Makina bat kontu

Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Bilgarri jangarria

Oregon-eko State University-ko Elikagaien Zientzien Departamenduko Yanyun Zhao eta Mark Daeschel ikerlariek mariskoetan aurkitzen den chitosan izeneko zuntza eta arrautzetan aurkitzen den lisozima izeneko proteina elkar konbinatuz, bilgarri jangarria lortu dute.
Aipatu ikerlariek urte batzuk zeramatzaten mikrobioen aurkako bilgarri bat aurkitu nahian eta orain lortutakoak hasierako asmoak bete ditu. Bilgarria hain leuna da, non ez duen elikagaiaren ehunduran eragiten eta aldi berean mikrobioetatik babesten du.
Baina bilgarri eran ezezik spray edo saltsa gisa ere erabil daiteke, E bitamina edo kaltzioa bezalako elikagaiak eransten bazaizkio, bere elikagarritasuna handitu egiten baita.
Chitosanek duen polimero naturalak mikrobioen hazkundea ekiditen du, liosozima kontserbatzaile naturaltzat har daiteke eta bi substantziak nahastean bien propietateak hobetu egiten dira. Une honetan erabilpen praktikoetara ari dira zuzentzen ikerketak, batez ere iraungitze azkarra duten edo azkar hondatzen diren produktuetan, hala nola, gazta, fruta eta barazkietan.


Tabakoa kotxea baino poluitzaileagoa

Ikerlari italiar batzuk 60 metro koadroko garaje batean saiakera berezia egin dute. Italiako iparraldean dagoen mendiko herri txiki bateko garajea aukeratu zen, bertako eguratsa oso garbia zelako eta oso partikula gutxi zituelako. Aipatu garajean, ateak itxita zeudela, turbo diesel motore bat erralentian utzi zen ordu erdi batez. Ondoren, lau orduz aireztatu zen garajea eta, azkenik, beste 30 minututan 3 puro erre zituzten beste hainbeste lagunek.
Emaitza hauxe izan zen: puroak eguratsean utzitako partikula finen kopurua, turbo diesel motoreak utzitakoa baino 10 aldiz handiagoa izan zen eta kanpoko airearena baino 15 aldiz handiagoa. Ondorioak zuretzat uzten ditugu, irakurle.


Lurreko eremu magnetikoa aldatzen ari da

Azken mende eta erdi honetan Lurraren eremu magnetikoaren intentsitatea %10 inguru txikitu da. Lurraren historian ez da lehen aldia hau gertatzen dena, eta ipar zein hego polo magnetikoak posizioak elkar trukatzera jotzen dutenean gertatzen da. Orain 780.000 urte gertatu zen hau azken aldiz eta orain gertatuz gero, iparorratzak hegoalderantz topatuko luke ipar magnetikoa.
Ikerlariak kezkatuta daude gertaera honekin, eremu magnetikoen ahultzeak atmosferara ailegatzen den eguzki erradiazioaren hazkundea ekarri baitezake eta honen eraginez izpi ultramoreetatik babesten gaituen ozono-geruza ahuldu egin baitaiteke, Lurreko bizidunengan hainbat kalte eraginez. Ezin ahaztu animalia migratzaile asko ipar magnetikoarekin gidatzen dela, beraz, iparra aldatzen bada, migrazio-ibilbideak ere aldatu egingo dira.
Kezka hauek argitu nahian Europako Espazio-Agentziak "Swarm" deituriko plana abiatu du hiru sateliteetan oinarrituz. Dena den, oraingoz ziurtatu daitekeen gauza bakarra da ipar magnetikoa hego aldera higitzen ari dela, urtero 10 eta 40 kilometro artean eta martxa honetan 2050. urtean Siberian sartuko dela.


Azkenak
2025-06-19 | Axier Lopez
Banco Santanderrek armagintzan eta genozidioan duen parte-hartzea salatzeko ekintza egin dute Azpeitian

Azpeitiko Elkar-ekin taldeak protesta ekintza egin du asteazken gauean. 1.000 kilo obra-hondakin utzi dituzte bankuko sarreran, hildakoak irudikatzeko panpinak jarri eta porlanez zikindu dute egoitza.


Iruñeko eta Gasteizko gertakarien gaineko erantzukizuna aitor dezala eskatu diote Espainiako Gobernuari

78ko Sanferminak Gogoan plataformak eta Gasteizko Martxoak 3ko ekimenak bat egin dute espainiar estatuak gertakari latz horietan bere erantzukizuna onartu eta biktimen aitortza ofiziala egin dezan. 'Estatua Erantzule!' izena darama kanpainak.


