KARLOS LINAZASORO: "IDAZTEA, NEURE BURUA SALBATZEKO MODU BAT DA"


2003ko ekainaren 22an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas

Ipuinak, poesia, gazte eta haur literatura, nobela… Mota askotako liburuen egile zaitugu. Balantzea egiteko garaia ote?
Agian bai. Hamabi urte baino ez daramatzat nik idazten, eta uste dut denbora labur horretan ibilbide luzea egin dudala eta ez dudala patxadarik hartu horri buruz hausnartzeko. Iruditzen zait asimilatu gabe daukadala, eta ziur aski jendeari ere berdin gertatzen zaio. Izan ere, beste batzuk hogeita bost urte idazten daramatzaten bitartean, nik hamabi baino ez daramatzat. Egia da baita ere gauzak oharkabean joaten direla, lan batek beste batzuk dakartzala.

"Eldarnioak" narrazio liburua osatzea asko kosta al zitzaizun?
Beno, argitaratzen nuen lehen liburua izateko nahiko potoloa zen. Hiru ataletan banaturik zegoen, eta hiru ipuin modu diferente agertzen zituen. Pixka bat nik ordura arte egindako saiakera guztien bilduma-edo zen: bazeuden han ipuin luzeak, ipuin poliziakoak, eta baita ipuin laburrak ere. Egun egiten dudanaren oinarria ziren haiek. Gogoratzen naiz ilusio handia egin zidala liburuak, eta lan asko hartu nuela hura egiten. Gero, beste hiru-lau libururen argitalpena etorri zen ia batera. Lana aurretik egina neukalako, jakina.

Antzerkia ere idatzi duzu, ez da hala?
Bai. Eta estimazio handia diot liburu horri, idatzi dudan teatro lan bakarra izan baita "Burdin denda", eta nire ezaugarri guztiak agertzen dira bertan.

Antzeztu al da?
Ez! Uste dut antzezteko oso zaila izango dela, sinplea eta merkea den arren: bi pertsonaia bakarrik ditu eta eszena guztia burdin denda batean gertatzen da. Baina nire iritziz teatro mota bat gehiago da irakurria izateko, eta nirea horrelakoa delakoan nago. Erreferentzia filosofiko eta sasi-filosofiko asko ditu, elkarrizketak oso motzak eta biziak dira, eta ziur aski oso antzezle onak beharko ditu hori guztia era atseginean azaltzeko, eta hala ere adi-di egon beharko da haiek harrapatzeko. Horrek nekea sortuko du ikuslearengan. Dena den, uste dut nire liburu guztiekin gertatzen den gauza dela hori, badakit ahalegin berezi bat eskatzen duela haietan sartzeak. Niri ez zait arte erosoa gustatzen, eta egiten dudan narratiba ere ez dago irakurlea eroso egon dadin egina.

Narrazio horiek irakurrita, ez dirudi gizakiarengan fede handiegirik duzunik...
Ez dut. Gero eta gutxiago, gainera. Gizakiari buruz dudan zera ez da oso jasoa, eta dudan idazkera nire izaeraren ispilu da. Pasioz idazten dut. Hala ere, esperantza etengabe galtzen duten horietarikoa naizela esango nuke, uste dudalako esperantza zirrikitu bat mantendu beharra dagoela beti, eta nire liburuetan beti dago zirrikitu hori.

Zeuk esana da, etengabe berritzen eta idazten ari zarela liburu berbera. Horren lau "bertsio" argitaratu dituzu, eta gutxienez beste sei gehiago idaztekotan omen zara. Ziur?
Bai. Heraklitoren ibaia bezalakoa da hori, beti bera baino beti ezberdina. Nik horrela idazten dut, eta horrela behar duela izan uste dut gainera. Pertsona bera ez da bizialdi batean horrenbeste aldatzen, eta ezin du mila gairi buruz idatzi. Zenbat ideia sortzaile izan ditzakezu bizitzan? Bi? Hiru? Bada, horiei buruz idatzi behar duzu. Nireak, gainera, ideiak baino gehiago obsesioak dira.

Gizakia beti dagoela bere buruarekin kontraesanean da horietako bat, adibidez?
Noski. Nire baitan ez dakit zenbat jende bizi den, baina hiru edo lau pertsona desberdin bai, behintzat. Hori argi ikusten dut poesia idazterakoan. Narrazioetan, berriz, inkomunikazioa, existentziaren absurdoa, heriotza eta horrelakoak dira nire kezkak. Idaztea, niretzat, neure burua salbatzeko modu bat da. Nik ezin dut bizi idatzi gabe. Nire ustez, idazlea beti da idazle, nahiz ez idatzi hogeita lau ordutan. Idazlea da kontenplatzen duen pertsona, apunteak hartzen dituena, bere buruarekin etengabe ari dena, honi buruz edo besteari buruz gauzak pentsatzen dabilena. Duela lau bat urte hasi nintzen apunte txiki batzuk hartzen, eta orain aterako da horren ondorioa, Pamiela argitaletxean. Apunte humoristikoak, filosofikoak eta poetikoak dira. Nire literaturari buruzko hausnarketak, nire irakurketak, beste idazleei hartutako zitak… Literatura sortzeko ganbaran gordeta neuzkan lehengaiak.

