Martxoko hostoak


2004ko apirilaren 04an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Martxoak hamaika
Indarkeriak indarkeria dakar" (Sofokles zaharrak).
"Kain eta gero, gizakiak fanatismoagatik hiltzen du gizakia. Hiltzaile oro jainko bat zerbitzatzen duen sektarioa da. Eta gehien harritzen gaituena, sektarioek gurtzen dituzten jainkoen izaera hutsala da" (Miguel Torga).
Pitié, tristesse! (Paueko komun batean irakurritako grafitia).
Gezurraren harlauza
PPkoak galtzaile ondratuaren plantak eginez eta kortesiazko hitzekin agertu zitzaizkigun hauteskunde gauean. Baina berehala hasi ziren berriro iritzi publikoaren toxikatzaileak lanean, emaitzen despistea gainditu eta gero.
Hauteskundeak ez omen ditu Zapaterok irabazi, Bin Ladenek baizik. Edo Ser kateak. Edo Prisa taldeko kazetariek. Edo bozkatzera joaten ez ziren ezkertiar axolagabeek. Hiritar kaskarrek, alegia; espainiar adjektiboa ere merezi ez duten desklasatuek.
"Denbora etsaia da", dio Ezra Pound-en poema batek. Kanpotik datorkigun etsaia da denbora, ukitutako oro herdoiltzen duen gaitz ezinbestekoa. Orain sei mende, aldiz, barruko etsai baten kontra ohartarazi gintuen Ausiàs March katalanak: Malament viu qui té lo pensament per enemic… (Gaizki bizi da pentsamendua etsaitzat duena…). Horixe gertatu zaio Espainiako eskuinaren azken bi mendeotako jarduerari: uko egin dio pentsamenduari, arrazoiketari, gertakarien zentzua ulertzeari. Eta gezurra hartu izan du armatzat, pentsaturik gezurrarekin gu engainatzen gintuela; eta, gu engainaturik, errealitatea mozorrotuko zuela.
Egunotan ez dator batere gaizki Demostenes zaharraren hitzak gogoratzea: "Ez da posible, atenastarrok, ez, ez da posible injustiziaren eta gezurraren bidez iraun dezakeen aginte bat eraikitzea".

Protofaxista
"Lehentasunik lehentasunena Bush Etxe Zuritik ateratzea da, edozein delarik ere bere jarraitzailea. Amerikako Estatu Batuetan erregimen protofaxista bat indartu da irailaren hamaikako atentatutik hona: estatu-kolpe baten antza handia duen sistema batez gobernatzen du, hiritarrak izuan biziaraziz, eta libertate zibilak murriztuz", zioen Susan Georgek, Mundializazioaren Behatokiko presidenteak, Madrilekoa gertatu eta egun gutxira.
Izutzekoa da Aznarrek irabazi izan balu gertatuko zitzaiguna pentsatze hutsa.

Non daude zubigileak?
Kofi Annam-en hitz batzuk gogorarazten zituen Ibarretxek El País egunkarian argitaratu zuen artikulu batean: "Maita liteke norbera dena, norbera ez dena gorrotatu gabe". Artikulu berean, "Espainiak eta Euskadik elkarbizitza adeitsu bat" lortu behar dutela aldarrikatzen zuen lehendakariak.
Aro berri baten aurrean egon gintezkeela erakusten zuen artikuluak. Aro berri baten aurrean egon gaitezkeela adierazten dute hainbat buruzagi sozialistek egindako adierazpenek ere. Ajuria Enea berritu baten ateetan gaude? Ez dut uste: besteak beste, PPren hanka faltatuko litzaioke mahaiari. Historian, ibaian bezala, ura ez da inoiz bera. Niri dagokidanez, ez dut irlandar esaerak dioena beste deus desiratzen etorkizunari itxaropentsu begiratzeko: "Buruzagi nahi duena, izan dadila zubigile ere". Ez da ematen duen bezain desio xaloa zubigilerik gabeko eta buruzagiz betetako herri honetan.

