Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
larunbata 2024ko apirilaren 20an
Martin Aranburu: «Gatazkari bide zibiletik aurre egin dakiokeela onartzen hasiak dira ezker abertzalean»
Martin Aranburu Bilbon bizi da. Gasteizen nahiz Bilbon betetzen ditu bere lan ordu gehienak. Gu, aldiz, Donostiako EAren egoitzan bildu gara berarekin: «Nire lanean kilometro askotxo egiten dut, baina oso gustura ari naiz», esan digu. Gatazka konpontzeko ekimenetan sarritan ikusi dugu hedabideetan azkenaldian. EAko beste zenbait kideren modura, bere burua ezker abertzalekotzat ote duen galdetu diogu: «Nire moduko ezker abertzalekotzat, bai». Martxoaren 11ko »Madrilgo» atentatuen ostean zuhurtziaz agertu zen prentsa eta hedabideen aurrean: «Ezker abertzaleko hainbat jenderekin harremana daukat eta horrek haien inpresioak eta nireak kontrastatzeko aukera ematen dit. Bere abantailak dauzka eta »etxe barruan» bere desabantailak ere bai, nabarmenak gainera. Batzuek ez dute egoki ikusten eta horrek badu bere ordaina».
Non dago EA, eta zuk non egotea nahiko zenuke?
EAJtik jaio zen arren, bide propioa urratu nahi duen alderdia da EA. Espektro politikoaren ezkerralderako bidea egitea konplikatua da ordea, sinesgaitza batzutan. Ezker abertzalearen eremura hurbiltzera, ezkerreko espektro independentista politikoa betetzera pasatzea esan nahi dut. Gure zuzendaritzan ez da orain arte aldaketa nabarmenik izan, baina gutako hainbat kidek bide hori urratu nahi genuke. Orain bi urte baino hurbilago gaude eta hemendik bi urtera are hurbilago izango gara. Dena den, ni ez naiz bide horretan ezker abertzalearen izena neure egiteko lehian ari, ez naiz nomenklatura zale. Funtsean, herri honek bi proiektu abertzale nagusi behar ditu: eskuineko bat eta ezkerreko beste bat. Kultura ezberdinak bilduko lituzkeen azken honek ezkerrekoa eta independentista izan behar du eta EAk parte hartu behar luke.
EAn urak ez dira bare jaisten, antza. Bizkaiko zuzendaritzak Sabin Arana Bizkaiko enplegu diputatua kargutik kendu du. Zer iritzi duzu gertatutakoaz?
Lehenik, ez dut ulertzen alderdi politiko batek kargu politiko bat aldatzen duelako horrenbeste asaldatzerik. Aldaketa hauek logikotzat jo beharko lirateke, baina, dirudienez, hedabideek ez dute zertaz hitz egin edo idatzi. Bigarrenik, Sabin Arana Bizkaiko EAko zuzendaritzak izendatu zuen. Orain, berriz, zuzendaritza gazte eta berri horrek berak, Sabin Aranak ez zuela bere karguaren soslaia ondo betetzen erabaki du. Eta ez du betetzen, Sabinek EAren ezkerreko izaerari erantzuten ez diolako. Beste kide bat hobetsi dute karguan. Hori da guztia.
«Alderdiaren talde independentzia zaleak» desagerrarazi nahi dituztela esan du Sabin Aranak.
Bera sektore independentistako kidea omen da. Bizkaian sektore hori badago. Askoren harridurarako ordea, EAren azken kongresuan sektore horrek Gipuzkoako kritiko deitzen den sektorearekin bat egin zuen. Sektore hori independentista da eta Gipuzkoako sektorearekin batu zen zuzendaritzaren aurka. Zaila egiten zait bere burua independentistatzat daukan batek EAJrekiko ulermen sakon bat garatu nahi dutenekin bat egin duela ulertzea. Sabinek jakingo du zergatik hartu duen jarrera hori. Jarrera hori Bizkaiko hauteskundeetan bere sektoreak galdu zuenean hartu behar zuen, eta ez orain. EAko zuzendaritza nazionalak Gipuzkoako sektorearekin dituen diferentziak eta EAJrekiko aldeak azpimarratu nahi dituelarik, gure etxeko sektore independentista batekin amaitu nahi dugula esatea zeharo harrigarria da.
Begoña Erraztiren «demokratizazio gogorra» aipatu du Aranak, halaber.
