Gerra berriak ere militar drogatuak behar ditu

Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Drogak ematen dizkie Estatu Batuetako armadak bere pilotuei, eta hauek drogatuta burutzen dituzte munduan zehar sartuta dauden gerretako operazioak. Horra ACFTV ekoiztetxeak duela gutxi plazaratu duen eta OneWorld.net komunikabide aurrerazaleak Interneten ikusgai ipini duen erreportaiaren mamia.

Militar amerikarrek anfetaminak eta bestelako drogak erabiltzeari buruz komunikabideek behin baino gehiagotan hitz egin izan dute, baina gerra «istripu» zehatz baten inguruan hartu du gaiak indar berria. Kanadan hain zuzen. 2002ko apirilaren 18an, Afganistango Kandahar hiri inguruan, Estatu Batuetako F-16 hegazkin batek laserrez gidatutako 225 kiloko bonba bota eta Kanadak harantz bidalitako lau soldadu hil zituen.

Edozein gerratan gertatzen da okerrekoari tiro egin eta laguna hiltzea -«friendly fire» deitzen dute ingelesez- baina Harry Schmidt eta William Unbach pilotuek egindako petto honen eraginak hautsak harrotu zituen Kanadan. Ziurrenik, hautsak harrotu ziren gaueko entrenamendu saioetan ari ziren lau soldadu kanadar hil eta beste zortzi zauritu izanaren errudunak Estatu Batuetakoak direlako. Estatu batuarrek uste izan zuten tiroka ari zitzaizkien taliban talderen batekoak zirela kanadarrak, eta misil hilgarria jaurti zieten orduan.

Bizirik atera ziren soldaduen salaketengatik, major gradua duten bi pilotuei prozesua ireki zien armadak, eta beren buruak defenditu beharrak eraman ditu pilotuok ezkutuko zenbait egia azalera ateratzera. Hasteko, Kandaharreko huts hori gertatu aurreko asteetan, bi pilotuek astean zazpi egunez egunero 10 ordu eman zuten hegan, eta istripua gertatu zen gauean bertan sei ordu zeramaten airean. Nola gainditzen zuten nekea? Pilotuak anfetaminen eraginpean ari ziren lanean. Zehazki, abokatuek argudiatu dute bi gizonok dextroanfetamina (dexedrina, karrikan «speed»a izenez ezaguna dena) hartzera behartu zituztela.

«Espitatuta»

Familiako norbait azken gerra handietako batean izan dugunok badakigu soldaduei -adorea emateko baino gehiago beldurra leuntzeko- beti eman izan zaiela drogaren bat. 1936-39ko gerran koñaka ematen zieten etsaiaren trintxeren kontra lehertzera joan behar zuten soldaduei, «quitapenas» eta antzeko izen bitxi askorekin ezaguna zen alkohola.

Baina gizartean bezala armadetan ere droga berriak aspaldi sartu ziren. Anfetamina, adibidez, Bigarren Mundu Gerran erabili zela dokumentatuta dago, amerikar, britainiar, aleman eta japoniar tropek erabili baitzuten. Ordurako, 30eko hamarkadan, eliteko atletek anfetaminaren eraginak ondo frogatuak zituzten.

50eko hamarkadan metanfetamina (metedrina) bezala dextroanfetamina (dexedrina) legez ekoiztu eta publikoaren eskura zegoen. Bere eragin «mirarizkoen» jakinaren gainean zeuden gutxiengoek erabiltzen zituzten, batzuek ikasketetan azterketak gainditzeko, beste hainbatek argaltzeko.

60ko hamarkadan etorriko zen horiek legez kanpo uztea. 1960ko Olinpiadan Kurt Jensen txirrindularia hil zen anfetamina gaindosiz, eta urte batzuk beranduago, 1967an, Tom Simpson garbitu zen motibo beragatik Franziako Tourrean. Hala ere, legez kanpo utzi izanak ez zuen droga berri horien erabilera gehiegi eragotzi, eta laborategi klandestinoetan ekoiztutakoa kontsumituko zuen hainbat herritarrek aurrerantzean. Hala ezagutu dugu hemen ere aspalditik.

Ezaguna da droga horien erabilerak luzera ondorio larriak izan ditzakeela pertsonengan. Gosea galtzetik hasi eta depresioa, aluzinazioak, buru nahasketak eta paranoiaraino. Baina gauza bat da herritar soil batek arrisku horiekin jolas egitea, eta beste bat arma hain arriskutsu eta hilgarriak egunero eskuartean dituzten militarrak errealitatea ondo neurtzeko ahalmena galduta aritzea.

Militarren artean anfetaminaren familiako drogen erabilera -eta baita koka eta beste hainbat drogarena ere- oso zabala da. Hori da Kandahar ondoko istripu militarraren ikerketa azaleratzen ari dena.

Basakeriak

50 minutu irauten du Jamie Doranek gidatu duen filmak eta bertan mintzo da Panama, Bosnia, Kosovo, Afganistan eta Irakeko gerretan parte hartu duen zenbait pilotu.

Horien esanetatik garbi ateratzen den lehenengo ondorioa zera da: koalifikaziorik handieneko pilotuen artean -«top gun pilots»- arras hedatuta dagoela drogen erabilpena, eta hori beren nagusiek bultzatzen dutela gainera, arriskurik gabeko pilula laguntzaile garbiak direla esanez. Gerrako une gogorretan pilotuak horiek hartzera behartzen dituzte.

