Japoniara bidean


2003ko azaroaren 30ean
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Ofiziala da, honezkero. Ez dago, beraz, disimuluan ibili beharrik. Euskal liburuak garai ilunak ezagutuko ditu, antza denez, hemendik aurrera. Ez hainbeste ekoizpenaren zenbaki orokorretan, akaso; ez, beharbada, izar distiratsuenen noizbehinkako agerraldiei dagokienez; agian, ez Durangokoa bezalako kultur erritoak kolokan jartzeko heinean. Baina garai ilunak datozela dirudi, euskal literaturgintzaren alderdi ekonomikoarentzat behintzat.

Krisia? Ez. Beste zerbait da heldu zaiguna. Egoera aldrebesa luzarorako, kudeatzen zaila eta gainditzen ezinezkoa diruditen horietakoa (euskal liburugintzaz ari naiz, euskal politikagintzaz ari naizela ematen badu ere). Etsipenezkoa. Atzo eta herenegungo egoeretara itzultzeko amets zoroa hauspotuko duen aroa.

Okerrena, alabaina, ez da gero eta liburu gutxiago erosten denik, ez eta, aurrekoaren ondorioz, sortzaile berriei bidea ixtearen arriskua haziz doala. Txarrena ez da, era berean, berez ahula den kultur industriarik klasikoena ahulagotzea; ez eta, aurrekoaren ondorioz, erakunde publikoekiko dependentzia areagotzea.

Hori dena txarra eta tristea izanagatik ere, bada beste zerbait okerragorik: nora doa liburua galtzen ari den bezeroa?, zein da irakurle izandakoaren kilikagarri berria?, zertan ematen du, orain, garai batean irakurtzen ematen zuen denbora apur hori?

Precisa enpresak, Gremio de Editores de Euskadi delakoarentzat 2001eko datuei buruz eginiko azterketan, honako galdera hau egin zien lehen baino gutxiago irakurtzen zutela aitortzen zutenei: "Zertan ematen duzu lehen irakurtzen ematen zenuen denbora?". Erantzuleen ehuneko 46,6k erantzun zuenez, lanari eskaintzen zioten lehenago irakurtzen ematen zuten denbora hori.

Ezinezkoa (edo, gutxienez, nekosoegia) litzateke erantzun horren egiazkotasuna ezagutzea. Baina eraiki dezagun hipotesitxo bat, inkesten interpretazioak ematen duen inpunitatea baliatuz: irakurle porrokatuak, benetako liburujaleak, izan behar zuten, noski, irakurle izandako lan zale berri horiek, edo, bestela, oso denbora gutxian etekin oparoa ematen duen pagotxa izan behar du tartekako irakurzaletasunetik urrundu dituen zer horiek. Batean zein bestean, galera galanta liburujalez nahiz pagotxa biltzailez hain urri dabilen euskal liburuaren merkatuarentzat!

Gehiegizko burlaizez ari naizela aurpegiratuko zidan, honezkero, irakurleren batek edo bestek. Are gehiago ofizioko lankidea baldin badut, ezaguna baita editore jendearen batezbesteko umore eskasiaren gaitza. Ofiziokoa ez denari, berriz, liburu-saltzaile zapuztu baten funts gutxiko lanturua irudituko zaio nire jarduna. Biek izango dute, seguruenera, arrazoi mutur bat. Baina bortitzegia egiten zait jendaurrean aitortu behar izatea gure gizartea japonizatzen ari dela. Are tristeagoa egiten zait, bide batez esanda, ez dakit zeinekin libreki asoziatzera bide goazen honetan.

Izan ere, eta nik hemen esandakoetatik interpretazio okerrik egin ez dadin, ez dut inola ere esan nahi kultur sektore zehatz baten ilunaldiak "aurrera doan herri" baten eguzki beteko ibilia menosten duenik. Ez dut esan nahi, inola ere, liburuarekiko atxikimendua denik gizarte aurreratu baten kultur ezaugarri nagusia. Ez. Badakigu oso bestelakoak direla gauzak. Gero eta bestelakoagoak, gainera. Eta badakigu posmodernitatearen txanponaz kitatzen ari dela kultur kezkarekiko azken zorra.

Baina, nolanahi ere, aitor dezadan zalantza »eta latza» egiten dudala liburua abandonatzera hain modu etsian prestatzen den gizartearen heldutasunaz. Zalantza egiten dut »eta latza» oinak kulturgintzan bermatu nahi ez dituen gizarte baten bizi ahalmenaz.


Azkenak
11 urteko mutil bat hil da, igandean Bilboko igerileku batean bero kolpea jasan eta gero

Bilboko Errekalde auzoko igerileku batean gertatu zen ezbeharra. Larrialdi zerbitzuek erreanimazio lanak egin zizkioten adin txikikoari, eta Gurutzetako ospitalera eraman zuten; hiru egunetara hil egin da.


Ostiraleko bileran Putinek su-etena onartu ezean, Trumpek dio “ondorio larriak” izango direla Errusiarentzat

Ostiralean Alaskan izango duten bileraren bezperan heldu da mehatxua. Friedrich Merz Alemaniako kantzillerrak deituta, gailur birtual bat egin dute asteazkenean Zelenskik, Trumpek eta Europako hainbat agintarik. Ukrainako presidenteak adierazi du Trumpen eta Putinen arteko... [+]


50 maliar inguru ari dira kale egoeran bizitzen Gasteizen asilo eskaera ebazten duten bitartean

Ostegunean eman dituzte asilo eskaera tramitatzeko lehen txandak: bederatzik lortu dute, irailerako. Eusko Jaurlaritzak ebazpena arintzea, eta migiratzaileak ostatzeko zentroetara mugitzea eskatu dio Espainiako Gobernuari.


