Ibilbidea Donostiako Zurriola hondartzaren pasealekuko eskuin muturrean hasiko dugu, Sagues auzoan. Hondartzako surflariak eta arrokatan bizi diren katuak atzean utzi ondoren, pasealekua amaituko ez balitz bezala, marra zuri gorriak jarraituz harearri latzean eginiko bide zidorretan gora eta behera ibiliko gara txilar, ote, tamarindo, eta landareen artean. Itsasoaren indarrak, ipar-ekialdetik datorrenez, parez pare aurkitzen du arroka, eta geruza bigunenak berehala jaten ditu. Ondorioz, eraikuntza hondarrak zintzilika daude gizakiaren zentzugabekeriari eginiko artelanak bailiran. Baina itsasoak ez du gupidarik eta gure bidezidorra ere ebaki du: ibilbide osoan aurkituko dugun zatirik arriskutsuenaren aurrean gaude. Zati honetan soka bat dago bidea errazteko, hala ere, bertigoa duenarentzat bada beste bide bat koadroan azaltzen denez. Arroketan itsasoko bizidunak topatu nahi dituenak badu hemen zer ikusirik. Kainabera hartuta, itsas ertzean arrainak noiz amuari helduko zain dagoen arrantzalerik ere ez da falta izaten gune honetan.
Bide zidorra, Monpas lurmuturrera arte
Bidezidorra itsas ertz eta labarreko landare eta sastraketan barrena doa. Tamarindoak edo milazkak (Tamrix gallica), txilarra (Erica vagans), itsas mihiluak (Chrithmun maritimum) ikusiko ditugu eta bideak berauei lapurtutako lur zatian egingo du aurrera. Itsasori aurre egiten dion lurmuturraren ertzera iritsi aurretik, gailurrerian gora egingo dugu. Hankak eta eskuak non jartzen ditugun begiratuz, sugandilen moduan igoko gara Monpasera iritsi arte. Hemen hainbat garaitan militarrek erabilitako behatokien aztarnak daude.
Eraikuntzak barrutik igaro eta eskailera batzuetatik bidezidorra jarraitu eta zuhaitz artean Mariaren bihotzetik datorren bidearekin elkartuko gara »Monpasetik igaro nahi ez duenarentzat deskribaturiko bidea».
Zuhaitz artean Kutrallako iturrira
Garai bateko lorategiren bat izan behar duen batean sartu gara, eta karraskilo landareak tunel moduko batean bildu gaitu, gain batera iritsi arte. Hemen, atzean utziriko Monpaseko aztarnak eta itsasoa ikusiko ditugu. Baita txilardian tartekaturiko ametza txikiak ere. Haritzaren antzeko zuhaitz honek hostoak iletsuak ditu eta kolore grisa edo zuritua izaten dute ileengatik. Berriro basoan edo landatutako zuhaitzen artean murgilduko gara. Urki ale ederrak daude bertan, azal zuri-zuriarekin. Berehala Kutrallako iturrira iritsiko gara. XVIII. mendekoa da iturria eta Donostiako trapu zahar eta berriak garbitzeko erabili izan da.
Mendiolako kala
Hurrengo bidegurutzean ezkerretara egin itsasorantz eta ondoren maldatxoa gora maldatxoa behera, Animetako muturrera iritsiko gara. Hemen hareharriari haizeak irudikatzen dizkion zuloak daude eta bertan hamaika hegaztik egiten du habia. Aurrerago Mendiolako kala dago. Garai batean, itsasertzera jende ugari etortzen omen zen, baina gaur egun itsasotik datorren batelen bat edo beste ikus daiteke bakarrik. Zenbat eta zenbat pirata etorri ote da hona? Bide basati honetatik joanda, bat batean errepide arrunt batekin aurkitu gara eta pirata kontuak ahaztu eta XXI. mendean bizi garela oroitarazi digu. Errepide hau Mendiola eta Herri Ametsa Ikastola zibilizazioarekin lotzen dituena da. Berau jarraitu eta aurreraxeago ezkerretara doan pista higatuak berriro sastraka artean galduaraziko gaitu.
Halako batean, Platako faroa ikusiko dugu urrutian, ondoren 1842ko hareharrizko akuifero batzuk daude eta aurrerago iturria. Harri hauen gainean ohikoa da musker eta sugandilak ikustea, eguzkitan beraien odol hotzak berotu nahian. Kontuz gero, biribilkaturik dauden sugegorriekin!
Platako faroa
Halako batean farora helduko gara eta zibilizazioan murgildu aurretik, faroaren alboan dagoen harkaitzari begiratuko diogu. Bertan milaka kaio eta itsas txori ikus daitezke. Ederra da faro inguru hau, baina gizakiak mukizapi eta plastiko azalez estali nahi duela dirudi. Errepidea jarraitu eta ezkerreko kurban behatoki edo miradorean barrena jaitsiko gara Zenokozulo farora. Hemendik, Pasaiako portura joko dugu San Pedro aldetik, San Juan parez pare dugula. Egun pasa borobiltzeko zer hoberik, bi santuak, Pedro eta Juan batzen dituen batelean Oiartzun ibaia igaro eta beste ertzean San Pedro ikustea baino? San Pedro elizara jo eta bertan galdetuko dugu Donostiara itzultzeko autobusa non hartu.