Japonia. Udaberria nihonen


2004ko uztailaren 04an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

Lagun bati begiak estali, eta Shinjukura eraman. Kendu tapakia eta joan zaitez ihesi. Munduko populatuena duzu Tokioko metro geltoki hau, milaka langile eta ikasleren lasterraren juntagune, koreografia xauli izugarrian, bakoitza bere lerro ikusezinean barrena kurri, elkar ukitu ere egin gabe. Xinaurritegi handiaren muinean zaude.
Begiratu istant batez atlasean: herri lukainka da Japonia, eta lehorraren faltan, lurpean zulatu behar izan ditu hiriak eta korridoreak -eta itsasoan aireportuak, Osakakoa nola, zabor gainean-.

Honenbertzez, laguna larri duzu, eta argibidea eskatzekotan inurri presatu hauetako edozeini, hura bere lerrotik aterako da, bereak eta bi eginen ditu haren galdea konprenitzeko, eta bertzeren bat geldiaraziko du ez baditu guztiak berekin. Oharra: japoniar gutik daki ingelesez, eta hobe dukezu sakelean kaiera eta arkatza eramatea, komunikatresna. Halaber, gure esku-keinuaren kodeak ez du bertan martxatzen. Orokorrean: Europan ikasitako pitokeria sozial guziak ahantzi, eta saia zaitez hangoak ikasten... jostabidearen ederra!!!

Bidea

Eraman ezazu zure txartel pertsonala, biziki preziatzen baitute elkarri trukatzea. Bi eskuez jasotzen dute, goitik behiti aztertu, aldez eta ifrentzuz, OOOOOOOOOOOOOOOOO barna batez estimatuz. Gero, kontu handiz sartzen dute, hondatuko ez den nonbait, eta erreberentzia dotorean makurtzen dira.

Esplika iezaiozu zure lagunari zerk bereizten gaituen japoniar eta europar: Hemen Machiavellik errana utzi zigun Helburuak duela Bidea justifikatzen. Hau da, ez du inportarik kakaz edo odolez iristen zarenentz tronura, tronua zure egiten duzun ber. Zer inporta dio katu zuri edo beltz, saguak harrapatzen baldin baditu, zioen Gonzalez presidenteak estatu terrorismoaz mintzo. Jomuga jo.

Japonian, ordea, Bideak du garrantzia. Manerak. Japoniarrak luzaz ari daitezke eztabaidan, gaiari muntarik eman gabe. Lagunartean aritzeak du lehentasuna, solasteko moduak, partikatzen den denborak. Gereziondoak loratzen direlarik, udaberri hatsarrean, ikusiko dituzu hiritarrak parke eta baratzetan bilduak, zuhaitzei so. Hiru egunez irauten du lilialdiak, eta irratiak erretransmititzen dizu bedatsearen pasea, eskualdez eskualde, Okinawatik Hokkaidoraino. Gau eta egun ospatzen da ederraren efimerotasun hori, jende artean, aire agerrean; Sakuraren edo gerezitzearen urrin sotila giroan.

Erran lagunari ez dezala adaxka hori ukitu: berez erori behar baita lilia, hil eta, haize meheak eramanik. Garai bateko samuraiek ere Bushido, edo Bidea zeukaten filosofia. Manera. Edertasuna. Efimerotasuna. Hobe norberaren buruaz bertze egitea, bizi arteko desohorea eraman behar izatea baino.

Harakiria bezain lazgarria eginen zaio zure lagunari Japoniako bertze ohitura bat: xapinena.

Etxe batean sartzean, zapatak ezkaratzean utzi behar dituzu, eta koxka batera iganik, etxeko xapinak edo txinelak eman. Logelara joanez gero, tatami gainekoa bera, etxeko xapinak atean utz, eta oinutsik sar. Demagun komunera joan behar duzula: orduan, etxeko xapinak eman, komuneraino joan, ate aurrean xapinak utz, eta komunekoak eman, orokorrean plastikozkoak. Komuneko lana bururatu eta, ez ahantz plastikozko xapinak bertan uztea, etxeko xapinetan joan logelaraino, eta ez sekula barrenera sar oinustu aitzin. Egin kontu zeremonia bera errepikatu behar duzula etxe, tenplu, gaztelu eta ostatuetan; eta hargatik ere, beti agertuko da euskaldun bat komuneko xapin plastikozkoez tatami gainean, bertakoen eskandalagarri.

