Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
ostirala 2024ko apirilaren 19an
Alderdi abertzaleak bananduta eta inmobilismoa nagusi
Jean-Michel Galant da , gaur gaurkoz, Pirinio Atlantikoetako kontseilari nagusi abertzale bakarra. Orain hiru urteko kantonamendu bozetan hautatua. Orduan, Ipar Euskal Herriko abertzaleek bat egin zuten Azkarateko kontseilariaren alde. Lizarra-Garaziko Akordioa bertan behera geratua bazen ere, anartean ez zen ABren baitako zatiketa gauzatu. Batasuna sortu gabe zegoen eta abertzale gehienak ABn zeuden. Ipar Euskal Herria abertzaletasunaren eredua omen zen orduan. Gaur egun, berriz, alderdi abertzale bakoitza bere kasa ari da. ABk 10 kantonamenduetatik 9tan hautagai zerrendak aurkeztu ditu eta beste hainbeste dira Batasunak sostengatzen dituen ezkerreko plataformak. EA hiru kantonamenduetan aurkezten da, bestalde. EAJ-PNBk, aldiz, ez du inon hautagai zerrendarik aurkeztu.
Abertzaleak kantonamendu guztietan aurkeztu dira, hala ere. Iñaki Zaldunbide eta Maialen Etxeberri dira ABk eta Batasunak »gorabehera franko tarteko» sostengatzen dituzten hautagai bakarrak; Angelu (Iparralde) eta Miarritzeko (Mendebalde) hauteslekuetan. Bestalde, Atharratzeko hauteslekuan (Zuberoa Garaia) zerrenda abertzale bakarra aurkezten da. Jean-Dominique Idiart da hautagai burua, Batasunak bakarrik sostengatua.
ABk bigarren kontseilari nagusia lortzea du helburu. Boz hauetan ere, abertzaleek Nafarroa Behereko kantonamenduetan (Garazi, Bastida eta Iholdi) izan dezakete aukerarik zabalena. Peio Iralur, Jean Thikoipe eta Andde Sainte-Marie dira hautagai buruak, hurrenez hurren. Batasunak sostengatzen dituen plataformen bidez zaila ematen du kontseilaririk lortzea. Ez dirudi bere helbururik garrantzitsuena hori denik ere. Batasunak plataformen aldeko ekitaldian, «bozketan alderdi interesak gainditu behar direla eta indar abertzaleen batasuna herri elkarguneetatik sortu behar dela» adierazi du. Bozketa kanpaina erresistentziarako ekimen gisa lantzen ari da Batasuna, antza. Adibidez, Hazparneko kantonamenduan Soto del Realeko (Madril) espetxean preso dagoen Xarlo Etxezaharreta da hautagai burua. Finean, abertzaleak bananduak aurkezten direnez gero, ez dirudi Jean-Michel Galantek beste kide abertzale bat Paueko Kontseilu Nagusian lagun izanen duenik.
159 dira departamendu osoan aurkeztu diren hautagaiak; eta hauetatik 72, Iparraldean. Hautagai kopurua egundainoko handiena da. Ipar Euskal Herrian, eskualdeko bozetan ez bezala, UDF-UMP zentro-eskuineko alderdiek bat egin dute kantonamendu guztietan. Alderdi hauek, FN eskuin muturreko alderdiarekin batera, 10 kantonamenduetan aurkeztu diren bakarrak dira. Ezkerreko alderdiak, aldiz, ez dira hautesleku guztietan aurkeztu. PS, PC eta Berdeak bakoitza bere aldetik aurkeztu dira. Alta, honako bitxikeria hau nabarmendu dezakegu: lau hautagaietatik hiruk ezkerrean kokatzen dute beren burua. Hau da, 72 hautagai horietatik 52 ezkerrean kokatzen dira ideologikoki, 16 eskuinean edo eskuin muturrean. Bitxikeria gisa eta paradoxikoki, hautagai gehienak abertzaleak dira. Gainerakoan, Elgar-Ensemble (EE) alderdia da nobedadea Iparraldeko hauteskundeotan. Lau kantonamenduetan aurkeztu da eta bere hautagaiak ez omen dira ez ezkerrean ez eskuinean kokatzen. Bitxia hau ere.
