Antzerkiola Imaginarioa. Bizitzako heriotzak


2004ko azaroaren 28an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
"Goian bego!" dio Dorak bosgarreneko auzoaz gogoratuta, "Goian bego!" Ivyk Dixie Gypsie tronpeta-jolea akorduan duela. Kandelen argi leunak soslaitzen ditu bi emakumeen aurpegiak. Euren musika tresnak aldean dituzte: tronpeta eta biolina. Hilkutxa txiki bat ere badute, maleta gisa-edo. Zendutako ezagunak, lagunak eta ezezagunak dituzte gogoan. "Hemen bildu gara hiltzen den guztiaren heriotza ospatzeko" dio Ivyk. Inoren eta norberaren heriotza ari dira ospatzen.

Kaputen kantak, dena den, ez du nekrofilia arrastorik; ez bederen zentzu hertsian. Antzerkiola Imaginarioaren azken lana heriotza behin betiko eta tristeaz baino, heriotza txiki eta ezinbestekoez mintzo delako, bizitzan aurrera egiteko pasatu beharreko krisiez alegia. "Guk heriotza sinbolikoa erakutsi nahi genuen. Heriotza hitza erabiltzen dugu baina zuloak edo bizi-krisiak adierazi nahi genituen. Krisiak gainditzen badituzu posible da beste ikuspegi bat eskuratzea, ikastea. Heriotza hauekin bizitzan benetan inportanteak diren gauzek garrantzia hartzen dute, eta horrenbeste arreta merezi ez duten beste batzuek galdu", azaldu digu Jon Gerediagak, Antzerkiola Imaginarioko kideak eta dramagileak.

Halabeharrezkoak direnez, ospatu

Krisi edo heriotza txiki horiek "nahi edo nahi ez helduko direnez, gutxienez ikus dezagun botila erdi beteta, ospa ditzagun", aldarrikatzen du Gerediagak. Hortaz, gainera datorkienari modurik onenean erantzuten diete Kaputen kantako protagonistek: Ivyk eta Dorak »Miriam K. Martxante eta Maria Urzelai». Ospakizunetarako lagun paregabea topatu diete, gainera, Antzerkiola Imaginarioko kideek: musika. Kaputen kanta musikala da. "Hileta ospakizun bat egiteko musika erabiltzea ezinbestekoa dela uste genuen. Esan nahi genuen hau esateko musikala behar genuen", kontatu digu Jon Gerediagak. Bi protagonistek bost bat abesti kantatzen dituzte, batzuk besteak baino alaiagoak. Aitor Agiriano Antzerkiola Imaginarioko kideak eta musikariak eman dio lanari egitura musikala eta bereak dira abesti guztiak.

Jon Gerediagak Na Gomesekin batera idatzi du Kaputen kantaren gidoia. Dena den, antzezlana talde lanaren emaitza dela esan daiteke. Urtarrilean hasi ziren lanaren nondik norakoak prestatzen eta ordudanik denek jardun dute horretan buru-belarri: aktoreek, zuzendariak, argiztatzaileek, eszenografia arduradunak... Erabakiak hartzea, antzezlana geratu den moduan geratzea denen ardura izan da. "Niretzat idealena dramaturgia guztion artean eratzea da. Entsegura joan eta aktoreak esaten dizu: Esaldi hau ez zait gustatzen, nik beste hau esango nuke... Musikariak ere abestia aldatu behar dela esaten dizu esaldi hau ez da ondo sartzen-eta", azaldu digu Gerediagak. Na Gomesek honakoa gaineratu du: "Errazagoa da denen artean egitea. Adibidez, atrezzoa eszena idatzi baino lehen muntatzen badute, hori ikusita errazagoa da idaztea, imajina dezakezu. Jantziak eginda daudela ikusi eta pertsonaiek zer esango duten okurritzen zaizu. Pistak, arrastoak dira".

Tragedia eta komedia

Lanak dirauen 50 minutuetan festa, barrea eta kanta nagusi badira ere, Kaputen kantan badira une tragikoak »krisi edo heriotza sinboliko horien adierazle». Denetan mingarriena, esanguratsuena, gerraren eta iraultzaren krudela astintzen denekoa da. Himno partisanoa entzungai da eta ondoren, tiro eta bonba hotsak. Nolanahi ere, indarkeria ankerrenari ere aurre egiten diote protagonistek, irtenbiderik gabeko kale kantoiak ezezik abiapuntu berriak ere badirela sinistuta.

Amaieran, biziberriturik, sorbalda estutzen zien zama gainetik kendu balute bezala sentituko dira Ivy eta Dora. Ikus-entzuleak ere inpresio bera izango du; benetan edo guztiz bizitzeko, bizirik egotearen zirrara senti ahal izateko, gutxienez behin ehortzi behar dugulako geure burua. Datozen hileta ospakizunak »euskaraz» Ondarroan (abenduak 10) eta Lemoan (abenduak 26) egingo ditu Antzerkiola Imaginarioa taldeak.

