BASERRIA ZALDITEGI?


2003ko ekainaren 22an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

Zaldia protagonista duten jaiak egiten dira Euskal Herriko hainbat txokotan; azkena, Asteasun egin zen maiatzean, Gipuzkoako Zaldi Eguna. Gaur egun Europan sektorerik garrantzitsuenetariko bat da zaldiarena, hala ere, ezin esan daiteke Hego Euskal Herrian alor honek bizi duen egoera halakoa denik. Ondorioz, eta zaldiak izan dezakeen etorkizuna hobetu asmoz, hainbat talde zaldiaren sektorea bultzatzearren lanean ari da. Juanjo Irazustak, Gipuzkoako Zaldi Egunaren antolatzaileetako batek, adierazitakoaren arabera, "hemen erabat ahaztua dagoen sektorea da. Gure erronkarik garrantzitsuena instituzio eta buruei erabat lantzeko dagoen sektorea dela adieraztea da; herritarrei, berriz, non gauden eta zein garen jakinarazi nahi diegu".

Frantzian autoen industriak baino diru gehiago mugitzen duen alorra da zaldiarena. Animalia honen inguruko apustu eta jokoek, eta zerbitzuek edota baserritarren beharrak asetzeko erabiltzen diren diru kopuruek merkatuaren zati garrantzitsua bereganatzen dute. "Potentzial handia duen sektorea da, Hego Euskal Herrian erabat ahaztua dagoena eta orain artean inolako plangintzarik izan ez duena".

Zaldia elikagai gisa


Zaldiaren industria hainbat modutara garatu daiteke. Elikagai gisa saltzeko aukera izatetik, lanerako lagungarri edota aisialdirako erabili daitekeen animalia baita. Hala ere, zaldiaren erabilera bultzatu nahi dutenek aisialdirako eta kirolerako erabilerak duen baliogarritasuna bultzatzen dute.

- Haragitarako: Frantzia da zaldiaren haragia jaten duten biztanlerik gehien duen herrialdea. Egungo ohiturak aldatzen doazen heinean, zaldia lanerako lanabesa izatetik etxekoa izatera pasatzeak kalte izugarria egin dio industria honi. Etxeetan maskota izaten hasi denetik jendeak ez du zaldi haragirik jaten. Gauza bera gertatzen da Britainia Handian ere, untxiak haur gehienek dituzten maskotak dira, ondorioz, etxe horietan ez da untxirik jaten. Etikoki eta afektiboki oso gertu dagoen animalia da zaldia, eta ondorioz, gero eta gutxiago jaten da haren haragia.
Hala ere, haragi honek besteekiko dituen abantailak aipatu behar dira: hau da, askoz haragi sanoagoa da, bitamina gehiago eta gatz gutxiago du.

- Aisialdia eta kirola: Euskal Herriko mendi eta inguruek turismoa erakartzeko baliagarri bihurtzen dute zaldia. Baserria zalditegi partzial bihurtzeko proposamenik entzuteko aukera dago zaldiaren inguruan lan egiten dutenen artean. Zaldiak bere etorkizunean izango duen betebeharraren arabera zainketa berezia beharko du, eta baserritarrek zainketa hori eskaintzeko aukera izateaz gain, turismoa bertaratzeko erabili ahal izango dute. Hau da, etekina lortzeko modu bat gehiago izango da baserritarrarentzat, eta zaletasuna eskuragarriagoa izango da herritarrentzat. Atzerriko hainbat herrialdetan hain zabaldua dagoen zaldiarenganako zaletasunak zaldiaren industriari esker, turismoa Euskal Herrira erakartzeko modua egingo luke. Kirolari dagokionean, berriz, "Frantzian bigarren kirola da federatuei dagokionean", dio Irazustak. Hala ere, erronka horiei aurre egin ahal izateko, orain artean euskaldunen artean hain zabaldua egon den esamesari aurre egitea beharrezkoa litzakeela dio Juanjo Irazustak: "Zaldia aberatsen, espainolen eta militarren kontua dela esan izan da beti eta hori ez da horrela".

Begibistakoak diren bi irtenbide horien atzean (aisia eta kirola), zeharka bada ere sektore honetan lan egingo lukeen hainbat langile legokeela dio Juanjo Irazustak: "Zaldiaz gain, honen inguruan hainbat sektoreetako ordezkariak daude; lehen sektorearen arloa ukitzen eta jorratzen du honek. Pentsua, lastoa eta belarra produzitu behar dira, eta horiek transformatu, bihurtu ere egin behar dira. Beste hainbat sektore ere ukitzen dira, zerbitzuena, jineteen materialarena, eta zaldiak zaintzen dituztenena, alegia".