Pirinio Atlantikoetako 21 kantonamenduetatik 10etan jokatuko dira kontseilari nagusiaren karguak. Sei urtetan behin berritzen dira kargu hauek. Kontseilu Nagusia osatzen duten 21 kontseilari horietatik 10, oraingo bozketan hautatuko dira. Jean-Jacques Laserre (UDF) da Kontseilu Nagusiko presidentea. Kargu hau UDFko Jean François Bayrou presidenteak kudeatu zuen lehenago eta Jean-Jacques Laserre haren oinordeko aritu da azken urteetan. Departamenduan UDFko zentristak nagusitu izan zaizkio UMPri, eta bigarren itzulian, hauen sostenguari esker, zentro-eskuinak ezkerreko edozein alternatiba garaitu izan du. Ezkerra oso zatituta dago zentro-eskuinari oposizioa egiteko, eta bigarren itzulian (hil honen 28an, aldi honetan) ez dira inoiz akordio batera iritsi. Inmobilismoa da nagusia departamenduko politikagintzan.
Azkenik, Batera plataforma ere kanpainan ari dela erran behar dugu. Baterak bozketan parte hartzera deitu die herritarrei. Kanpainan ari diren Berdeak, Elgar-Ensemble, AB eta EA, Bateraren aldarrikapenak azaltzen ari dira kanpainan. Batasunak aldarrikapen horiek bere egiten baditu ere, ez du bat egin beste alderdi horiekin.
Abertzaleak kantonamendu guztietan aurkeztu dira, hala ere. Iñaki Zaldunbide eta Maialen Etxeberri dira ABk eta Batasunak »gorabehera franko tarteko» sostengatzen dituzten hautagai bakarrak; Angelu (Iparralde) eta Miarritzeko (Mendebalde) hauteslekuetan. Bestalde, Atharratzeko hauteslekuan (Zuberoa Garaia) zerrenda abertzale bakarra aurkezten da. Jean-Dominique Idiart da hautagai burua, Batasunak bakarrik sostengatua.
ABk bigarren kontseilari nagusia lortzea du helburu. Boz hauetan ere, abertzaleek Nafarroa Behereko kantonamenduetan (Garazi, Bastida eta Iholdi) izan dezakete aukerarik zabalena. Peio Iralur, Jean Thikoipe eta Andde Sainte-Marie dira hautagai buruak, hurrenez hurren. Batasunak sostengatzen dituen plataformen bidez zaila ematen du kontseilaririk lortzea. Ez dirudi bere helbururik garrantzitsuena hori denik ere. Batasunak plataformen aldeko ekitaldian, «bozketan alderdi interesak gainditu behar direla eta indar abertzaleen batasuna herri elkarguneetatik sortu behar dela» adierazi du. Bozketa kanpaina erresistentziarako ekimen gisa lantzen ari da Batasuna, antza. Adibidez, Hazparneko kantonamenduan Soto del Realeko (Madril) espetxean preso dagoen Xarlo Etxezaharreta da hautagai burua. Finean, abertzaleak bananduak aurkezten direnez gero, ez dirudi Jean-Michel Galantek beste kide abertzale bat Paueko Kontseilu Nagusian lagun izanen duenik.
159 hautagai departamenduan, hauetatik 72 Ipar Euskal Herrian
159 dira departamendu osoan aurkeztu diren hautagaiak; eta hauetatik 72, Iparraldean. Hautagai kopurua egundainoko handiena da. Ipar Euskal Herrian, eskualdeko bozetan ez bezala, UDF-UMP zentro-eskuineko alderdiek bat egin dute kantonamendu guztietan. Alderdi hauek, FN eskuin muturreko alderdiarekin batera, 10 kantonamenduetan aurkeztu diren bakarrak dira. Ezkerreko alderdiak, aldiz, ez dira hautesleku guztietan aurkeztu. PS, PC eta Berdeak bakoitza bere aldetik aurkeztu dira. Alta, honako bitxikeria hau nabarmendu dezakegu: lau hautagaietatik hiruk ezkerrean kokatzen dute beren burua. Hau da, 72 hautagai horietatik 52 ezkerrean kokatzen dira ideologikoki, 16 eskuinean edo eskuin muturrean. Bitxikeria gisa eta paradoxikoki, hautagai gehienak abertzaleak dira. Gainerakoan, Elgar-Ensemble (EE) alderdia da nobedadea Iparraldeko hauteskundeotan. Lau kantonamenduetan aurkeztu da eta bere hautagaiak ez omen dira ez ezkerrean ez eskuinean kokatzen. Bitxia hau ere.
