ikazkinak bizi zuen miseria gorriarekin oroitu gara (koadroan duzue istorioa). Ingurumarian Herioren hatsa sumatzeko beldur, pauso irmoan aurrera joatea izan dugu irtenbide.
Errekasto bat igaro eta Elizondotik datorren bide nagusian sartu gara. Bidean aurrera eginda, zenbait baserri ondotik igaro gara, Loiza eta Burgaren magaletan. Gutxira Guardia Zibilaren koartel zaharrarekin egingo dugu topo. Zer ez ote zieten egingo inguruko baserritarrei, iparraldea eta hegoaldea mendiz elkartzen zuten kontrabandistei? Bitartean, kurriloak ikusi ditugu beraien kontrabandoa egiten, eta zalantza dugu koartel zaharraren gainetik igaro direnean, izutu eta atzera ez ote duten egin!
Basabarko lepoan izango gara, haize fina lagun, bi ordu eta erdiren buruan. 690 metrotan Elbete non dagoen azalduko digu bertako seinaleak.
Ordu laurden eskasean, Burga tontorrean izango gara, Baztango bailara osoa ikusteko moduan. Handik Soalar gainera, 20 minutu baino ez ditugu izango. Beherantz Irlintz lepoan, txabola bat dagoen tokian, Maulitz tontor borobildura iritsiko gara.
Hemendik jarraitu beharreko bideak ez du galbiderik. Behean ikusi ditugu Elbete eta Elizondo. Autrin eta Oketa gainetatik jaisten jarraitu eta uso-postu batzuen bidetik Elbeten izango gara berehala. Jaurola etxearen ondoan emango ditugu azken pausoak: Ramón María del Valle-Inclán idazle espainiarrak bizitoki izan ohi zuen, ezin lasaiagoa den etxe ederra.
Gau batean atea jo zuten bere etxolan. Jainkoa zela esan zion atearen bestaldeko ahotsak. Gauerako aterbe eske zebilen ahots errukarri hura. Halere, inguru haietatik aldentzeko oihukatu zion ikazkinak, haserretuta, inoiz ez ziola aterberik emango esanez. Bera Jainkoa bazen, ez zela zuzena argudiatu zion, batzuei horrenbeste eman eta besteak goseak hiltzen edukitzea...
Handik gutxira, Herio zela esanez, beste norbaitek jo zuen atea eta gauerako aterbea eskatu zion. Ikazkinak atea zabaldu eta goitik behera beltzez jantzita eta amaierarik gabeko begiekin begiratzen zion gizona topatu zuen. Irribartsu barrura sartzeko gonbita luzatu ostean, aterbea emateko gertu azaldu zitzaion ikazkina, denekin berdin jokatzen zuela argudiatuz, aberats zein behartsu. Herio sartu zen etxolan eta ikazkinak zuen apurra bien artean banatu zuen. Biharamun goizean, Heriok galdetu zion, joan baino lehen bere alde zerbait egiterik nahi ote zuen. Ikazkinak oparoago bizitzea nahiko lukeela erantzun zion, lotarako ohe biguna eta egunero zer jana izatea, alegia. Heriok, amaierarik gabeko begi haiekin aitortu zion, gaixo baten gelan sartzen zenean, ohe-buruan ikusten bazuen Herio, gaixoa hil egingo zela. Hala nola, Herio gaixoaren oinetan ikusten bazuen, edozer emanda ere gaixoa berehala sendatuko zela. Eta beste hitzik egin gabe, bat-batean desagertu zen.
Handik egun gutxira, erregearen emaztea oso gaixo zegoela jakin zuen ikazkinak. Gainera, emaztea sendatuko zuen edonor sendatzeko, erregea sekulako ondasunak emateko prest omen zegoen. Ikazkinak ez zuen denborarik galdu eta soldaduek oztopoak jarri bazizkioten ere, berehala sartu zen erreginaren logelan. Herio ohe-oinean zegoen. Hori horrela, ikazkinak belar arrunt batzuk eskatu zituen eta haiekin egindako edabea eman zion. Berehala sendatu zen erregina. Erregeak botere eta ondasunez hornitu zuen mediku ofizial berria. Kontseilari izendatu eta adiskide min egin zen erregearekin.
Oparotasun hartan pozarren, handik gutxira jauregiko lorategian pasioan zebilela, ikazkin izandakoari Herio gerturatu zitzaion. Berarekin eramango zuela arrapostu zion Heriok, ikazkinaren diosalari. Hori ez egiteko eskatu zion ikazkinak, miseriatik oparo bizitzera igaro berri zenean. Heriok, bere amaierarik gabeko begiekin begiratu ostean, irribarretsu ikazkinak esandako hitzak gogorarazi zizkion: Heriok denekin berdin jokatzen duela, alegia, aberats zein behartsuekin. Eta orain, bere txanda zen. Horrela bada, Heriok ikazkina eraman zuen, berak ez duelako inolako bereizketarik egiten.
