Larru truke!


2004ko azaroaren 14an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

Ez omen da hau aspaldiko kontua:

Baserri batera joanik izango zen ardi hiltzailea eta, bere lanak eginik, gosari mokadua egitera sukaldera hurbiltzean, hantxe topo egin omen zuen, artean denbora asko ez zela, baserri horretara ezkondu berria zen errainarekin. Gosari pasara egin zuenean, hala galdeturik izango zion errain berriak ardi hiltzaileari:
- Zenbat behar duzu ardia hiltzeko lanengatik?

- Lasai, horrek prezio jakina dauka-ta, gu larru truke ibiltzen gara lan horietan.

Errain gaixoa kuletoa baino gorriago, zer esan ez zekiela...
Egoera ez zen atsegina izango eta, ardiarekikoak egitera etorri zena ere jabeturik izango zen gertatzen zenaz eta, algara batzuen ondoren, argitu omen zuten oker ulertua, alegia, ardia hil eta txikitze lanak ardi larruaren truke egiten zituela.

A zer lasaitua ardiak!

Egun, garaiko neoliberalismoarekin, sexua ere libre da. Diruz eros daiteke prostituzioan ari denaren larrua eta bizia. Prostituzioan ari denarena bakarrik? Gainerako langileak ez ote egoera berean? Eta halaxe, bere burua saltzeko prest dagoen franko, zuk zeure larrua saltzeari uko egiteko zain atean!

Guk ez dugu ordea sexua nahi libre, sexualitatea baizik.

Elikatze ohiturekin gertatzen ari dena ere aintzat hartu beharko da. Eskoletako atseden edo baratze orduetan, haurrak txiki askotatik ikusten ditugu triski paketea eta Coca-Cola irensten. Noski, dietetika sanoari jarraituz bagabiltza, lan gehiago egin behar da eta denbora hartu, gure gazteei zer jan sanoa prestatzeko. Bestea, errazago egiten da, dirua jarri eta zaborra jaso trukean! Diruagatik larrua jokatzen/ordezkatzen ari gara jatorduetan ere.

Tolosako abesbatza lehiaketan aurten ikusi eta entzun duguna ere esanguratsua da. Euskaldunok, ezer izan bagara, kantu zaleak izan gara baina ez dakit hala garen. Kontua da, 36 abesbatzetatik 3 soilik direla Euskal Herrikoak. Kantatu ere diru truke bakarrik egiten al dugu jada? Apalegiak ote gara Tolosakoa bezalako ekitaldietan parte hartzen ausartzeko? Txapelketen aurka ote gure taldeak? Ala kanturako ohitura ere gainbehera doa soldatarik ez dagoelako?

Ez naiz harritzen denok diruaren txintxinagatik bakarrik mugitzeaz, azkar eta erraz irabazten den diruaren hotsa maitatzeaz. Telebistan, begi-bistan, Otano, Urralburu, Roldan, Galindo, Vera... ikusten ditudanean, nik bezala haur eta gazte mordoak ikusiko dituela pentsatze hutsak, amorrua pizten dit. Dirua lehia garbian irabazteko asmoa, tontoenarena dela pentsarazten du eta errazkeria nagusitzea normala da, gainera, legeak horrelako diferentziak egiten baditu eta lapur deklaratuak, handienak, lotsagabeenak... babestu, zertarako fin ari?

Aurtengo udan, gure bailaran, bazkari bat prestatu eta zerbitzatzeko aukera izan genuen gure ikasleekin. Bakoitzak 100 euro irabaz zitzakeela aurreikusi genuen, egun horretako lanaren truke. Gehienak azaldu ziren baina batzuk, eta ez gutxiena behar zuten familietakoak, ezta azaldu ere! Beste batzuk, berriz, urrutitik etorri ziren lagunen eskaerari erantzunez, esku bat botatzera, aurreikuspenak beteko ziren edo ez jakin gabe, baina, gure arteko giroak erakarririk eta lagun berriak ezagutzeko irrikaz.

Ia dena egiten da diru truke. Auzolanaren filosofia galtzen ari da eta, batzuk, ezagutu ere ez dute egin, besteei, aldiz, ezinezkoa iruditzen zaie noizbait existitu zuela onartzea ere. Koadrila, giroa, harremanak jende berriarekin, elkarren arteko ezagutza sakontzea, lan berdintasunean sari berdina jasotzea... galdu dira edo galtzen ari dira eta nork, nola berreskuratuko ditu profesionalizazioaren mehatxupetik? Ezagutu ez dituenari nola adieraziko dizkiogu kontu hauek, zein adibiderekin? Inor aurkituko ote dugu larru truke lanean hasteko prest?