Eta infernua aukeratu zuen
Haurtzaroko oroitzapenen artean, filmaketa bateko irudi txiki solte batzuk gordetzen ditut gogoan, oraindik josi gabeko sekuentzia batzuk balira bezala. Casting baten iragarkiak zabaldu zituzten kale eta tabernetan, soldadu alemaniarren papera egiteko. Lanak izan zituzten, alemaniarren neurria ematen zuen zarauztarrari ile horia falta baitzitzaion, eta ile horia zuenari, berriz, neurria: soldadu txiki beltzaranekin ezein gudarostek, eta zer esanik ez alemanak, bere ohiko burgoitasuna galtzen du.
Filmaketa Mendilautan egin zuten, orduan txalet eta etxe bakarrak ziren bailaran. Bandera eta zutoihal naziak zeuden eskegita txalet ederrenaren balkoi nagusian. Aurpegiera ozpinduko gizon lodikote batek inguruan bildu ginen nonzerberrioi isiltzeko eta isiltzeko agintzen zigun etengabe. Geltokiko mando zaharra arnaska eta lerde-jario zegoen, urduri, eszena baterako behar baitzuten dinamita garraiatzeko edo.
Aurpegiera ozpinduko gizonak isiltasuna eskatu zuen enegarren aldiz. Bat-batean, sekulako eztanda entzun zen eta ke sarriak hartu zuen txaletaren eta itsasoaren arteko tartea. Aurpegiera ozpinduko gizona isiltzeko eta isiltzeko eskatzen segitzen zuen, keinuka eta bi eskuak modu kementsuan mugituz. Kea desegiten hasi zenean, komandante bat ikusi genuen, nazi jantzian, potentzia handiko prismatiko batzuen bidez itsasorantz begiratzen. Ingalaterrara begiratzen, filmatze-lanetan parte hartzen zuenen batek argitu zigunez.
Urte asko geroago, Zarautzen egindako koprodukzio baten mintzatu zitzaidan adiskide bat, eta aise konturatu nintzen nire haurtzaroko film hartaz ari zitzaidala; filmaren titulua eta aktore nagusiaren izena ere esan zizkidan: Eta infernua aukeratu zuen, Conrado San Martin aktorea protagonista zuela. Duela gutxi, filma ikusteko aukera ere eskaini zidaten, baina ezetz erabaki nuen: bere horretan gorde nahi ditut nire oroitzapen hautsiak, ez diot amore eman nahi nire jakin-minari: bere horretan hain oroitzapen erakargarria dudana, filma ikustean hondatu egingo zaidalako seguru asko. Komandantea prismatikoez Ingalaterra aldera begira ikusirik, nabarmen samarra gertatuko litzateke faltsutasuna, eta haurtzaroko amets bat zapuztuko litzaidake, prismatiko haiekin Ingalaterra ikusten baitzen Zarauztik! Sinetsita nengoen aski zela potentzia handiko largabista bat Cornwall lurmuturreko itsasertz malkartsua ikusteko, Plymouth portuko itsasontzien nondik norakoak segitzeko… Eta egunen batean halako prismatiko batzuk izango nituela egiten nuen amets.
Ez, ez dut film hura ikusi nahi izan.

Estoldetan
Poliziari buruz idatzi nituenak »"poliziak, definizioz, ustelkeria hurbil du, ustelkeriaren estoldetan dauzka bulegoak"» hartu zituen hizpide Roman Garmendiak orain bi asteko ARGIAn. Poliziaren ezinbesteko premia aldarrikatzen dut, eta, Roman Garmendiak idazten zuen bezala, neu ere bat nator: badaude kasuak non poliziak "denon txaloak merezi dituen", eta kasuak "non gaitzespena merezi duen". Nire zergen erabilera ona estimatzen duenetako bat naiz poliziak legez kanpoko eta herritarren kontrako ekintzak »atentatuak eta estortsioak ere barne, jakina» eragozten dituenean. Eta, estoldak estolda, polizia eredugarri bat nahi lukeen xalokote bat naiz. Baina delituaren kontrako lan zaila poliziarena baldin bada, egiteko horren kontrola politikariena da. Poliziaren eta herritarren artean, auziren bat dagoenean, politikariak ikertu egin behar du auzia.
Kontua geurera eta egunotara ekarriz: kexu asko ibili da Madrilgo atentatuaren ondoren ertzain batzuek izan duten jokabideari buruz »informazio eta kexa guzti-guztiek ertzain batzuk dituzte jomuga». Arrandiak, erronkak, manifestariak-eta asaldatzeko ahaleginak… Agintariek badakite non, zein egoeretan eta zer gertatu den: paperetan dago. Agintariek gertakizunok ikertuko balituzte eta, motiborik dagoen guztietan, beharrezko neurriak hartu, poliziak, identifikazio-txaparekin batera, sinesgarritasunarena eramango luke. Agidanez, batzuek ez daramate ez bata eta ez bestea.

Hildakoak
"Zergatik ahazten ditugu hildakoak?", galdetu zion behin Cesare Pavesek bere buruari. "Dagoeneko erabili ezin ditugulako", erantzun zuen Pavesek berak.


Azkenak
11 urteko mutil bat hil da, igandean Bilboko igerileku batean bero kolpea jasan eta gero

Bilboko Errekalde auzoko igerileku batean gertatu zen ezbeharra. Larrialdi zerbitzuek erreanimazio lanak egin zizkioten adin txikikoari, eta Gurutzetako ospitalera eraman zuten; hiru egunetara hil egin da.


Ostiraleko bileran Putinek su-etena onartu ezean, Trumpek dio “ondorio larriak” izango direla Errusiarentzat

Ostiralean Alaskan izango duten bileraren bezperan heldu da mehatxua. Friedrich Merz Alemaniako kantzillerrak deituta, gailur birtual bat egin dute asteazkenean Zelenskik, Trumpek eta Europako hainbat agintarik. Ukrainako presidenteak adierazi du Trumpen eta Putinen arteko... [+]


50 maliar inguru ari dira kale egoeran bizitzen Gasteizen asilo eskaera ebazten duten bitartean

Ostegunean eman dituzte asilo eskaera tramitatzeko lehen txandak: bederatzik lortu dute, irailerako. Eusko Jaurlaritzak ebazpena arintzea, eta migiratzaileak ostatzeko zentroetara mugitzea eskatu dio Espainiako Gobernuari.