Jean-Jacques Lasserrek kontseilari nagusi izaten jarraituko ote du?
Pirinio Atlantikoetako 21 kantonamenduetatik 10etan jokatuko dira kontseilari nagusiaren karguak. Sei urtetan behin berritzen dira kargu hauek. Kontseilu Nagusia osatzen duten 21 kontseilari horietatik 10, oraingo bozketan hautatuko dira. Jean-Jacques Laserre (UDF) da Kontseilu Nagusiko presidentea. Kargu hau UDFko Jean François Bayrou presidenteak kudeatu zuen lehenago eta Jean-Jacques Laserre haren oinordeko aritu da azken urteetan. Departamenduan UDFko zentristak nagusitu izan zaizkio UMPri, eta bigarren itzulian, hauen sostenguari esker, zentro-eskuinak ezkerreko edozein alternatiba garaitu izan du. Ezkerra oso zatituta dago zentro-eskuinari oposizioa egiteko, eta bigarren itzulian (hil honen 28an, aldi honetan) ez dira inoiz akordio batera iritsi. Inmobilismoa da nagusia departamenduko politikagintzan.
Azkenik, Batera plataforma ere kanpainan ari dela erran behar dugu. Baterak bozketan parte hartzera deitu die herritarrei. Kanpainan ari diren Berdeak, Elgar-Ensemble, AB eta EA, Bateraren aldarrikapenak azaltzen ari dira kanpainan. Batasunak aldarrikapen horiek bere egiten baditu ere, ez du bat egin beste alderdi horiekin.
Akitaniako lehendakaria: Rousset edo Bayrou, agidanez
Frantziako Estatuko eskualde hauteskundeak jokoan badaude ere, alderdi abertzaleak lehia honetatik kanpo geratu dira. Akitania eskualdeko azkeneko bozketan, 1998an, Jakes Abeberri abertzalea aurkeztu zen, departamendu mailan. Kontseilari nagusia hautatua izatetik ehuneko oso puntu gutxira geratu zen. Hura izan zen Akitanian kontseilari abertzale bat izateko azken aukera. Orduan abertzale gehienak elkarrekin aurkeztu ziren.
Azken hauteskunde sistemaren ondorioz, ordea, hauteslekua departamendu mailakoa izatetik eskualde osokoa izatera pasa da. Aldaketak alderdi minoritarioen aukera ñimiñoenak ere ezabatu ditu. Esate baterako, lehen kontseilari bat izateko bozen %5 erdietsi behar zen. Orain arte departamendu mailan kontseilari bat lortzea zaila bazen, eskualde mailan lortzea ezinezkoa da. Oraingoan, bozen %10 behar dira.
Hautagai zerrendak eskualde mailan aurkeztu behar dira eta ondoren departamenduetako sekzioetan kokatu dira. Pirinio Atlantikoetan zazpi dira aurkeztu diren zerrendak, bakoitzean 19 kide direlarik. Aurkeztutako alderdiak edo koalizioak honako hauek dira: LCR-LO, FN, UMP, CPNT, PCF, PS-Berdeak eta UDF.
Akitaniako lehendakaria azken sei urteotan Alain Rousset (PS) izan da. Berdeak eta PCFrekin lortu zuen kargua. Bozketa hauetan, sozialisten arerio nagusiak UMP (eskuina) eta UDF (zentristak) alderdiak dira. Bozketak bi itzulitan jokatuko dira. Ziurrenera lehen itzulian ezkertiarrak nagusituko dira. Bigarren itzulian ikusteko dago zein nagusituko den UMP (Xavier Darcos) eta UDFren (François Bayrou) hautagaien artean. Boz gehien lortuko duenak zuzenduko du bigarren itzulian Alain Rousset-i buru egingo dion zerrenda.