Azkenak
Errusiak baieztatu du Putin eta Trump datozen egunetan bilduko direla

Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]


Boubacar Diouf: “‘Manteroa’ izatea ez da delitua; bakean bizi nahi dugu, diskriminaziorik gabe”

Manteroekin Bat plataformak eta Mbolo Moye Doole elkarteak elkarretaratzea egin zuten astelehenean Bilbon, azken asteetan poliziak manteroen aurka eginiko eraso "arrazistak" salatzeko. Izan ere, Boubacar Diouf kale saltzailearen arabera, poliziaren jazarpena... [+]


Nafarroako suteak nekazaritzako makina batek sortu zituela baieztatu du gobernuak

338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.


ChatGPT psikologo bezala erabiltzearen arriskuez mintzatu da Mireia Centeno Gutierrez psikologo eta psikopedagogoa

Ohartarazi du ChatGPT lanketa emozional “sakonak” egiteko erabiltzea “arriskutsua” izan daitekeela ez duelako erabiltzailearen testuingurua ezagutzen eta “gehiago biktimizatu” dezakeelako.


Heriotza txikiak

Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]


Miren Agur Meabe
“Zalantza askorekin idatzitako liburua da, baina zalantzek bultzatzen gaituzte aurrera”

Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]


‘Stabat mater’ borobila

Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana. 

Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia. 

Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.

Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]


Bakioko jaietako gau bateko egitaraua bertan behera utzi dute, sexu erasoen eta borroken gorakadagatik

Abuztuaren 29ko gaueko egitaraua bertan behera utzi dute, iazko jaietan gau horretan izan baitziren indarkeria kasuak: sumisio kimiko bidezko sexu erasoak eta borrokak "nabarmen" areagotu zirela azaldu du Amets Jauregizar herriko alkateak. Abuztuaren 28tik 31ra bitarte... [+]


Plastikoaren kutsadura mugatzeko itun baten negoziaketan ari dira NBEko herrialdeak Genevan

Erabilera bakarreko plastikoen ekoizpenari eta erabilerari jarri nahi dizkiete mugak bereziki. Plastikoaren ekoizpena bikoiztu dute mende hasieratik, eta igoera horren arrazoia erabilera bakarreko plastikoak dira nagusiki.


600.000 milioi euro inbertitu ezean, %35eko muga zergak jarriko dizkio Trumpek Europako Batasunari

Von der Leyenek eta Trumpek akordioa lortu eta astebetera egin du mehatxua AEBetako presidenteak, Europako herrialdeek hitzartutakoa beteko ez dutela kezkatuta. Europako produktuei %15eko muga zergak ipintzeaz gain, Europako Batasunak AEBetan 600.000 milioi euro gehiago... [+]


Kontrolpean dute Nafarroako baso sutea, eta gobernuak suteak saihesteko neurriak hartu ditu

Suhiltzaileek kontrolpean dute Ibarbeibar ibarreko sutea, Eneritz, Muruzabal, Añorbe eta Obanos herrietan egondakoak hain zuzen ere. Nafarroako Gobernuak behin-behineko debekua ezarri dio nekazaritzan sua erabiltzen duen edo sor dezakeen makineriari. 


2025-08-05 | El Salto-Hordago
Plastikoak eragindako kutsadurak 1,3 bilioi euroko osasun gastuak eragiten ditu

The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.


Etxeko atxiloaldia ezarri diote Bolsonarori, 2023an estatu kolpe bat ematen saiatzeagatik

Brasilgo Auzitegi Gorenak eman du sententziaren berri, Bolsonaro oraindik Luiz Inazio da Silva Lula Brasilgo egungo presidentea pozoitu eta Alexandre de Moraes epailea hil nahi izateagatik epaitzen ari diren bitartean. Sare sozialik erabili ezin zuenean,... [+]


Bilboko Konpartsek “gustu guztientzako” 600 ekintzatik gora antolatu dituzte

Bilboko Konpartsen Federazioak 2025eko Aste Nagusirako prestatu duen egitaraua aurkeztu du Arriaga Plazan. Federazioak, konpartsek eta Jai Batzorde Mistoak 600 jarduera baino gehiago prestatu dituzte, "gustu guztientzako ekintzez betetako Aste Nagusiaz gozatzeko". 


2025-08-05 | Mikel Aramendi
Gero eta fede gutxiagorekin esanda: ‘No More Hibakusha!’

Hiroshima eta Nagasakiko masakre nuklearren 80. urtemuga heldu zaigu, eta inoiz baino eskasagoak dira itxaropentsu izateko inputak. Hala ere, No More Hibakusha! aldarrikatzen jarraitu beharko dugu... ordukoei ez ezik geure buruari zor diogulako.

Iazko Bakearen Nobel... [+]


Eguneraketa berriak daude