Ezpalak


2004ko urtarrilaren 25ean
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

2003ko arte jarduera

Urtea amaituta ekin diote museoek 2003ko balantzeari. Guggenheim Bilbao Museoak eta Arabako Arte Garaikideko Euskal Museoak, Artiumek, ezagutzera eman dituzte dagoeneko lehengo urteko datuak. Eta badira aldeak bata eta bestearen artean. Guggenheimek 874.807 bisitari izan zituen iaz, aurreko urtean baino %3 gehiago. Bertara hurbildu zirenen artean berriz, hamar pertsonetatik bederatzi EAE kanpotik etorri zen, eta horietatik %59 Espainia kanpoko bisitariak ziren. Artiumen ordea, datuak negatiboak izan ziren. 75.000 bisitari izan zituen iaz, horietatik 11.000 eskolako haurrak izan ziren, museoaren hezkuntza jardueren baitan. 2002an baino %25 bisitari gutxiago izan ditu, baina kontuan izan beharra dago 2002a izan zela irekiera urtea eta ikusle kopurua, jakin-minak bultzaturik, izugarria izan zela hasieran.


Batzuk jaio, besteak berpiztu

Literatura aldizkariak modan jarri dira. Euskarri elektronikoan edota paperean, pixkanaka ezagutzen ari dira oraintxe jaio edota berpiztu diren aldizkarien izenak. Adibidez, Biohotz Bakartien Klubak Linterna Gorria izeneko literatur aldizkaria sortu du Interneten. Literatura Eskolan literatur aldizkariei buruz eginiko tailerraren ondorio da eta bertan poesiaren tartea, narrazioak, elkarrizketak eta literatura laborategia daude. Hilabete bakoitzeko 17an berrituko da aldizkaria. Lizarrerrian ere berreskuratu berri dute Elgacena izeneko literatura aldizkaria. Ez zegoen hilik, baina denbora luzean geldirik egon da, eta oraintxe plazaratu dute ale berri bat. Dora Salazarrek eginiko azalarekin, Juan Vicente Piqueras, Fernando Aramburu, Tua Blesa, Leopoldo María Panero, Javier Irazoki, Harold Pinter eta Pablo Antoñana bezalako idazleek parte hartzen dute. Ez da hertsiki literatur aldizkaria, baina Ostiela! aldizkariak ere berrikuntzak dakartza. Izan ere, lantalde berria du atzetik eta egun 300 harpide inguru dituen kultur aldizkariak asmo berriak ditu.


Eraztunen jaunaren audientziak

Munduan egin den audientzi ikerketarik handiena omen da Eraztunen Jauna filmeen inguruan munduko hainbat unibertsitatek egingo dutena, horien artean Nafarroako Unibertsitateak. Hain zuzen ere, Eraztunen Jauna liburua zinemara eramateak ekarritako ondorioak arakatuko dituzte. Eta horretarako prentsan argitaratutako albisteak aztertu eta Interneten eta zinema aretoen kanpoan inkestak burutuko dituzte. Zera aztertu nahi da: audientziarentzat zer suposatu duen filmak edota zinemak gizarte garaikidean duen eragina.


Europan ez da halakorik

Breakdance lehiaketa kontinente osora zabaldu dute Elorrioko Arriola Kultur Aretoak eta Logela Multimediak, eta hori dela eta maiatzaren 15ean Euskalduna Jauregian burutuko da. Azken bi urtean izandako arrakasta ikusirik zabaldu dute Europa osora. Ez dago horrelakorik kontinente osoan. Hala ere, betiko moduan, taldeko lana sarituko da eta aurkeztuko diren koreografiek fotokopien gaia landu beharko dute.


Zerrenda luzatzen ari da

Su Ta Gar, Soziedad Alkoholika, Fermin Muguruza (Manu Chaorekin eginiko itzulian eta berriz ere Komunikazio Tour biran) eta orain Berri Txarrak taldea. Zerrenda luzatzen ari da, Espainian zehar euren kontzertuak bertan behera utzi behar izan dituzten euskal musika taldeen eta musikagileen zerrrenda, alegia. Beti ere, hainbat komunikabideen, zenbait talde ultraeskuindarren eta Terrorismoaren Biktimen Elkarteak bultzaturik. Luzatzen ari da baita ere gertatu denarekiko erantzuna. Hain zuzen, Madrilgo Ladinamo Kolektiboa eta Bartzelonako Altxamendu Zapatistarekiko Elkartasun Kolektiboa sinadurak biltzen hasi dira ellokalpangea.org helbidean. Zerrena horretan ordea oraingoz ez dago SGAE egileen elkartea. Egileak babesten dituen elkarteak ez du gai honetaz hitz egin nahi.


Artisten egonaldiak.

Aste bat eta bost aste bitarteko denboraldia igarotzen dute Donibane Garaziko Garazikus antzokian hainbat artistek azken bost urteetan Garazikus elkarteak garatzen duen Artista topaketak ekimenaren baitan. Antzerkilariek, kantariek edota musikariek tarte hori dute ikusgarri edo obra bat sortzeko ikusleei eskaini aurretik. Denbora hori baliatzen dute hezkuntza ekintzak, lekuko artista amateurrekin edo ikusleekin topaketak ere egiteko. Aurten Kilikolo Zirko konpainiak egin du lehendabizi egonaldia. Ondoren Chimères antzerki taldea, Petit Thèâtre de Pain eta Pascal Gaigne eta Olatz Beobide izango dira, bakoitza bere lanak prestatzen.