Jon Gerediaga eta Na Gomes , Kaputen kanta antzezlanaren gidoigileak: «Jendeak "senti-pentsatzea" nahi dugu lan honekin»
Bilborocken lana estreinatu baino ordubete lehenago harrapatu genituen biak Bilbon, Antzerkiola Imaginarioa taldearen etxea eta hiria den horretan. Urduri zeuden. Bilbao Antzerki eta Dantzan (BAD) oholtzaratu zuten euren lana. Huntaz eta hartaz, heriotzaz eta bizitzaz, solastatu gara eurekin.

Nola otu zitzaizuen heriotza eta ospakizuna batzearena? Zein izan da Kaputen kantaren abiapuntua?
J. G. : Bakoitzak bere bizipenak izan ditu oinarri. Nik badakit zer den krisi bat, eta uste dut guztiok dugula krisi bat erreferente bezala. Akordatzen naiz banuela ideia hori, bueltaka. Kasualitatez Angel Gonzalezen poema irakurri nuen: "Urtebetez bizi ahal izateko, asko hil behar dugu sarri". Friedrich Holderlinen hitz batzuk ere gogora etorri zitzaizkidan: "arriskua dagoenean onik atera daitezkeen gauzak ere hartu behar dira kontuan". Ideia buruan edukita erreferente pilo bat aurkitu dugu.

Aurreko lanean, Yuri Samen, heriotza aipatzen zenuten; oraingoan ere hori duzue ardatz. Ez ote zarete tragiko samarrak Antzerkiola Imaginariokoak?
J.G: Gurekin lan egiten duen PCs de Colores taldeko argiztapen teknikari batek honakoa bota zuen Yuri Sam ikusi ondoren: "Antzerkiola Imaginarioko hauek txikitan jo egin dituztela dirudi!" »kar, kar». Tragikoa ematen du, baina nire ustez Yuri Sam bizitzaren apologia bat da, nahiz eta heriotzaren ikuspegi pesimista eduki. Kaputen kantan, ordea, heriotza sinboliko horien ikuspegi positiboa dago.
N. G. : Antzerkiaren baliabide hori aprobetxatzean datza kontua. Batzuetan ikusleak inpresio arraroa eramaten du, hain gauza eta pertsonaia groteskoak ikusita. Baina bost minututan konbentzio horiek guztiak bereganatzen dituzte eta hortik aurrera ez dute horretan pentsatzen. Pertsonaiek berebiziko garrantzia dute Antzerkiola Imajinarioaren lanetan, zer esaten duten beste. Pertsonaiak oso handi, oso bereziak egiten ditugu, esaten duten horri indar handiagoa emateko.

Euskarazko antzerkia ikustera doan jende kopuru txikiarekin kezkatuta omen zaudete...
J.G: Bai, penatuta nago horrekin. Orain urtebete eta erdi estreinatu genuen Yuri Sam, urte osoa eman genuen lana moldatzen, gidoiaren 12 bertsio egin genituen eta jatorrizko bertsioa euskaraz zen. Estreinatu genuenean, antzokia erdi hutsik zegoen eta erdia lagunak ziren... Zaila da euskarazko sormen-lanak Euskal Herrian erakustea, ez dakit ohitura faltagatik den edo...

Publikoaren esku dago orain talde-lanaren emaitza hori juzkatzea. Zer espero duzue?
J.G: Eduardo Galeanok liburu batean termino polita asmatzen du: "Kostako arrantzaleek senti-pentsalariak deitzen diete egia dioten lagunei". Hori ba, jendeak senti-pentsatzen badu ni asetuta eta pozik geratuko naiz.


Azkenak
11 urteko mutil bat hil da, igandean Bilboko igerileku batean bero kolpea jasan eta gero

Bilboko Errekalde auzoko igerileku batean gertatu zen ezbeharra. Larrialdi zerbitzuek erreanimazio lanak egin zizkioten adin txikikoari, eta Gurutzetako ospitalera eraman zuten; hiru egunetara hil egin da.


Ostiraleko bileran Putinek su-etena onartu ezean, Trumpek dio “ondorio larriak” izango direla Errusiarentzat

Ostiralean Alaskan izango duten bileraren bezperan heldu da mehatxua. Friedrich Merz Alemaniako kantzillerrak deituta, gailur birtual bat egin dute asteazkenean Zelenskik, Trumpek eta Europako hainbat agintarik. Ukrainako presidenteak adierazi du Trumpen eta Putinen arteko... [+]


50 maliar inguru ari dira kale egoeran bizitzen Gasteizen asilo eskaera ebazten duten bitartean

Ostegunean eman dituzte asilo eskaera tramitatzeko lehen txandak: bederatzik lortu dute, irailerako. Eusko Jaurlaritzak ebazpena arintzea, eta migiratzaileak ostatzeko zentroetara mugitzea eskatu dio Espainiako Gobernuari.