Erraztik bere kudeaketan «gogortasuna» aplikatu duela? Bai, baina, EAn gogortasun hori behar dugu. Nik aniztasuna eta barne estrategia ezberdinak defendatzen ditut, baina ez »alderdiaren zuzendaritza nazionalaren erabakiei uko eginez» norberak bere burutazioaren araberako estrategiak aplikatu nahi izatea.
Zer dago borroka luze honen ostean?
Zaila da azaltzen. Oso ulergaitza baita Anjeles Iztueta, Sabin Intxaurraga eta Gorka Knörr Gipuzkoako sektorearekin bat eginda ikustea. Nire ustez, kongresuan batek baino gehiagok hanka sartu zuen. Zehazki zein motiboengatik ez dakit, baina analisi politikoaren ikuspegitik Bizkaiko sektoreak hanka sartu zuen. Nik sektore horretako kide askorekin harreman ona daukat eta ideologikoki ehuneko ehunean bat egiten dut hainbat gaietan. Beraz, konplikatua egiten zait oraingo zuzendaritzaren aurkako borroka ulertzea.
Barne gorabeherak direnak direla ere, EAJtik aldenduta, ezkerreko proiektu bat gauzatzeko moduan al dago EA?
Alderdiaren gehiengoak proiektu propio bat gauzatu nahi du, EAJrenganako diferentziak ondo markatuta. Baina, horretan sinesten duen jende askok, "espainolak" datozelakoan, EAJ-EA koalizioaren beharra ere ikusten du. Ezin dute lehendakari espainolista bat onartu. Nik hori ulertu dezaket, baina horrekin puskatzeko bidea landu behar dugu. EAk ausardia gehiago behar du. Gure jendeari nahiz herritarrei EAJrekin batera ez ditugula gure helburuak errazago lortuko ulertarazi behar diegu. Herri honek EAJ oposizioan ikusi behar du. Herri eta abertzale bezala komeni zaigu.
Lehendakari espainolista baten beldurra izateaz gain, boterearen morrontzak ere eragingo du ziur aski EAren baitan.
Hori egia da, eta gogorra. Gobernu batean sartzea erraza da, baina gero konplikatua da berari uko egitea. Boterean eroso egoten da, eragiteko aukera daukazu eta hainbat egoera aldatzeko aukera ematen dizu. Baina kontuz gero, jendea ohitu egiten da gobernatzen. Guk ere boterearekiko dependentzia badugu, noski. Beraz, «espainolak» datozelako beldur horren eta botereak dakarren erosotasunaren aurka borrokatu behar dugu. Baina, hara, nik orain esandakoa duela bizpahiru urte esatea tabu zen gurean.
Bestalde, zer deritzozu Batasunak Jaurlaritzaren proposamenaren hitzaurreko hiru puntuei buruz egin duen eskaintza. Hau da, Euskal Herria, autodeterminazio eskubidea eta herri kontsultari buruzkoa.
Ezker abertzaleak bere diskurtso politikoari Nazio Eztabaidagunearen bidez eutsi ahal izan dio. Batasunak gatazka gainditzeko gakoa kontsulta izan daitekeela ikusten du, nonbait. Alderdi gisa, EA eta Batasuna aritu gara zeregin horretan, nagusiki. Batasunak EAJri kontsultaren proposamena eskaini badio, kontzeptuak balio diola dirudi. Nazio Eztabaidagunearen bidez EArekiko ate bat zabalik eduki nahi izan du eta Ibarretxe Planaren hitzaurrearen bidez beste bat EAJrekiko. Batasunaren eskaintza ateak zabalik mantentzeko ahalegin bat bezala ulertu behar da. Nik, batetik ondo ikusten dut, baina bestetik Batasunaren definizio falta ikusten dut. Batasunak ez du garbi ikusten zein bide landu behar duen gatazka konpontzeko. Ez daki zehazki EAJrengana edota PSErengana hurbildu behar ote duen. Batasunak Nazio Eztabaidagunean burutu duen lana ez dator bat orain arteko bere planteamenduarekin. Batasunak abertzaleen arteko akordioa lortu nahi zuen. Orain, aldiz, PSErekiko atea ez du itxitzat jotzen. Erabaki bat hartu behar du ordea. Abertzaleen arteko akordioa bilatu behar du edo akordio zabalago baten bila joan.
Gatazkaren Konponbidea Sustatzeko Batzordean alderdi eta eragileen arteko hitzarmena adostea gakoa dela diozue. Gero osatuko omen duzue alderdien arteko mahaia. Horrek baina, gutxienez, aldez aurretiko beste mahai bat eskatzen du, sukaldeko mahaia edo dena delakoa?