Musika eta euskararen beka.

Juan Zelaia Letamendi musika-bekaren lehen deialdia martxan da dagoeneko. Euskararen Aldeko Fundazioak emango du beka eta Eresbilek kudeatuko du. Bi urtez behin emango da eta 6.000 euroko diru kopurua eskainiko du. Euskara eta musika batuta zabaltzeko xedea du. Eta deialdia zabala da. Taldeek edo norbanakoek har dezakete parte. Izan daitezke irakaskuntzan gauzatzeko proiektuak, euskal musikaren ondarearen balioa handitzeko, euskal diasporako baliagarriak direnak, teknologia berriekin zerikusia dutenak... Hori bai, gailentzen denak urtebetean gauzatu beharko du proiektua.


Azkenak
Bizkaiko Golkoa ia bi aldiz azkarrago ari da berotzen munduko batez bestekoa baino

Naturklima fundazioak kaleratutako Itsasoko eta kostako txostena-k argitara eman ditu klima aldaketa euskal kostaldean izaten ari den ondorioak: Bizkaiko Golkoko uren tenperatuta 0,22 gradu igo da hamarkada bakoitzean, 1981tik 2023ra, munduko uren tenperaturen batez besteko... [+]


Protesta egingo dute Los 40 Summer Live jaialdiaren aurka, Zarautzen

Beste urte batez Los 40 Summer Live jaialdia ospatuko dute Zarautzen, eta horren kontra agertu dira herriko hainbat eragile, haien ustez, garrantzi handiagoa ematen zaiolako ekitaldi horri herriko jaiei baino: "Argi erakusten du gure herrian zeinentzat dauden erraztasunak... [+]


Azterketa %90ek suspenditu dute eta Zupiriak esan du: “Ertzain izateko ikasi egin behar da”

3.600 pertsona aurkeztu dira ertzain edo udaltzain izateko lan eskaintza publikoko deialdira, eta 2.800 hautagaiek ez dute proba psikosoziala edota atal teorikoa gainditu. Segurtasun sailburuak defendatu egin du Polizia izateko "exijentzia maila".


CAF-Elhuyar sariak etetea erabaki dute, “baldintza egokirik” ez daudela arrazoituta

Zientzia-dibulgazioa saritzeko erreferentziazko sariak izan dira CAF-Elhuyarrekoak. Antolatzaileek 31. edizioa martxan zegoela etetea erabaki dute, "sariketa behar bezala egiteko baldintzarik ez dagoelako".


Nila Heredia
“Evo Moralesek ingurune toxikoa du, eta ezinbestekotzat jo du bere burua”

Boliviako ezkerreko militante historikoa da Nila Heredia, bi aldiz Evo Moralesen Osasun ministro izandakoa. Abuztuan hauteskunde orokorrak izango dituzte, eta herrialdearen egoera politikoa aztertu du elkarrizketa honetan.


Guggenheim Urdaibai Stop plataformak museoaren proiektua bertan behera uzteko eskatu die instituzioei

Joan den astean aurkeztu ziren proiektuaren inguruko entzuketa prozesuaren emaitzak, eta Guggenheim Urdaibai egitearen kontrako iritziak gailendu ziren. Busturialdearen beharrei "arduraz" erantzutea exijitu die plataformak, eta proiektuaren inguruko informazio eta... [+]


Indarkeria matxista gisa ikertzen ari dira 78 urteko emakumearen hilketa, Zizur Nagusian

Emakumea hilda aurkitu dute bere etxean. Senarrak, 85 urteko gizonak, emakumearen heriotzaren berri eman du, Polizia bertaratu denean diskurtso inkoherentea zuela ohartu eta atxilotu egin dute. 


Konfrontaziora pasatzeko garaia da

Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu


2025-07-30 | Sukar Horia
Dominatzaile pobreak

Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]


Barkamena inprimatzen eta saltzen

Mainz (Alemania), 1454. Johannes Gutenbergek eskala handian inprimatutako lehen liburua argitaratu zuen, Berrogeita bi lerroko Biblia izenez ezagutzen dena. Gutenbergek ez zuen inprenta asmatu; dakigula, Txinan, 1040an, Bi  Shengek asmatu zuen inprimatzeko lehen makina... [+]


Migrazioei buruzko jarrerak gurean

Diskurtso erreakzionarioen gorakadaz ari gara azken urteetan. Dela migrazioei buruz, dela feminismoa, euskara eta abarri buruz. Testuinguru horretan, garrantzitsua iruditzen zait jarrera erreakzionarioak edota migrazioei buruzkoak aztertzeko ez gelditzea titularretan, eta gaiari... [+]


Euskarak Euskal Herria behar du

Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]


Ergelkeria

Liburuak hasi, utzi… begietatik garunera nagi doaz esaldiak, eta itzali ezin dudan tik-tak bat entzuten dut. Ikus-entzunezkoak pikatzen ari naiz.

Entzun dut burpee, eta Llados, eta body count, eta nahi duzulako zara pobrea, eta Milei, eta Thiel, eta unibertsitatea... [+]


2025-07-30 | Inma Errea Cleix
Kaka

Uda honetako erronka omen sare sozialetan: kaka egitea igerileku publikoetan. Ohikoak dira jokabide zikinak sare horietan, eta batzuek beren gorotz fisikoa libratzea, ororen begi-bistan eta eskura, honezkero gaina hartu digun zikinkeria digital erraldoia hezurmamitzea besterik... [+]


Eguneraketa berriak daude