Makina bat kontu


Zikloiak kontrolatu nahian
Meteorologi aurreikuspenak egitea eta jendea lekuz higitzea dira orain arte zikloien aurka erabiltzen diren tresnarik eraginkorrenak. Zikloiak urtero errepikatzen dira eta gainera ondorioak oso larriak dira gehienetan. Horregatik, urtero hainbat ideia plazaratzen dira zikloien eragina txikitzeko. Hona hemen deigarrien egin zaizkigunetatik batzuk: Itsas ertzean haizagailu erraldoiak jartzea, zikloiak itsasorantz desbideratzeko; edo itsasora zikloiaren indarra ahulduko duen substantzia berezi bat botatzea; edo zikloia xurgatzea, hauts xurgatzaile bat erabiliz... Baina ideia guztiak ez dira txiste tankerakoak izan. 1960tik 1983ra arte AEBek Stormfury izeneko proiektua finantzatu zuten zikloien ibilbidea oztopatzeko. Ideiaren oinarria hauxe zen: zilar ioduroak ura likidotzen duenez, abioietatik zikloien begira zilar ioduroa botatzea, laino-murruak sortzeko eta honela zikloiaren ibilbidea oztopatzeko.
Lau zikloitan egin zuten proba, Esther (1961), Beulah (1963), Debbie (1969) eta Ginger (1971) izenekoetan, eta hasieran arrakasta izan zuela pentsatu bazuten ere, gero konturatu ziren laino-murruak naturalki sortzen direla intentsitate handiko zikloietan.
Hau dela eta 1983. urtean Stormfury proiektua bertan behera utzi zuten eta une honetan zikloien fisika ulertzea da ikerlarien helburu nagusia, inoiz hori ongi ulertzen badute soluziobideak ere hurbilago egon baitaitezke.

Ikasi genuen izakien sailkapena zalantzan
Carl von Linné suediarrak finkatu zituen XVIII. mendean gaurko taxonomiaren oinarriak eta egun izaki guztiak Linné sailkapenaren arabera antolatzen dira. Baina hainbat ikerlarik zalantzan jarri du hori ote den sailkatzeko biderik egokiena eta PhyloCode izeneko sistema libreagoa proposatu berri dute. Linnéren sailkapenaren arabera izaki bakoitza generoarekin (homo) eta espeziearekin (sapiens) sailkatzen da hierarkia batean. Hierarkia honen goialdean familia (hominidoak), ordena (primateak), klasea (ugaztunak) eta goi-muturrean phyluma (bizkar-kordadunak) daude. Sistema hau morfologia aztertzean datza, ez genetika. PhyloCoderen bultzatzaileen arabera Linnéren sistemak denbora asko galduarazten du espezie berriak sailkatzeko, beraz, sistema errazagoa proposatzen dute. Espezie-izena baino ez litzateke beharko eta taxonomistak askatasuna izango luke hierarkiaren elementuak izendatzeko. Dena den, taxonomista askok errefusatu du proposamen hau. Biodibertsitatearen defendatzaileek ahalik eta espezie eta barietate gehien katalogatu nahi dituztenez, edozein aldaketa inbentariatzeko prozesua atzeratuko lukeelakoan daude eta gauzak dauden bezala lagatzea eskatzen dute. Zientzialarien eztabaidak luze joko duenez, ez da espero bi mende iraun duen izendatze-sistema urte gutxitan aldatzea.


Azkenak
Analisia
Negu gorri, hondamendia iragarri

Apirilaren 30ean, Espainiako patronala den CEOEk argazki horixe zintzilikatu zuen sareetan: ezkerrean dago Antonio Garamendi, CEOEko presidente den Getxoko semea; eta eskuinean Alfonso Santiago bilbotarra, musika festibalen munduan dabilen Last Tour promotorako burua, Eusko... [+]


Genozidioa gelditzeko eskatu du Gasteizko hezkuntza komunitateak Palestinaren aldeko ekimen jendetsuan

Ehunka herritarrek egin dute bat hainbat hezkuntza zentrok, guraso elkartek eta sindikatuk antolatutako deialdiarekin, Palestinako umeak gureak ere badira. Genozidioa gelditu! lelopean. Sarea Euskal Herri osora zabaldu nahi dute sustatzaileek.


2024-05-12 | Estitxu Eizagirre
Amillubiren festa maiatzaren 11n
Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]


Eguneraketa berriak daude