Hasieran aurre-mahai anitza osatu nahi izan dugu, aurrebaldintzak jarri gabe, baina ez da posible izan. Alegia, ezin dugu Lizarra-Garaziko Akordioan izan genituen akatsak errepikatu. Fase honetan kontua ez da zein alderdi garen, zer egin nahi dugun baizik. Beraz, lehenbizi, mahaiaren oinarria jarri dugu, ondoren, gainontzeko alderdiek mahaian landu beharreko puntuak adostu ditzaten. Alegia, prozedura aldatzea erabaki dugu. Mahaian eseri aurretik hainbat puntu adostu behar dugulakoan gaude.
Hasteko, alderdiei gatazkari buruzko bere kontzeptua azal dezatela eskatu nahi diegu. PPk izan ezik, denek aitortzen dute gatazka politikoa egon badagoela. Puntu horren inguruan abiatu gaizteke gatazkaren soluziobidean. Ondoren, kontsultara iristeko baldintzez hitz egin beharko dugu, eta baliteke adostasun bat lortzea. Hori posible ote den jakiteko, bakoitzaren iritzia behar dugu.
Hasteko, alderdiei gatazkari buruzko bere kontzeptua azal dezatela eskatu nahi diegu. PPk izan ezik, denek aitortzen dute gatazka politikoa egon badagoela. Puntu horren inguruan abiatu gaizteke gatazkaren soluziobidean. Ondoren, kontsultara iristeko baldintzez hitz egin beharko dugu, eta baliteke adostasun bat lortzea. Hori posible ote den jakiteko, bakoitzaren iritzia behar dugu.
Adibidez, Elkarri-ren mahaiak zertarako balio du, orduan?
Elkarrik alderdi guztiak mahai baten inguruan bilduz gero, gurea bertan behera geratuko litzateke. Elkarriren proposamenarekin alderatuta, honek abantaila bat dauka, ordea.
Zein?
Gure proposamenaren abiapuntuan Batasuna eta EAren arteko kultura politikoaren akordioa dago. Bi aldeak mugitu gara, erdi akordio moduko bat dago. Elkarrik ez zuen hori lortu. Baina gu ez gara horregatik Elkarri ordezkatzeko ari. Elkarrirekin harreman ona dugu eta errespetuz ari gara biok. Gure lorpena ezker abertzaleak aurrera pausoak emateko borondatea agerrarazi izana da. Hainbat dogma erori da. Aurrera pauso horiek zerbait zehatzago ekarri beharko dute aurrerantzean, ordea.
Zein dira pauso horiek?
Lehena, gatazkaren konponbidea sustatzeko batzordea sortu eta eraikuntza nazionalari buruzko debatea bigarren fase baterako geratu izana. Batasunak fase hori geroko uztea onartu du, alegia. Pauso handia da hori onartu izana. Bigarrena, gatazka militarra gaindituta ere, gatazka politikoak jarraituko duela konturatu da Batasuna, gatazka politikoak ez duela ezinbestean militarra izan behar onartu du. Ezker abertzalearen baitan gatazka politikoari bide zibil eta demokratikotik aurre egin daikiokeela onartzen hasiak dira. Ez da ezer sinatu, baina filosofia hori indartu da. Eta hirugarrena, eta oso inportantea: gatazka definitzeko unean, Batasunak orain arte gatazka Frantzia eta Espainiarekin zela esan du; orain, gatazka euskaldunon artean ere badela onartzen du, euskaldun izateko modu asko dagoela eta barne konfrontazio bat badagoela. 1998ko ezker abertzalearen jarrerekiko aldaketa eta mugimendu nabarmenak eman dira. Aukera hauek ez aprobetxatzea akatsa litzateke. Nire ustez, gizarte eragileak eta gainontzeko alderdi politikoak pauso horietan guztietan erreparatzea funtsezkoa da.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Zigor Olabarria Oleaga
#2
#4
#5
Ahoztar Zelaieta
Azkenak
2024-04-22
Garbiñe Larrea Iturralde
Intsusaren bigarrena
Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]
2024-04-22
Eneko Bachiller Otamendi
Arrain-zoparako, besterik ezean, itsasoko igela
Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]
2024-04-22
Jakoba Errekondo
Lurra elikatu, guk jan
Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.
2024-04-22
Garazi Zabaleta
Txaramela
Pasta ekologikoa, ortuko barazki eta espezieekin egina
Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]
2024-04-21
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"
Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]
Eguneraketa berriak daude