Alberto Alonso (Gogora): “Txiki eta Otaegi ez dira erreferente; indarkeria, beldurra eta terrorea erabili zuten”

Aurten Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urteko beteko direnean, Alonsok adierazi du ETAko bi kideek ez zutela nahi Franco osteko gizarte demokratiko bat: "Diktaduraren aurka borrokatzen ziren, baina diktadurak erabilitako tresna berberekin".


Jai eredua neurodibergentziatik aztertzen

Bilboko Aste Nagusia pertsona autistentzat irisgarriagoa izateko zenbait gako dakartzate Oihan Iriarte Eletxigerrak eta Iker Boveda Martinek, euren esperientziatik.


Ostiraletik aurrera berriz debekatuko dituzte nekazaritza jarduerak Nafarroan

Tenperatura igoera dago aurreikusita datozen egunetarako, eta, sute arriskuak ekiditeko, ostegun iluntzeko 20:00etatik aurrera debekatuta egongo da uzta lanak egitea. Aurretiaz ere neurriak hartuta zituen gobernuak, baina Zarrakazteluko sutea kontrolpean izanda, neurriak malgutu... [+]


Auzo ibilbideak
Atzoko eta gaurko borrokak gogoan

Ezagutu dezakezu Euskal Herria gure txoko eder eta famatuenak bisitatuta, Instagramerako edo postal baterako argazkiak aterata zure buruari, kostaldeko paisaietan edo monumentu bisitatuenetan irri eginez. Baina ez duzu Euskal Herria guztiz ezagutuko. Horretarako, hobe zenuke... [+]


Ipar Euskal Herriko 158 herritan ur murrizketak ezarriko dituzte, alerta egoeraren ondorioz

Ostiraletik aurrera ur murrizketak ezarriko dituzte Euskal Hirigune Elkargoak barne hartzen dituen eta alerta egoeran dauden 158 herritan, eta metereologia zerbitzuek abisu horia ezarri dute trumoien arriskuagatik. Hego Euskal Herrian, berriz, leku ugaritako termometroek 40... [+]


Jaurlaritzak Bailen Energia enpresari Oionen bi parke fotovoltaiko eraikitzeko baimena eman dio

Bakoitzak 1.680 eguzki panel izango ditu, eta megawatt bateko potentzia. Enpresak hiru urteko epea izango du Muga eta Val izeneko instalazio fotovoltaikoak eraikitzeko. 


Delitugile migratzaileak zuzenean deportatzea proposatuko du Erresuma Batuko Gobernuak

Erresuma Batuko gobernuak proposatu du delituak dituzten migratzaileak berehalakotasunez deportatzea, ekainean onartutako legearen bide beretik. Lege horrek baimentzen du sententzien %30 beteta dutenak deportatzea; igandeko proposamenarekin ez dute zigorrik bete beharko... [+]


7 urteko ume bizkaitar bat hil da Errioxako kanpin batean, zehaztu gabeko arrazoiengatik

7 urteko umea oporretan zegoen Fuenmayorren (Errioxa). Logroñoko San Pedro ospitaletik Nafarroako ospitalera eraman zuten eta bertan hil zen. 


Israelek gutxienez ehun palestinar hil ditu azken bi egunetan, eta Gaza hiriaren aurkako erasoak gogortzen ari da

Astelehenetik asteazkenera bitarte eginiko aire erasoetan gutxienez ehun palestinar hil ditu Israelek, horietatik gehienak Gaza hirian, hura osorik okupatzeko asmotan. Gazako Osasun Ministerioaren arabera, 2023ko urriaren 7az geroztik 227 lagun hil dira elikagai eskasiagatik... [+]


Txikik eta Otaegik Zarauzko Udalaren aitortza behar dutela aldarrikatu du Sortuk

Txiki eta Otaegiren fusilamenduen 50. urteurrenaren harira jarritako olana kendu du Zarauzko Udalak. Sortuk salatu du udalak, EAJ eta PSE-EEk osatuta, "zaborra izango balitz bezala" tratatu zuela olana. Zenbait herritarrek berreskuratu eta Azken Portuko plazan ireki dute.


Piano bikaina, Biarritzen

Zer: Biarritz Piano Festival. Amaierako errezitaldia. Benjamin Grosvenor, pianoa. 

Egitaraua: Schumann eta Moussorgskyren lanak

Lekua: Biarritzeko ‘Espace Bellevue’.

Data: abuztuaren 8a.

-------------------------

Biarritz Piano Festival... [+]


2025-08-13 | Nagore Legarreta
Ibaiak begirada itzuli zigunekoa

Munduko hainbat txoko zeharkartzen dituzten ibaiek, bizirik dauden heinean, euren begirada propioa dute mundua bera ikusteko. Gizakiaren garapenaren testigu isilak dira: hirigintza, gerra, kutsadura, uholdeak... dituzte ikusmiran, baita euren bazterretan etengabe ernetzen diren... [+]


Eguneraketa berriak daude