Pausa eta lana

Ohitura goxoen artean Onsen, edo bainuetxeak.
Egunaren bukaeran japoniarrak lasatzera jotzen du: dutxa luze eta ardurazko baten ondotik, xaboia eta xanpua behin eta berriz, putzu beroan sartzen dira goxo goxo. Bertan solaz, meditatu, harreman sozialak egin... Burua murgiltzea ordea, gaizki ikusia da.

Ez da ez harritzekoa pausatu behar hori: xinaurri diziplinatu hauek leherturik finitzen baitute eguna, lan eta lan egin beharrez. Gizonezko gehienak argitu gabe ateratzen dira etxetik, emaztea eta seme alabak esna ikusi gabe -andre gehienak etxeko bilakatzen dira ezkondu eta, ordura arteko lanbidea utziz-. Gizonak metroan gosaltzen du, eta metroan afaltzen gero, lanetik atera ondorean. Etxerako orduko, denak lo daude berriz. Eta pasa gau on! Igandean sobera unatua dago familia zernahi egiteko, eta indarrak biltzen ematen du eguna. Eta haste berriz. Eta urtean aste bat opor.

Izan ere, Bigarren Munduko Gerratik desegina atera zen Japonia, superpotentzia duzu gaur egun; 60 urtetan, nola egin du? Aisa! Jendearen bizkar; ultraliberalismoa, maskararik gabea. Metroan jendea zutik, lozorroan. Edo 9. belaunaldiko ordenagailuan azterka. Nekaporraturik. Neskei ohartuz gero, konturatuko zara oin puntak barru aldera dituztela, geldirik berdin ibilki. Zer ote, eta edertasun kanona: inuzentzia puntua omen dizu. Eta bide batez, erraiozu lagunari neska bat ezagutzean, musu parerik ez duela eman behar. Adierazpen intimotako baitute musuak, esparru pribatuko afektu, eta asaldatu egiten dira pot kasto bi emanez gero. Gazte zein xahar. Erreberentzia lunbarra harren, neskei eta mutilei. Unisexa.

Ainuen xerka

Meiji izeneko aroan, Japoniak modernizatu nahi izan zuen bere burua, eta Mendebaldearen pare eman; aria horretaz, Samuraien izpiritua errotik ezabatu, armada erregularra eratu, eta Ainu herria masakratu egin zuten, bertzeak bertze. Biziki Mendebaldeko. Yezo izeneko uhartearen inguruan bizi ziren Ainu iletsuak, ehiztari eta arrantzale, beren hizkuntza eta zibilizazio propioak dituztela. Eta Japonia harroak dena kendu zien: ehiza eta arrantzarako eskubidea, hizkuntza, duintasuna. Bai eta Herriaren izena bera ere: Hokkaido bataiatu dute Yezo uhartea,"Ipar Itsasorako Bidea" edo halako zerbait. Gaur gero, nazioaren ordezkapena ia erabatekoa da, eta zenbaitzuek ukatu ere egiten dute badenik ere. Ainu Herriaren aldeko elkarteburuek ere ez dakite Ainueraz, eta kultur ekimenak artesania eta museistikara mugatzen dira. Tokioko unibertsitatean, berriki arte, aritu izan da Euskara eta Ainuera irakasten zituen irakaslea. Erretiroan da egun.

Sapporo hiriburua eski estazio makro eta makabroa da: diskoteka, putiklub eta barez josia.

Jateko berezitasuna: bildoskia. Edateko: bertako garagardoa. Perbertsio posibleak: denak.

Baina hainbertze konturekin ahatzendu dugu zure laguna! Kezka guti gero; Shibuian zehar dabil, neoizko iragarki zigantepean, xinaurri festalierren artean, bertako pitokeria sozialak ongi ikasirik. Eta hala deskubritu du populu jendakina, eskuzabala, prestua eta irrizua. Hala ere, zure lagunak daramatzan plastikozko xapin horiek...


Azkenak
Etxebizitza Sindikatuak etxegabetzeen kontrako jota abestu du sanferminetako prozesioan

Bigarren urtez jarraian Iruñerriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak "jota aldarrikatzailea" abestu du uztailaren 7an, sanferminetako prozesioan, balkoi batetik. 2024an "elkarbizitzaren ideia faltsuari eta turismoaren negozioaren ondorioei" abestu... [+]


2025-07-08 | Euskal Irratiak
Zigor Goieaskoetxea
“Baserriberri: iguzki izpi bat krisia sozialaren hodei beltzen artetik”

Eskolatuak ez diren 3500 gazte pasatzen dira urte guztiez Ipar Euskal Herriko Misio Lokaleko 34 permanentzietatik. 16 eta 25 urte arteko gazteak berjendarteratzen laguntzen ditu Misio Lokalak orientazio, formakuntza eta laneratze sailetan. Krisia egoerari buru egin behar dio... [+]


Arabako Foru Aldundiak ere aurretiko baimena eman dio Larragorriko zentral eolikoari eta “hirigintza irizpideekin bateraezina” dela salatu dute

Arabako Foru Aldundiko Deskarbonizazio zuzendariak aurretiko baimena eman dio Green Capital Energy enpresari, Larragorrin kokatu nahi duen zentral eolikoak aurrera egin dezan. Gauzak horrela, Orozko, Laudioko eta Amurrioko Udalek izango dute azken hitza.


