Txomin Peillen: «Ameriketan euskaldunek zer egin duten agertzen da liburuan»


2004ko otsailaren 01an
Zer aurkituko du «Euskaldun etorkinak Ameriketan» bildumaren irakurleak?
Euskarazko liburuan, batik bat Ameriketan euskaldunek zer egin duten agertzen da, hau da, zer bilakatu den hango euskaldunen mundua. Eta, nolanahi den, hara joan baino lehen hemen zernolako giroa zegoen ere azaltzen digu Xabier Apaolazak bere lanean.

Gaztelaniaz aurkeztutako ponentziek zer zioten?
Horiek beste bilduma batean agertzen dira. Frantses jakobinismoa agerian uzten duen bilduman, bestalde, ponentziak zortzi gaztelaniaz eta zazpi euskaraz direlarik, euskarazko eta espainolezko titulua kendu eta frantsesezkoa ipini baitiote! Baina gaztelaniazkoak aipatzeko, Amerika aldetik etorritakoak dira gehienak. Uruguaytik iritsi ziren Alberto Irigoien eta Susana Maitiarenak, adibidez. Irigoienenean euskaldunek nola jokatu zuten Hego Amerikako gerretan XIX. mendean agertzen da, eta Susana Maitiak Uruguay zibilizatu zuten bi euskaldun handi gogoratzen dizkigu: hango unibertsitatea sortu zuena, eta natur zientzien ikerketa bultzatu zuena, Arechavaleta.

Eta esate baterako, oso ospetsu al zen Arechavaleta?
Orain arte Uruguayko uraren marka zen! Beraz pentsa dezakezu. Arrazoia? Arechavaleta izan zela hango etxeetan ura ezarri zuena.
Frantsesezko ponentziarik ez al dago?
Neronek pentsatu nuen zerbait egitea frantsesez, baina ikusiz frantsesik ez zela etorri jardunaldietara, erdal gaztelaniaz egin nuen La imagen del vasco-americano, del indiano, la novela del uruguayo Carlos María Larralde vasco de Uruguay.


Azkenak
Intsusaren bigarrena

Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]


Arrain-zoparako, besterik ezean, itsasoko igela

Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]


2024-04-22 | Jakoba Errekondo
Lurra elikatu, guk jan

Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.


2024-04-22 | Garazi Zabaleta
Txaramela
Pasta ekologikoa, ortuko barazki eta espezieekin egina

Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]


'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]


Eguneraketa berriak daude