Duela gutxi arte, ez zen ohikoa Madrilgo Auzitegi Nazionaleko aulkian bankariak ikustea. Baina duela urte batzuetatik hona, hasiak gara batzuk ikusten. Arraroagoa da, ordea, bankari handi horietakoren bat giltzapean sartzen ikustea. Gaur egun, bada baten bat, Mario Conde adibidez, eta baita haren kolaboratzaileren bat ere, hala nola Enrique Lasarte, garai batean Gasteizko Bankuko lehendakaria izandakoa, Arturo Romany eta beste zenbait, Banesto kasuan iruzurra, bidegabeko jabetzea eta beste zenbait delitu egiteaz salatuak. Oraingo honetan, Santander Central Hispano (SCH) eta Banco Bilbao Vizcaya Argentaria (BBVA) banketxeei iritsi zaie txanda. SCHko lehendakaria, Emilio Botin, "kreditu-lagapenen kasua" dela eta epaituko du Auzitegi Nazionalak. BBVAko lehendakari ohia, Emilio Ibarra, jadanik inputatua izan da "BBVA kasua" deiturikoan, kontabilitatez kanpoko funtsekin pentsio funtsak sortu izanaz salatua. Botinen kasuan Auzitegiak ahozko epaiketa hastea erabaki badu ere, Ibarraren kasuan oraindik ez dute erabaki hori hartu. Damoklesen ezpata, kartzela- zigorra, haien buruen gain dago oraindik. Batzuek, ordea, kartzelara ez joateko modua aurkituko dutela diote.


Auzitegi Nazionalak joan den ekainean baieztatu zuen Emilio Ibarra BBVAko lehendakari ohiaren eta entitateko beste hiru goi kargudun eta aholkulari ohi batzuen (Luis Bastida, Rodolfo Molinuevo eta Juan Urrutia, Jose Maria Concejo eta Javier Gurpide) inputazioa, kontabilitatez kanpoko funtsekin pentsio funtsak sortzen ustez parte hartu izateagatik. Akusazioak dioenez, funts horiek Jerseyko paradisu fiskalean jarri zituzten, garai batean- Argentariarekin bat egin eta BBVA sortu aurretik- BBVko Administrazio Kontseiluko kide izandakoentzat.

Auzitegi Nazionalak zehaztu du "ez dela arbitrarioa edo arrazoirik gabekoa" Garzon epaileak egitateez eginiko kalifikazio juridiko behin-behinekoa, epailearen iritziz pentsio funtsak ALICOn sortzea delitu sozietarioa edo bidegabeki jabetzezkoa izan baitaiteke. Ebazpen judizialaren arabera, «sozietate ‘opakuen’ eta klabean jarritako kontuen bidez paradisu fiskaletan ezarritako kontuak erabili ziren diru kopuru handiak urteko balantze eta kontuetatik at edukitzeko eta pentsio-funtsak finkatzeko. Lehen aipatutako delituen barruan sartzen dira horiek».

Hain zuzen ere, 2000ko martxoaren 27an bi transferentzia egin ziren, guztira 19.267.721 dolarreko balioa zutenak, egoitza Delaware-n (AEB) duen American Life Insurance Company (ALICO) etxearen izenean. Operazio hori BBVko Administrazio Kontseiluko 19 kideentzat pentsio funts bana eratzeko zen. Hemeretzi kontseilariek Garzonen aurrean deklaratu zuten, baina ia denak aske geratu ziren, Emilio Ibarrak bere gain hartu baitzuen aipaturiko funtsak eratzearen erantzukizuna. Operazioa gauzatu zuten bi aholkulari ohi eta goi kargudun batzuk soilik inputatu zituzten.


Auzitegi Nazionalak jadanik erabaki du Emilio Botin, SCHko lehendakaria, eta Kantabriako entitate horretako zuzendaritzako beste hiru kide ohi epaitzea, horien artean Rodrigo Echenique kontseilari delegatu ohia, ustezko 38 delitu fiskaletan beharrezko ziratekeen laguntzaile gisa. Ebazpen judizialaren arabera, badira horiek guztiak epaitzeko adina arrazoi, bankuak bere bezeroei 1988 eta 1989 artean "kreditu-lagapenak" eskaini baitzizkien, "direktiba zentral" baten bidez inbertsio horiei buruzko datu faltsuekin Ogasunari iruzur egiteko.

Jarraitu aurretik, jakin dezagun zer diren kreditu-lagapenak. Fiskoarentzat opakuak diren produktuak dira. Inbertitzeko modu horren bidez, bankuak hirugarren pertsona bati transferitzen zion enpresa batekin kontrataturiko kredituaren arriskua, baina errendimenduen atxikipenik egin gabe. Bezeroak, horrela, jarritako kapitalaren %25erainoko partea Ogasunari ez ordaintzea lortzen zuen. Auzitegi Nazionalaren iritziz, horrelako operazioen kopurua hain handia izanik, pentsatzekoa da bankuak direktiba zentralen bat emana zuela, inbertitzaileen identitatea ezkutatzeko logistika bat baitzegoen haien guztien atzean.

Inspekzio Fiskalaren ikerketa eragoztea eta kontabilitateko agiriak bidaltzeko Justiziak egindako errekerimendua ez betetzea dira Botinen, Echeniqueren, Jose Ignacio Uclesen eta Ricardo Alonso Clavelen aurkako bi akusazio nagusiak. Epaileak dioenez, Ogasunak Santander bankuaren "kreditu-lagapenei" buruzko ikerketa hasi zuenetik, bankuak nahita eman zituen identitate okerrak 1988 eta 1989 artean eginiko 9.896 inbertsiori buruz. Operazio horietan 649 milioi euro erabili ziren, eta "huts egin zuen haien transzendentzia fiskalak".

Ebazpen judizialaren arabera, entitateko bezeroek 1989an egindako ustezko 38 delitu fiskalengatik soilik erantzun beharko lukete inputatuek, Ogasunari "haien identitate ez egiazkoa" helarazi baitzitzaion, urte hari zegokion aitorpena egin aurretik. Tribunalak bankuari horrela jokatu izana aurpegiratzen dio, hau da, inbertitzaileen iruzurrean "parte hartuz", "haien izenak ondotxo ezagutu" arren. Aldiz, Auzitegi Nazionalak uste du "egotzitako gainontzeko delituak murriztu behar direla". Horrela, kausa nagusitik kanpo desglosatuko dira epaile instruktoreak aipaturiko beste 100 iruzur fiskal ustezkoak, dagozkien probintzia jurisdikzioan epaituak izan daitezen -edota artxibatuak, hala badagokie-, eta ez Auzitegi Nazionalean. Horretarako emandako arrazoia da delituak burutu ziren unean (1988an) kreditu-lagapenei buruzko lege hutsune bat zegoela.