Hona azken aldi honetan hainbat lekutan entzun ditudan iruzkinetatik batzuk: «Ikerketa-lan baten emaitzarik onena lehen galdera bat zegoen lekuan bi uztea da". "Guk euskal ikerlariak baino ikerlari onak nahi ditugu". "Europako estatu guztiak, sartu berriak barne, ikerketa-lerro berdinetan ari dira lanean". "Zerk bereiztuko du Euskal Herriko ikerketa eta beste herrialdetakoa?". Une honetan Eusko Jaurlaritza Zientzia, Teknologia eta Gizarte Plana (ZTGP) 2005-2009 prestatzen ari da eta bere elaborazioan enpresa eta ikerkuntza alorreko hainbat pertsona inplikaturik dagoenez ideia eta esaldi ugari isurtzen ari dira bilera eta txostenetan.

Euskal enpresetan aspaldi egiten da ikerketa eta joan den hamarkadan administrazioaren laguntzaz, ikerketa egituratzen eta antolatzen hasi zen. Hainbat plangintza, finantzabide, parke teknologiko eta enpresa sortu dira azken hamabost urteotan eta ondorioz ikerlariarena merkatuan dagoen lanpostuetako bat da jada.

ZTGP delakoaren garrantzia, beraz, handia da ez bakarrik zuzenean inplikaturik daudenentzat, baita Euskal Herriarentzat ere, ikerketa beti gauza askoren traktore izan eta izaten baita.

Arestian aipatu iruzkinetatik batzuetan oinarrizko hainbat burutazio azalduko dut.

"Ikerketa-lan baten emaitzarik onena lehen galdera bat zegoen lekuan bi uztea da": Ikerketaren alorrean ikerketa generikoa eta aplikatua bereizten dira. Lehenengoan gauzen zergatia ulertu nahi den bitartean bigarrenean aplikazio praktikoetatik hurbiltasuna bilatzen da. Euskal Herriaren tamainagatik eta ditugun baliabideak kontutan hartuz ikerketa aplikatua da ezbairik gabe behar duguna, etenik gabeko hobekuntza baita gure produktuen lehiakortasuna mantenduko duena. Dena den, oinarrizko ikerketak esparru bat behar du eta batez ere, Euskal Herriaren zutabe izango diren baloreetan oinarrituz. Zutabe-baloreak sektore askoren arteko eztabaidetatik finkatu behar badira ere nik batzuk azpimarratuko ditut: hizkuntza ingeniaritza eta garapen jasangarriekin zerikusirik duten teknologiak.

"Guk euskal ikerlariak baino ikerlari onak nahi ditugu": Gero eta globalizatuagoa den mundu honetan txorakeria litzateke uko egitea munduko edozein pertsonak egin dezakeen ekarpen on bati. Beti pertsonarik egokienak topatu behar dira gauza guztietarako, baina onartuko al genuke munduko kudeatzaile onenekin osaturiko Eusko Jaurlaritza? Ez ezta! Edo bai?

"Zerk bereiztuko du Euskal Herriko ikerketa eta beste herrialdetakoa?": Herriek ezaugarri geografikoak, komunikatzeko hizkuntzak, sentitzeko eta bizitzeko erak, historia ekonomikoa eta abar luze bat dituzte. Euskal Herriak orografia menditsua eta itsasoa ditu, euskara, espainola, frantsesa eta ingelesa dira komunikazio-hizkuntza nagusiak, kolore urdin eta berdeak dira gehien ikusten ditugunak, industria transformatzaile eta zerbitzu sektoreetan gero eta gehiago oinarritutako ekonomia dugu, gainera garraio eta pertsonen pasabidea gara...

Kasu honetan gure zilborrari asko begiratu behar diogu, batez ere planteatuko ditugun ikerketaren objektua eta helburua Euskal Herria eta Euskal Herritarrak direlako nagusiki. Honek ez du esan nahi gizakiari, oro har, dagokien gaietan parte hartu behar ez dugunik, esfortzuak ongi neurtu behar ditugula baizik. Espazioan planeten ezaugarriak aztertzeko zereginean gureak txikia behar du izan derrigorrez, baina hizkuntzen arteko komunikazio teknologietan apustu sendoa behar dugu edota, azpiegiturak, orografia eta garapena uztartzen dituen teknologietan.

Azkenik, faltan botatzen dudan aspektu bat komentatu baino ez. Hain zuzen ere, ZTGP prestatzeko lanetan humanitate edo letratako pertsona oso gutxik parte hartzeak, honelako plan garrantzitsuak behar duen gizakiarekiko begirunea ez izatea ekar dezake eta ondorioz, gizakiak berarengandik urrun dagoen zerbait bezala kontsidera dezake.