Erreportaiak bildu dituen militarrak ez dira disidenteak, amerikar patriota klasikoak dira. Baina, azkenean, sentitu dute zenbait egia esateko beharra: ikusten dutelako lehen beraiek bezala, orain ere beste pilotu eta militar gazteagoak AEBak defenditzera joan eta Pentagonoko jeneralek laborategiko untxi gisa erabiltzen dituztela.

Lekukotasunak gordinak dira. Golkoko Gerrako (1991) heroi den Steve Tate pilotuak hala deklaratu du: «Errukigabe bihurtzen zaituzte, erabat errukigabea. Nik gerra horretan hil nuen zenbait jende normalean hilko ez nuena, baina orduan mehatxu bezala ikusi nituen». Armadako erizain batek, Joyce Rileyk, honela esan du: «Txarrena da askotan beraiek ere ez dakitela ikusitakoa egia zen ala ez, hori da ikaragarriena».

Zergatik? Edozein herritar espetxera eramaten duten drogak hartzea agintzen dietelako beren gizonei militar buruek. Militarrek beti beren legeak.
«Top Gun» film famatuan, honela zioen Tom Cruisek: «I feel a need, a need for speed", (Beharra sentitzen dut, abiadura -speed- beharra). «Speed» horren ondorioez asko ikasi dute Irakeko jendeek.

http://www.argia.eus/nethurbil helbidean, gai honi buruzko informazio gehiago eta Interneteko loturak.


Azkenak
“Gaza militarki okupatzeko plana berehala gelditu behar du Netanyahuk”, esan du nazioarteak

Ostiral goizeko albisteak erreakzio ugari piztu ditu Israelen zein nazioartean. Aurka agertu dira Israelgo bahituen familiak eta NBE. Alemaniak, Israelen aliatu tradizionalak, armak saltzeari utziko diola jakinarazi du.


Pazienteek 25 egun itxaron behar dituzte, batez beste, Osasun Mentaleko Zentruetan arta jasotzeko

25,6 eguneko batez besteko itxaron zerrendak daude Osakidetzako Osasun Mentaleko Zentruetan. Larrialdi kasuetan, aldiz, 24 eta 72 ordu arteko itxaronaldiak daude. 


Non dago Maider?

Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]


Oñatiko egoitza batera mugituko dituzte Donostian kale egoeran bizi ziren migratzaile maliarrak

Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Donostiako Udalak Oñatiko Arantzazu egoitza eskaini dute maliar migratzaileentzat. Bertan geldituko dira Espainiako Gobernuak haien asilo eskariak ebazten dituen bitartean.


“Intentsitate altuko” bi sexu eraso salatu ditu Gasteizko Mugimendu Feministak ostegun gauean

Mugimendu Feministak azaldu duenez, Fermin Muguruzaren kontzertuaren aurretik gertatu ziren erasoak. Horiez gain, beste hiru eraso zenbatu dituzte: hiru gizonak atxilotu ditu poliziak. 


Gaza Hiria okupatzeko plana onartu du Israelgo Segurtasun Kontseiluak

Ostiral goizaldean eman du erabakiaren berri Israelgo Gobernuak, hamar orduz luzatu den bilera baten ondoren. Dena den, okupazioa gauzatzeko, gobernu osoaren baiezkoa behar du Netanyahuk: igandean izan daiteke bilera. Segurtasun Kontseiluak, halaber, mugak jarri dizkio... [+]


Oholtza denontzat?
Feminista izango da, edo ez da izango

Sorkuntzarako, gozamenerako eta aldarrikapenerako espazio moduan dute oholtza musikari askok, baina bere ingurumarietan katramilatzen dira sarri, eta espazio "bortitz" bihurtzen da hegemonikoak ez diren gorputz askorentzat. Presio estetikoa, egiteko modu deserosoak,... [+]


2025-08-08 | ARGIA
GOMENDIOAK | Sei liburu uda honetarako

Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde

Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]


Errusiak baieztatu du Putin eta Trump datozen egunetan bilduko direla

Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]


Boubacar Diouf: “‘Manteroa’ izatea ez da delitua; bakean bizi nahi dugu, diskriminaziorik gabe”

Manteroekin Bat plataformak eta Mbolo Moye Doole elkarteak elkarretaratzea egin zuten astelehenean Bilbon, azken asteetan poliziak manteroen aurka eginiko eraso "arrazistak" salatzeko. Izan ere, Boubacar Diouf kale saltzailearen arabera, poliziaren jazarpena... [+]


Nafarroako suteak nekazaritzako makina batek sortu zituela baieztatu du gobernuak

338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.


ChatGPT psikologo bezala erabiltzearen arriskuez mintzatu da Mireia Centeno Gutierrez psikologo eta psikopedagogoa

Ohartarazi du ChatGPT lanketa emozional “sakonak” egiteko erabiltzea “arriskutsua” izan daitekeela ez duelako erabiltzailearen testuingurua ezagutzen eta “gehiago biktimizatu” dezakeelako.


Heriotza txikiak

Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]


Miren Agur Meabe
“Zalantza askorekin idatzitako liburua da, baina zalantzek bultzatzen gaituzte aurrera”

Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]


‘Stabat mater’ borobila

Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana. 

Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia. 

Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.

Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]


Eguneraketa berriak daude