Alberto Alonso (Gogora): “Txiki eta Otaegi ez dira erreferente; indarkeria, beldurra eta terrorea erabili zuten”

Aurten Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urteko beteko direnean, Alonsok adierazi du ETAko bi kideek ez zutela nahi Franco osteko gizarte demokratiko bat: "Diktaduraren aurka borrokatzen ziren, baina diktadurak erabilitako tresna berberekin".


Jai eredua neurodibergentziatik aztertzen

Bilboko Aste Nagusia pertsona autistentzat irisgarriagoa izateko zenbait gako dakartzate Oihan Iriarte Eletxigerrak eta Iker Boveda Martinek, euren esperientziatik.


Ostiraletik aurrera berriz debekatuko dituzte nekazaritza jarduerak Nafarroan

Tenperatura igoera dago aurreikusita datozen egunetarako, eta, sute arriskuak ekiditeko, ostegun iluntzeko 20:00etatik aurrera debekatuta egongo da uzta lanak egitea. Aurretiaz ere neurriak hartuta zituen gobernuak, baina Zarrakazteluko sutea kontrolpean izanda, neurriak malgutu... [+]


Auzo ibilbideak
Atzoko eta gaurko borrokak gogoan

Ezagutu dezakezu Euskal Herria gure txoko eder eta famatuenak bisitatuta, Instagramerako edo postal baterako argazkiak aterata zure buruari, kostaldeko paisaietan edo monumentu bisitatuenetan irri eginez. Baina ez duzu Euskal Herria guztiz ezagutuko. Horretarako, hobe zenuke... [+]


Ipar Euskal Herriko 158 herritan ur murrizketak ezarriko dituzte, alerta egoeraren ondorioz

Ostiraletik aurrera ur murrizketak ezarriko dituzte Euskal Hirigune Elkargoak barne hartzen dituen eta alerta egoeran dauden 158 herritan, eta metereologia zerbitzuek abisu horia ezarri dute trumoien arriskuagatik. Hego Euskal Herrian, berriz, leku ugaritako termometroek 40... [+]


Jaurlaritzak Bailen Energia enpresari Oionen bi parke fotovoltaiko eraikitzeko baimena eman dio

Bakoitzak 1.680 eguzki panel izango ditu, eta megawatt bateko potentzia. Enpresak hiru urteko epea izango du Muga eta Val izeneko instalazio fotovoltaikoak eraikitzeko. 


Delitugile migratzaileak zuzenean deportatzea proposatuko du Erresuma Batuko Gobernuak

Erresuma Batuko gobernuak proposatu du delituak dituzten migratzaileak berehalakotasunez deportatzea, ekainean onartutako legearen bide beretik. Lege horrek baimentzen du sententzien %30 beteta dutenak deportatzea; igandeko proposamenarekin ez dute zigorrik bete beharko... [+]


7 urteko ume bizkaitar bat hil da Errioxako kanpin batean, zehaztu gabeko arrazoiengatik

7 urteko umea oporretan zegoen Fuenmayorren (Errioxa). Logroñoko San Pedro ospitaletik Nafarroako ospitalera eraman zuten eta bertan hil zen. 


Israelek gutxienez ehun palestinar hil ditu azken bi egunetan, eta Gaza hiriaren aurkako erasoak gogortzen ari da

Astelehenetik asteazkenera bitarte eginiko aire erasoetan gutxienez ehun palestinar hil ditu Israelek, horietatik gehienak Gaza hirian, hura osorik okupatzeko asmotan. Gazako Osasun Ministerioaren arabera, 2023ko urriaren 7az geroztik 227 lagun hil dira elikagai eskasiagatik... [+]


Txikik eta Otaegik Zarauzko Udalaren aitortza behar dutela aldarrikatu du Sortuk

Txiki eta Otaegiren fusilamenduen 50. urteurrenaren harira jarritako olana kendu du Zarauzko Udalak. Sortuk salatu du udalak, EAJ eta PSE-EEk osatuta, "zaborra izango balitz bezala" tratatu zuela olana. Zenbait herritarrek berreskuratu eta Azken Portuko plazan ireki dute.


Piano bikaina, Biarritzen

Zer: Biarritz Piano Festival. Amaierako errezitaldia. Benjamin Grosvenor, pianoa. 

Egitaraua: Schumann eta Moussorgskyren lanak

Lekua: Biarritzeko ‘Espace Bellevue’.

Data: abuztuaren 8a.

-------------------------

Biarritz Piano Festival... [+]


2025-08-13 | Nagore Legarreta
Ibaiak begirada itzuli zigunekoa

Munduko hainbat txoko zeharkartzen dituzten ibaiek, bizirik dauden heinean, euren begirada propioa dute mundua bera ikusteko. Gizakiaren garapenaren testigu isilak dira: hirigintza, gerra, kutsadura, uholdeak... dituzte ikusmiran, baita euren bazterretan etengabe ernetzen diren... [+]


Eguneraketa berriak daude