Alberto Alonso (Gogora): “Txiki eta Otaegi ez dira erreferente; indarkeria, beldurra eta terrorea erabili zuten”

Aurten Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urteko beteko direnean, Alonsok adierazi du ETAko bi kideek ez zutela nahi Franco osteko gizarte demokratiko bat: "Diktaduraren aurka borrokatzen ziren, baina diktadurak erabilitako tresna berberekin".


Jai eredua neurodibergentziatik aztertzen

Bilboko Aste Nagusia pertsona autistentzat irisgarriagoa izateko zenbait gako dakartzate Oihan Iriarte Eletxigerrak eta Iker Boveda Martinek, euren esperientziatik.


Ostiraletik aurrera berriz debekatuko dituzte nekazaritza jarduerak Nafarroan

Tenperatura igoera dago aurreikusita datozen egunetarako, eta, sute arriskuak ekiditeko, ostegun iluntzeko 20:00etatik aurrera debekatuta egongo da uzta lanak egitea. Aurretiaz ere neurriak hartuta zituen gobernuak, baina Zarrakazteluko sutea kontrolpean izanda, neurriak malgutu... [+]


Auzo ibilbideak
Atzoko eta gaurko borrokak gogoan

Ezagutu dezakezu Euskal Herria gure txoko eder eta famatuenak bisitatuta, Instagramerako edo postal baterako argazkiak aterata zure buruari, kostaldeko paisaietan edo monumentu bisitatuenetan irri eginez. Baina ez duzu Euskal Herria guztiz ezagutuko. Horretarako, hobe zenuke... [+]


Ipar Euskal Herriko 158 herritan ur murrizketak ezarriko dituzte, alerta egoeraren ondorioz

Ostiraletik aurrera ur murrizketak ezarriko dituzte Euskal Hirigune Elkargoak barne hartzen dituen eta alerta egoeran dauden 158 herritan, eta metereologia zerbitzuek abisu horia ezarri dute trumoien arriskuagatik. Hego Euskal Herrian, berriz, leku ugaritako termometroek 40... [+]


Jaurlaritzak Bailen Energia enpresari Oionen bi parke fotovoltaiko eraikitzeko baimena eman dio

Bakoitzak 1.680 eguzki panel izango ditu, eta megawatt bateko potentzia. Enpresak hiru urteko epea izango du Muga eta Val izeneko instalazio fotovoltaikoak eraikitzeko. 


Delitugile migratzaileak zuzenean deportatzea proposatuko du Erresuma Batuko Gobernuak

Erresuma Batuko gobernuak proposatu du delituak dituzten migratzaileak berehalakotasunez deportatzea, ekainean onartutako legearen bide beretik. Lege horrek baimentzen du sententzien %30 beteta dutenak deportatzea; igandeko proposamenarekin ez dute zigorrik bete beharko... [+]


7 urteko ume bizkaitar bat hil da Errioxako kanpin batean, zehaztu gabeko arrazoiengatik

7 urteko umea oporretan zegoen Fuenmayorren (Errioxa). Logroñoko San Pedro ospitaletik Nafarroako ospitalera eraman zuten eta bertan hil zen. 


Israelek gutxienez ehun palestinar hil ditu azken bi egunetan, eta Gaza hiriaren aurkako erasoak gogortzen ari da

Astelehenetik asteazkenera bitarte eginiko aire erasoetan gutxienez ehun palestinar hil ditu Israelek, horietatik gehienak Gaza hirian, hura osorik okupatzeko asmotan. Gazako Osasun Ministerioaren arabera, 2023ko urriaren 7az geroztik 227 lagun hil dira elikagai eskasiagatik... [+]


Txikik eta Otaegik Zarauzko Udalaren aitortza behar dutela aldarrikatu du Sortuk

Txiki eta Otaegiren fusilamenduen 50. urteurrenaren harira jarritako olana kendu du Zarauzko Udalak. Sortuk salatu du udalak, EAJ eta PSE-EEk osatuta, "zaborra izango balitz bezala" tratatu zuela olana. Zenbait herritarrek berreskuratu eta Azken Portuko plazan ireki dute.


Piano bikaina, Biarritzen

Zer: Biarritz Piano Festival. Amaierako errezitaldia. Benjamin Grosvenor, pianoa. 

Egitaraua: Schumann eta Moussorgskyren lanak

Lekua: Biarritzeko ‘Espace Bellevue’.

Data: abuztuaren 8a.

-------------------------

Biarritz Piano Festival... [+]


2025-08-13 | Nagore Legarreta
Ibaiak begirada itzuli zigunekoa

Munduko hainbat txoko zeharkartzen dituzten ibaiek, bizirik dauden heinean, euren begirada propioa dute mundua bera ikusteko. Gizakiaren garapenaren testigu isilak dira: hirigintza, gerra, kutsadura, uholdeak... dituzte ikusmiran, baita euren bazterretan etengabe ernetzen diren... [+]


Eguneraketa berriak daude