Idazterakoan gaizki pasatzen dutenetarikoa omen zara…
Egia da, nik idazten ez dut batere ondo pasatzen, sufritu egiten dut. Ondo pasatzen dut mendian paseatzen, lagunekin, baina idazten ez. Nire buruarekin dudan borrokak eragozten dit. Beharrezkoa zait idaztea, baina… Zaila da azaltzeko. Esandakoagatik ematen du tortura batean idazten dudala, eta ez da hori ere. Batzuetan ez dut hain gaizki pasatzen. Baina normalean bai.

Sufritu zenuen "Zer gerta ere"n, goiz batez esnatu eta 18.000 biztanleko hiri batean bakar-bakarrik aurkitu zen liburuzainak jasatea uste zuen "konplotarena" idazterakoan ere? Ez du ematen.
Ez omen du ematen, ez… Eta batzuek diotenez, gauza bera gertatu zaie "Itoko dira berriak" irakurrita, irribarrez irakurri dute, nahiz eta gero azpitik dagoen guztian pentsatu.

Itotzen ari denari laguntzera ez doazen guztiez diharduzu hor. Parabola bat al da?
Fabulatzeko joera daukat nik, alegoriak idaztekoa. Errealismoa ez zait sekula interesatu. Nire lanetan beti dago umorea, baina kontatzen ditudan gauzak nahiko izugarriak dira. Oso gauza gogorrak kontatzen ditut, sarkasmo handiz, eta babes modura erabiltzen dut umorea, nik ezin dudalako naizen bezala azaldu. Ez dakit, Maria Zanbranok esaten zuen ahoz esan ezin dena idatzi egin behar dela. Nik horixe egiten dut. Sekretua agerian uzteko idazten da, sakonean duzun kezka argitan jartzeko, ez?

"Itoko dira berriak"eko pertsonaiek gizalegez jokatu nahi dute, baina heroiak ez direla oso konsziente direnez, behin muturreko egoera batean, gizalegeak eskatzen duenarekin zerikusirik ez duten ekintzak egiten dituzte. Eguneroko bizitzan ere gauza bera gertatzen al da?
Uste dut baietz. Hemen ez dela heroi asko. Nobelakoak ez dira inor salbatzeko gauza. Eta poliziari laguntza eske deitzen badiote ere, ez da han inongo salbamendu patruilarik agertzen. Badago hor boterearen kritika ere, baina oro har gizakion miseriak agerrarazten ditu egoera horrek. Ahalegindu naiz baita ere pertsonaien gabeziak samur tratatzen, eta bukaera irekia utzi dut, esperantza apur bat badagoela adierazteko.

Jasotako uzta
Sari mordoska eskuratua du Karlos Linazasorok. Hainbeste estimatzen duen "Burdin denda" lanak Toribio Altzaga antzerki lehiaketa irabazi zuen, adibidez. Baina bere poesia lanek ere jaso dute saririk: Lizardi, Irun saria, Donostia Hiria… gutxienez. Beste hainbeste gertatu zaie bere ipuinei ere: Ignacio Aldekoa, Irun saria… eta beste zenbait ere eskuratu dituzte. Eta haur literaturako Euskadi saria ere bereganatu zuen. Nolanahi ere, hemen mundu guztiak irabazi dituen sariak direla dio Karlos Linazasorok. Nahi bai!


Azkenak
Iturengo arotza eta arte birziklatua

Ituren (Nafarroa), 1777. Erramun Joakin Sunbil (1755-1821) arotza Donamariako Joana Mari Ezpondarekin ezkondu zen. Ia 40 urte eman zituzten ezkonduta, Joana Mari 1806an hil zen arte. Eta tarte luze horretan, noizbait, Iturengo arotzak santu baten kobrezko estatua urtu omen zuen... [+]


2025-07-25 | Julen Orbea
Bilbon euskara jira ta Bira

Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]


Honezkero, hemen dago beherakada

Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.

Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Auzolanean ikastola eraiki!

Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]


Amasa-Villabonako EH Bilduri erantzuna

Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]


Irunen eskuin muturreko “auzo patruilak” sortu dituztela salatu dute

Hainbat talde "neonazik" azkenaldian Irunen zabaltzen ari dituzten mezuak salatu dituzte asteazkenean Harrera Sareak eta hainbat kolektibok herrian. Eskuin muturreko "auzo patruilak" antolatzen ari direla salatu dute, eta hauek jendearen jatorriaren arabera... [+]


Udal legearen kontrako epai euskarafoboa
Euskararen aurkako erasoa salatu dute 200 alkate eta udal ordezkarik, eta hizkuntza bultzatzeko konpromisoa berretsi

Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]


Alonsotegiko Udalari dirua itzultzeko eskatu dio Bizkaiko Aldundiak, iruzurra egin zenetik hamairu urtera

Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]


Ertzaintzaren 300 BMW ibilgailuen erosketan irregulartasun posibleak salatu zituen barne txosten batek

Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]


Txosnetako “beto politikoaren” aurkako GKSren kanpaldiaren kontra oldartu eta lau pertsona atxilotu ditu Poliziak Gasteizen

Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]


Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]


2025-07-24 | Nicolas Goñi
Europan, oraingo sinplifikazioaren izenean, biharko bizitzak kaltetuko dira

Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]


Sektore publikoan gurasotasun baimena luzatu eta seme-alaba bakoitzeko diru laguntza handituko duela iragarri du Jaurlaritzak

Eusko Jaurlaritzaren Familia, Haur eta Nerabeen V. plana aurkeztu du Nerea Melgosa sailburuak asteazkenean. Hamazazpi "trakzio-neurri berritzaile" jaso ditu planak, baina ez dute zehaztu noiz jarriko diren indarrean.


Eguneraketa berriak daude