Bilgarri jangarria
Oregon-eko State University-ko Elikagaien Zientzien Departamenduko Yanyun Zhao eta Mark Daeschel ikerlariek mariskoetan aurkitzen den chitosan izeneko zuntza eta arrautzetan aurkitzen den lisozima izeneko proteina elkar konbinatuz, bilgarri jangarria lortu dute.
Aipatu ikerlariek urte batzuk zeramatzaten mikrobioen aurkako bilgarri bat aurkitu nahian eta orain lortutakoak hasierako asmoak bete ditu. Bilgarria hain leuna da, non ez duen elikagaiaren ehunduran eragiten eta aldi berean mikrobioetatik babesten du.
Baina bilgarri eran ezezik spray edo saltsa gisa ere erabil daiteke, E bitamina edo kaltzioa bezalako elikagaiak eransten bazaizkio, bere elikagarritasuna handitu egiten baita.
Chitosanek duen polimero naturalak mikrobioen hazkundea ekiditen du, liosozima kontserbatzaile naturaltzat har daiteke eta bi substantziak nahastean bien propietateak hobetu egiten dira. Une honetan erabilpen praktikoetara ari dira zuzentzen ikerketak, batez ere iraungitze azkarra duten edo azkar hondatzen diren produktuetan, hala nola, gazta, fruta eta barazkietan.
Tabakoa kotxea baino poluitzaileagoa
Ikerlari italiar batzuk 60 metro koadroko garaje batean saiakera berezia egin dute. Italiako iparraldean dagoen mendiko herri txiki bateko garajea aukeratu zen, bertako eguratsa oso garbia zelako eta oso partikula gutxi zituelako. Aipatu garajean, ateak itxita zeudela, turbo diesel motore bat erralentian utzi zen ordu erdi batez. Ondoren, lau orduz aireztatu zen garajea eta, azkenik, beste 30 minututan 3 puro erre zituzten beste hainbeste lagunek.
Emaitza hauxe izan zen: puroak eguratsean utzitako partikula finen kopurua, turbo diesel motoreak utzitakoa baino 10 aldiz handiagoa izan zen eta kanpoko airearena baino 15 aldiz handiagoa. Ondorioak zuretzat uzten ditugu, irakurle.
Lurreko eremu magnetikoa aldatzen ari da
Azken mende eta erdi honetan Lurraren eremu magnetikoaren intentsitatea %10 inguru txikitu da. Lurraren historian ez da lehen aldia hau gertatzen dena, eta ipar zein hego polo magnetikoak posizioak elkar trukatzera jotzen dutenean gertatzen da. Orain 780.000 urte gertatu zen hau azken aldiz eta orain gertatuz gero, iparorratzak hegoalderantz topatuko luke ipar magnetikoa.
Ikerlariak kezkatuta daude gertaera honekin, eremu magnetikoen ahultzeak atmosferara ailegatzen den eguzki erradiazioaren hazkundea ekarri baitezake eta honen eraginez izpi ultramoreetatik babesten gaituen ozono-geruza ahuldu egin baitaiteke, Lurreko bizidunengan hainbat kalte eraginez. Ezin ahaztu animalia migratzaile asko ipar magnetikoarekin gidatzen dela, beraz, iparra aldatzen bada, migrazio-ibilbideak ere aldatu egingo dira.
Kezka hauek argitu nahian Europako Espazio-Agentziak "Swarm" deituriko plana abiatu du hiru sateliteetan oinarrituz. Dena den, oraingoz ziurtatu daitekeen gauza bakarra da ipar magnetikoa hego aldera higitzen ari dela, urtero 10 eta 40 kilometro artean eta martxa honetan 2050. urtean Siberian sartuko dela.