Mendi goietako lautadetako larreetan bazkatzen dabiltza artaldeak, udako beroak edo udazkeneko hotzak belazeak gorritzen dituen arte. Gero semaforoetatik urrun ibiltzen garenon artera, beterrietara jaitsiko dituzte. Urte erdia beheetan, urte erdi zaila: erdiernalditik aurrerakoa, edoskitzaroa edo gaztagintzarako jezteko esnealdia, arkumeak hazi beharra... Artaldeari eusteko mandioak, meta-tantaiak, belar-zuloak eta plastikozko poltsa erraldoiak beteta izan behar. Aro horretan neure lantokiko leiho paretik igarotzen da egunero ardi muturbeltz adardunen taldea, zakur mutur txorrotxa eta artzainaren arteko babesean. Erdi estraperloan, gatzagi naturalarekin egindako gazten ospeari eutsi nahi eta, neguan belardietako jaten kondarrak osatzeko zerbait egin behar... Ukuilu ondoan duen sailtxo dotorean lurra jiratu eta "raygrassa" erein zuen. Ardi mokofinen gustukoa ez, ordea! Harrezkero behi-belarra deitzen dio. Gutxietsitako belarra eta lurra jiratu eta alpapa ereitea hurrengo urratsa. Alpapa kategoriako jatena, kategoria gorenekoa, alegia. Erein bai, baina ernetu ez... Konturatzerako alpapa gozoa behar zuen soroa piper-belarrak hartua, bai mardul gainera... Bere estropozuren bat izango zelakoan, berriro hazi garestia eskuratu, erein eta zain, zehar-begiratuz zelatan... Alfer alferrik! Berriz ere jai! Hor azaltzen zait, artaldearen leihoan artzaina, datorren neguaren beltza kopetan duela. Bere alpaparena azaldu eta auzokoak eraiki berria duen ukuiluaren bueltako luberrian, berriz, dotore etorria dela, dagoenerako bazka ikusgarria duela. Haziaren kalitatea, ongarritarako minda erabili edo ezarena, eta abar... argitu ondoren, alpapa haziak atzera egitearen arrazoien bila atzerago jo behar izan dugu. Alpapa lekadunen Leguminosae familiakoa da. Lekadun jende honek ezaugarri berezi bat badu: airean den nitrogenoa eskuratzen duen bakterio koadrila batekin tratua egiten du eta mantenu truke, mardul beltz hazteko nahitaezko elikagai hau eskuratzen du. Garai batean, urtetan, oilategia izana saila, eta zirina zirinaren gainean nitrogenoz lepo egon lurra eta alpapa eta bere koadrila ezin bizi. Alpapa bezalaxe indaba, ilarra, leka, baba, hirusta zuri eta gorria, pagotxa, itsabalkia... Onena arbia ereitea izango zela erabaki genuen. Lurrean gainezka dagoen nitrogenoaz ederki baliatuko da. Berandu samar bada ere, datorrena datorrela, ardiak gustura asko jango du neguminean burua eskasa izanagatik arbiaren berdea.