Trapagarango Amazon zigortu dute, langileen osasunerako eskubidea urratzeagatik

Hainbat irregulartasun egitea egotzi dio Eusko Jaurlaritzaren Lan Ikuskaritzak: batetik, istripuei buruzko dokumentuak ezin direla bateratu, eta bestetik, istripuaren izaera lanekoa den ala ez erabakitzea ez dagokiola Amazoni.


2025-07-08 | Gedar
Tolosaldean, adin txikiko neska bat modu jarraituan bortxatu du 71 urteko gizon batek

2024aren bukaeratik behartu du gaztea berekin sexu-harremanak izatera, diru truke.


2025-07-07 | Leire Artola Arin
ANALISIA
Jaiak ere, gizonenak?

Uda giroan barneratuta, heldu dira herriko festak, baita sexu erasoen salaketen gorakada ere. Gozamenerako guneak sortzeko hilabeteetako lana egiten dute jai eta txosna batzordeetako kideek, eta goraipatzekoa da espazio horiek bermatzeko herritar boluntarioek egiten duten... [+]


Antxon Alonsok ukatu egin du Cerdan Servinabar enpresaren %45aren jabe zela

Epailearen aurrean deklaratu du astelehen goizean Alonso enpresari gipuzkoarrak, Servinabar enpresaren jabeak, eta adierazi du Guardia Zibilak haren etxean aurkitutako agiriak ez duela balio, notarioarenera eraman ez zuelako. Accionako kontseilari Fernando Merinok ere deklaratu... [+]


Gasteizko lorezainak negoziazioetara bueltatu dira 100 greba egun eta gero, Jaurlaritza erdian

Gasteizko lorezainen eta udalak azpikontratatutako enpresaren arteko negoziazioak uztailaren 7an hasiko dira Eusko Jaurlaritzaren bitartekaritzarekin. 


Israelek onartu ostean, Hamasek esan du 60 eguneko su-etena “berehala” ezartzeko prest dagoela

Hamasek jakinarazi du Palestinako erresistentziako beste taldeekin hitz egin duela AEBek, Egiptok eta Qatarrek proposaturiko meniaz, eta "pozik" hartu dutela. 60 eguneko su-etenaz gain, akordioak barne hartuko luke Hamasek Gazan dituen hamar bahitu israeldar askatzea,... [+]


2025-07-07 | Estitxu Eizagirre
Lurraldeko ogi ekologikoaren balio nutrizionalak aztertu dituzte HoBBea proiektuaren baitan

HoBBea proiektua hiru elkarte hauek elkarlanean egina da: Biharko Lurraren Elkartea (BLE), Biolur eta Hazialdeko. Nekazari-okinaren figura indartu nahi dute HoBBea proiektuaren bidez, eta lurraldeko ogi ekologikoa kontsumitzearen balioak eta onurak ezagutarazi nahi dituzte... [+]


Tauromakia “bekatua” dela salatu dute talde antitaurinoek Iruñean

AnimalNaturalis eta PETAk manifestazioa egin dute Iruñeko Udaletxearen aurrean, tauromakia bekatua da lelopean.


“Ezin dugu kikildu fatxerioaren aurrean. Ez dira pasako!”

Sei urte, sei urte luze, pasa dira Ciudadanos alderdi politikoak bere mitina egin zuenetik gure herrian. Bere mitina apirilaren 14an, errepublikaren egunean, eta inongo ordezkaritzarik ez duen herri eta lurralde batean. Ohituak gaude horrelako probokazioekin, baina egia da... [+]


BRICS+ taldeak Trumpen muga zergak gaitzetsi ditu, eta honek %10 igotzea mehatxu egin die

BRICS+ taldeak hamazazpigarren gailurra egin berri du Rio de Janeiron, eta herrialde parte hartzaileek oharra argitaratu dute Trumpen muga zergak eta Iranen aurka eginiko erasoak gaitzetsiz. Erantzun gisa, AEBetako presidenteak mehatxu egin die "Amerikaren aurkako... [+]


Eguneraketa berriak daude