François Bayrou zentrista bide da Alain Rousseti aurre egingo diona Akitaniako lehendakaritzan. Pirinio Atlantikoetako Kontseilari Nagusi ohiak berebiziko gogoa erakutsi du kanpainan. Lehendakari berriaren hautaketa ezkerrera nahiz eskuinera dauden gaineratiko alderdien sostenguaren arabera erabakiko da. Hasteko, LCR-LOk (ezker muturra) eta PCFk zaila izanen dute bigarren itzulian lehiatzeko beharrezkoak diren bozen %10a lortzen. Gauza bera gerta daiteke ere FN (eskuin muturra) eta CPNTen (ehiztarien alderdia) kasuan. Edonola ere, alderdi hauek bigarren itzulian egoteak ez du esan nahi beste alderdiei beren sostengua emango dietenik.
Azkenik, Iparraldeko ezkerreko abertzaleek (AB eta Batasuna) jarrera bateratu bat adostu dute eskualde hauteskundeetan. Euskal presoak Euskal Herrira hurbiltzea aldarrikatuko duen boto-papera eskatu diete herritarrei.
Azken hauteskunde sistemaren ondorioz, ordea, hauteslekua departamendu mailakoa izatetik eskualde osokoa izatera pasa da. Aldaketak alderdi minoritarioen aukera ñimiñoenak ere ezabatu ditu. Esate baterako, lehen kontseilari bat izateko bozen %5 erdietsi behar zen. Orain arte departamendu mailan kontseilari bat lortzea zaila bazen, eskualde mailan lortzea ezinezkoa da. Oraingoan, bozen %10 behar dira.
Hautagai zerrendak eskualde mailan aurkeztu behar dira eta ondoren departamenduetako sekzioetan kokatu dira. Pirinio Atlantikoetan zazpi dira aurkeztu diren zerrendak, bakoitzean 19 kide direlarik. Aurkeztutako alderdiak edo koalizioak honako hauek dira: LCR-LO, FN, UMP, CPNT, PCF, PS-Berdeak eta UDF.
Akitaniako lehendakaria azken sei urteotan Alain Rousset (PS) izan da. Berdeak eta PCFrekin lortu zuen kargua. Bozketa hauetan, sozialisten arerio nagusiak UMP (eskuina) eta UDF (zentristak) alderdiak dira. Bozketak bi itzulitan jokatuko dira. Ziurrenera lehen itzulian ezkertiarrak nagusituko dira. Bigarren itzulian ikusteko dago zein nagusituko den UMP (Xavier Darcos) eta UDFren (François Bayrou) hautagaien artean. Boz gehien lortuko duenak zuzenduko du bigarren itzulian Alain Rousset-i buru egingo dion zerrenda.
François Bayrou zentrista bide da Alain Rousseti aurre egingo diona Akitaniako lehendakaritzan. Pirinio Atlantikoetako Kontseilari Nagusi ohiak berebiziko gogoa erakutsi du kanpainan. Lehendakari berriaren hautaketa ezkerrera nahiz eskuinera dauden gaineratiko alderdien sostenguaren arabera erabakiko da. Hasteko, LCR-LOk (ezker muturra) eta PCFk zaila izanen dute bigarren itzulian lehiatzeko beharrezkoak diren bozen %10a lortzen. Gauza bera gerta daiteke ere FN (eskuin muturra) eta CPNTen (ehiztarien alderdia) kasuan. Edonola ere, alderdi hauek bigarren itzulian egoteak ez du esan nahi beste alderdiei beren sostengua emango dietenik.
Azkenik, Iparraldeko ezkerreko abertzaleek (AB eta Batasuna) jarrera bateratu bat adostu dute eskualde hauteskundeetan. Euskal presoak Euskal Herrira hurbiltzea aldarrikatuko duen boto-papera eskatu diete herritarrei.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Zigor Olabarria Oleaga
#2
#3
Jon Azkune Torres
#4
Ane Ablanedo Larrion
#5
Iker Iraola Arretxe
Azkenak
2024-04-22
Garbiñe Larrea Iturralde
Intsusaren bigarrena
Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]
2024-04-22
Eneko Bachiller Otamendi
Arrain-zoparako, besterik ezean, itsasoko igela
Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]
2024-04-22
Jakoba Errekondo
Lurra elikatu, guk jan
Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.
2024-04-22
Garazi Zabaleta
Txaramela
Pasta ekologikoa, ortuko barazki eta espezieekin egina
Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]
2024-04-21
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"
Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]
Eguneraketa berriak daude