Makina bat kontu

Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Ozeanoek xurgatzen duten CO2-ak kaltea eragiten ote du?

Itsasoek Lurrean produzitzen den CO2ren zati handi bat xurgatzen dute. 1800. urtetik gaur arte gizakiak isuritako CO2ren erdia baino gehiago xurgatu dutela dago kalkulatuta eta horregatik, negutegi-efektua ez da hain bortitza izan. Hala ere, Science aldizkarian Christopher Sabine, Richard Feely eta lagunek argitara eman berri duten artikuluak plazaratu ditu itsasoak CO2 xurgatzeagatik ordaindu dezakeen prezioaren inguruko burutazioak. 1800. urtean CO2ren kontzentrazioa Lurraren atmosferan 280 ppm-koa »milioiko parteak» zen eta gaur egun 380 ppm-koa da. Atmosfera eta itsasoaren arteko oreka lortzeko itsasoak xurgatu egin behar izan du CO2a eta itsasoan bizi den hainbat izakiren kimika eraldatu dela uste da. Planktona osatzen duten hainbat izakik, foraminiferoak kasu, kaltzio karbonatozko hezurdura du. CO2ren kontzentrazioa handitzen bada, hezurdura sortzeko karbonatozko ioien produkzioa txikitu egiten da. Ondorioz, itsas hondoan karbonatozko ioien kantitatea ahula denez, hezurdurak deuseztatu eta itsas hondoan hondakin gisa metatzen dira. Ikerlarien arabera, itsasoaren azidotasuna handitzeak gero eta gehiago oztopatzen du mikroorganismoek hezurdura eratzea. Beraz, gero eta mikroorganismo gehiago desagertu daiteke. Zer ondorio ekarriko dituen ez dakite oraindik, baina ziur daude espezie askorengan eragina izan dezakeenaz.


Buztin birtuala

Ukimen birtuala lortzeko tresna berri bat garatu dute Buffalo Unibertsitateko Virtual Reality Lab-eko ikerlariek. Sistema honekin, buztina edo beste material moldagarriekin egiten dena errepikatzen du ordenadore batek, buztin birtualarekin. Emaitza hiru dimentsioko irudi elektroniko bat da eta ondoren, CAD/CAMeko »ordenadorez lagundutako diseinua» programa batekin eraldatu egin daiteke. Ikerketa honen buru den Thenkurussi Kesavadas-en arabera, produktu diseinatzaileek, eta zergatik ez, artistek, eskura izango dituzten tresnekin objektu birtualak aldatu, itxuratu edo manipulatzeko aukera izango dute, mundu errealean eskulturekin edo buztinarekin lan egingo balute bezala. Buztina lantzeko ModelGlove deituriko eskularrua erabiltzen da eta honek behatzek buztinaren gainean egiten duten presioa neurtzen du. Datu honekin batera eskuaren kokagunea eta behatzak higitzeko abiadura on-line bidaltzen zaizkio ordenadoreari. Monitorean buztin birtuala azaltzen da pieza errealaren ezaugarriak erakutsiz. Honela, azkar samar diseinatu daitezke piezen prototipoak eta gero diseinu programa baten bidez hobetu. Oraingoz eskularruak ukimen-sentsore bakar bat du, hatz erakuslearen muturrean, baina laster hatz guztien muturrean eta esku-azpian kokatuko dira sentsoreak eta honela ekintza konplexuagoak kontrolatzerik izango da.


Azkenak
Iturengo arotza eta arte birziklatua

Ituren (Nafarroa), 1777. Erramun Joakin Sunbil (1755-1821) arotza Donamariako Joana Mari Ezpondarekin ezkondu zen. Ia 40 urte eman zituzten ezkonduta, Joana Mari 1806an hil zen arte. Eta tarte luze horretan, noizbait, Iturengo arotzak santu baten kobrezko estatua urtu omen zuen... [+]


2025-07-25 | Julen Orbea
Bilbon euskara jira ta Bira

Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]


Honezkero, hemen dago beherakada

Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.

Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Auzolanean ikastola eraiki!

Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]


Amasa-Villabonako EH Bilduri erantzuna

Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]


Irunen eskuin muturreko “auzo patruilak” sortu dituztela salatu dute

Hainbat talde "neonazik" azkenaldian Irunen zabaltzen ari dituzten mezuak salatu dituzte asteazkenean Harrera Sareak eta hainbat kolektibok herrian. Eskuin muturreko "auzo patruilak" antolatzen ari direla salatu dute, eta hauek jendearen jatorriaren arabera... [+]


Udal legearen kontrako epai euskarafoboa
Euskararen aurkako erasoa salatu dute 200 alkate eta udal ordezkarik, eta hizkuntza bultzatzeko konpromisoa berretsi

Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]


Alonsotegiko Udalari dirua itzultzeko eskatu dio Bizkaiko Aldundiak, iruzurra egin zenetik hamairu urtera

Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]


Ertzaintzaren 300 BMW ibilgailuen erosketan irregulartasun posibleak salatu zituen barne txosten batek

Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]


Txosnetako “beto politikoaren” aurkako GKSren kanpaldiaren kontra oldartu eta lau pertsona atxilotu ditu Poliziak Gasteizen

Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]


Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]


2025-07-24 | Nicolas Goñi
Europan, oraingo sinplifikazioaren izenean, biharko bizitzak kaltetuko dira

Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]


Eguneraketa berriak daude