EAEko haurren %6,4ak eta Nafarroakoen %10,2ak ikusmen pobrezia du. Visión y Vida elkarte espaniarrak egin du estatuko azterketa. Txostenaren arabera, ikusteko arazoak dituzten haurren eragozpen larriena da ez duela minik egiten, eta familiek, baliabide ekonomikorik ez... [+]
Urtea bete da Hamasen urriaren 7ko erasoak gertatu zirenetik. Ordutik, Israelek Gaza suntsitu du eta guda inguruko herrialdeetara zabaltzen ari da pixkana. Urtebete honetako gertaera nagusiei errepasoa emango diegu kronologia honetan.
Memoria osoa ekimenak salatu du biolentziaren biktima izan direnen arteko desberdintasunak bultzatzen ari direla hainbat instituzio, eta norabide hori zuzentzeko deia egin du. Ekimenak estatuen biolentziaren hamabost biktima elkarte biltzen ditu. Urriaren 12an Guardia Zibilak... [+]
Bi T10 pistola elektriko erosiko ditu udalak, baina beste sei erostea eskatu dute poliziek. Arma zurien erabileraren ustezko gorakada hartu dute aitzakiatzat, erabilera justifikatzeko. Gero eta udaltzaingo gehiagotan ari dira taser pistolak eskuratzen; Ertzaintzaren BIZKOR... [+]
Arabako Mendiak Aske elkarteak zorionak eta eskerrak eman nahi dizkio Arabako Foru Aldundiko Natura Ingurunearen Zerbitzuari, Bonelli arranoa gure lurraldean berriro sartzeko Aquila a-Life proiektuarekin lortutako arrakasta dela eta.
Guztiz kontziente gara proiektu honek... [+]
Donostiako Udalak iragan osteguneko udalbatzarrean iragarri zuen moduan, zaborren tasa % 26,5 igoko du, 2025eko urtarriletik aurrera, Hondakinen 7/2022 Legeak horretara behartzen duela argudiatuta. Eguzkik, ordea, salatu du legea kostuei begira aplikatzen duela soilik, eta... [+]
Maria Elena Escudero 56 urteko emakumea azkenean Mendigoiti ikastetxeko bere garbitzaile lanera itzuli behar izan da ostegun honetan, Iruñeko Mendillorri auzoan. Asteazkenean ez joateko esan zioten Zaintzen enpresakoek eta ostegunean berriro baietz, aurkezteko lantokian.
Alzheimerraren inguruan haurrekin naturaltasunez hitz egitea du helburu ‘Arrain bat bezala’ antzezlanak. “Zenbat eta lehenago landu orduan eta gutxiago estigmatizatzen da”, nabarmendu du Ana Maestrojuán zuzendariak.
Lanopor egun batzuk izan nituen joan den astean. Oporrak ziren, baina ordu batzuk dedikatzen dizkiodan afizio bati emanak izan ziren, biltzar batean inbertituak: hotelean lo eta hotel bereko areto batean jardunaldiak goiz eta arratsaldez. Ordu gutxi batzuk geratzen ziren hiria... [+]
Lapurdi zeharkatuko lukeen AHT egitasmoa aitzina doala salatu du ingurumenaren alde dabiltzan elkarteen artean osaturiko CADE kolektiboak. Urriaren 12 eta 13rako jarri du hitzordua, Gironda eskualdean Lurraren Altxamenduak sareak antolaturiko protestari sostengua erakutsiz.
Uri Tzafon 2023ko martxoan sortu zen, ehunka batzuk kide dira, baina milaka jarraitzaile ditu jada eta tinko jarraitzen du bere ideia nagusia saltzen: Libanoko Litani ibaitik hegoalderako lurraldea Galilearen iparraldea da, beraz, "koloniza dezagun".
EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak atzera bota du UGT sindikatuak Euskotreneko egonkortze prozesuko euskara eskakizunen aurka egindako eskaera. UGT sindikatuak horren aurka eskaria egin zuen eta epaileak azpimarratu du eskakizunak UGTk berak sinatutako lan-hitzarmenean onetsita... [+]
Alfaro kontseilariak “aurreko hamarkadetako politika espekulatiboak” kritikatu ditu eta kolaborazio publiko-pribatuaren aldeko apustua egin du Foru Legebiltzarrean. Helburu gisa jarri du Europa erdialde eta iparraldeko datuetara heltzea. Etxebizitzaren esparruan lan... [+]