Prostituzioa debekatzeko lege proposamena aurkeztuko du Espainiako Berdintasun ministroak irailean

Birritan saiatu da PSOE legea aurrera ateratzen. "Berriro ekingo diogu, beharra bertute bihurtu behar dela uste baitut. Benetan, unea dela uste dut", adierazi du Ana Redondo Berdintasun ministroak.


BVE talde parapolizialak gutxienez 40 lagun hil zituen 1975 eta 1983 artean, Iñaki Egañaren arabera

Iñaki Egaña historialak Impunes (Txalaparta, 2025) liburuan dio frankismoak talde parapolizialetara jo zuela errepresioa "itxurak mantenduta" ezartzen jarraitzeko, eta beren kideen "inpunitatea" azpimarratu du. Duela 50 urte sortua, bederatzi... [+]


Teresa Zavaleta 
“Euskararen bidez Euskal Herriko egoera politikoa ulertu nuen”

Argentinarra da, baina sustraiek errotzen dute. Euskararekin maiteminduta dago, 25 urterekin ikasten hasi zenetik. Arbasoetako batzuk Euskal Herrikoak zituen, Soraluzekoak eta Azagrakoak, eta bizpahiru urterekin hasi zen Arrecifeseko Euskal Etxera joaten; arbasoa sortzaileetako... [+]


PSNko idazkariorde Ramón Alzórrizen dimisioak ustelkeria eta krisi politikoa Euskal Herrian kokatu ditu

María Chivite Nafarroako Presidentearen "konfiantza galdu" duela eta, Ramón Alzórrizek PSNko idazkariorde nagusi eta Nafarroako Parlamentuko bozeramaile izateari utziko dio. Bere bikotekidea Servinabar enpresan lanean aritu zela publiko egin ostean eman du... [+]


Papax Fagoaga, mutil-dantzaria 1970eko hamarkadatik
“Ezin nuen ulertu emakumeok herriko bestetan ezin genuela mutil-dantzetan parte hartu, horregatik hasi nintzen dantzan”

Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]


Faxismoaren aurka borrokan, munduan zein Euskal Herrian

Lanaren Ekonomia irratsaioan faxismoaren gorakada aztertu dugu, munduan eta Euskal Herrian gertatzen ari dena.


Aroztegiko Elkartasun Komiteak salatu du bi kidek jazarpenak eta irain matxistak jasan dituztela

Taldeko kideen aurkako eraso matxistak talde osoaren aurkako eraso gisa ulertzen dituela adierazi du Aroztegiko Elkartasun Komiteak. Komiteak salatu duenez, Aroztegiko epaiketara ikusle gisa sartu nahi zuen jendearen zerrendatik "Baztango mutil-dantzari talde... [+]


Aurten ere batxilergoko ahozkoa euskaraz pasatzeko aukera irekiko dute hainbat irakaslek

Ekainaren 23aren eta uztailaren 2aren artean iraganen da ahozko azterketa. Frantsesez pasa beharreko azterketa izanda, Seaskako, sail publikoko eta pribatuko irakasle batzuek publikoki jakitera eman dute euskaraz bideratzeko aukera eskainiko dietela ikasleei.


Umandi ikastolak 50 urte
Euskara, bizikidetza eta berrikuntza pedagogikoa ardatz

Gasteizko Umandi ikastola duela 50 urte sortu zuten hainbat familia aski ausartek –herri ekimena, orduan ere–, euskararen transmisioa ardatz hartuta. Mende erdia joan da, ikastola hazi egin da, belaunaldi berriak hezi ditu ez gutxi, komunitate baten erreferente ere... [+]


Bikotekidea mugikorretik kontrolatzea gazteen artean ohikoa dela frogatu du EHUren ikerketa batek

Maitasun erromantikoari lotuta, nerabe askok normalizatuta eta barneratuta du bikotekideak mugikorraren eta sare sozialen bidez kontrolatu nahi izatea. “Inportantea da ziberbiolentzia gisa identifikatzea, eta ez maitasun seinale gisa”, gogorarazi dute ikertzaileek.


Sexu erasoei lotutako zenbait epaitan bost gizon zigortu dituzte azken egunetan

Sexu erasoei lotutako epai ugari eman dira azken egunetan, eta bost gizon zigortu dituzte. Tuteran izandako bortxaketa batengatik, bi gizoni 9,5 urteko kartzela zigorra ezarri diete. Gasteizen gizon bati bost urteko kartzela zigorra ezarri diote emakume bat bortxatzeagatik... [+]


Dagoeneko 400 gazatar hil dituzte Israelgo soldaduek, laguntza humanitarioa jasotzera bidean

3.000 zauritu ere utzi dituzte Israelgo armadaren erasoek. Maiatzaren bukaeran berrekin zioten laguntza humanitarioari, GHF fundazio estatubatuarraren eskutik; eta ordutik, bertaratutakoei tiro egin diete soldadu israeldarrek.


Eguneraketa berriak daude