Zaldiaren erabileraren bultzatzaileek arlo honek dituen beharrak ere aipatzen dituzte, besteak beste, heziketari dagokiona. Espainian, egun, ez dago zaldiaren inguruan garatutako ikasketa berezirik, ezintasunak dituzten pertsonekin eta zaldiekin lan egiteko titulazioa badagoen arren. "Lasterketatan ateratzen direnak ez dakite gehiegi zaldiez eta guk aurrerapauso bat eman nahi genuke. Jendeari erakutsi egin nahi diogu eskuartean duten animaliarekin egin beharreko lana teknikoki ere ezagutu ahal izateko, gehiago kontrolatzeko; jendeak zaldiak ezagutzea nahi dugu. Ikasketa horiek egiteko laguntzak beharrezkoak izango dira" Juanjo Irazustak esandakoaren arabera.

Euskal arraza
POTTOKA:
Euskal Herriko poney da, Bizkaiko Santimamiñeko eta Gipuzkoako Ekaingo historiaurreko haitzuloetan agertzen dira bere lehenengo irudiak. Azalaren koloreari dagokionez, beltzak, gaztain kolorekoak... izan ohi dira. Ezaugarririk nabarmenenak, besteak beste, azkarrak, landatarrak, sendoak, eta ibiltzeko eta paseatzeko errazak direla da; baserriko lanetan, nekazaritzarako lagungarria izan da orain artean.
Euskal Herri osoan hedatua dagoen arraza honek 986 pottoka ditu erroldatuak. Animalia hau babestu asmoz, hazleen elkarteak egoteaz gain, Bizkaiko eta Gipuzkoako Foru Aldundiek ugalketa prozesua bultzatzeko bi zentro dituzte. Bestetik, pottokak dituzten herritarrek, Foru Aldundiaren eskuetatik diru laguntzak jasotzeko eskubidea dute.


Azkenak
“Gaza militarki okupatzeko plana berehala gelditu behar du Netanyahuk”, esan du nazioarteak

Ostiral goizeko albisteak erreakzio ugari piztu ditu Israelen zein nazioartean. Aurka agertu dira Israelgo bahituen familiak eta NBE. Alemaniak, Israelen aliatu tradizionalak, armak saltzeari utziko diola jakinarazi du.


Pazienteek 25 egun itxaron behar dituzte, batez beste, Osasun Mentaleko Zentruetan arta jasotzeko

25,6 eguneko batez besteko itxaron zerrendak daude Osakidetzako Osasun Mentaleko Zentruetan. Larrialdi kasuetan, aldiz, 24 eta 72 ordu arteko itxaronaldiak daude. 


Non dago Maider?

Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]


Oñatiko egoitza batera mugituko dituzte Donostian kale egoeran bizi ziren migratzaile maliarrak

Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Donostiako Udalak Oñatiko Arantzazu egoitza eskaini dute maliar migratzaileentzat. Bertan geldituko dira Espainiako Gobernuak haien asilo eskariak ebazten dituen bitartean.


“Intentsitate altuko” bi sexu eraso salatu ditu Gasteizko Mugimendu Feministak ostegun gauean

Mugimendu Feministak azaldu duenez, Fermin Muguruzaren kontzertuaren aurretik gertatu ziren erasoak. Horiez gain, beste hiru eraso zenbatu dituzte: hiru gizonak atxilotu ditu poliziak. 


Gaza Hiria okupatzeko plana onartu du Israelgo Segurtasun Kontseiluak

Ostiral goizaldean eman du erabakiaren berri Israelgo Gobernuak, hamar orduz luzatu den bilera baten ondoren. Dena den, okupazioa gauzatzeko, gobernu osoaren baiezkoa behar du Netanyahuk: igandean izan daiteke bilera. Segurtasun Kontseiluak, halaber, mugak jarri dizkio... [+]


Oholtza denontzat?
Feminista izango da, edo ez da izango

Sorkuntzarako, gozamenerako eta aldarrikapenerako espazio moduan dute oholtza musikari askok, baina bere ingurumarietan katramilatzen dira sarri, eta espazio "bortitz" bihurtzen da hegemonikoak ez diren gorputz askorentzat. Presio estetikoa, egiteko modu deserosoak,... [+]


2025-08-08 | ARGIA
GOMENDIOAK | Sei liburu uda honetarako

Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde

Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]


Errusiak baieztatu du Putin eta Trump datozen egunetan bilduko direla

Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]


Boubacar Diouf: “‘Manteroa’ izatea ez da delitua; bakean bizi nahi dugu, diskriminaziorik gabe”

Manteroekin Bat plataformak eta Mbolo Moye Doole elkarteak elkarretaratzea egin zuten astelehenean Bilbon, azken asteetan poliziak manteroen aurka eginiko eraso "arrazistak" salatzeko. Izan ere, Boubacar Diouf kale saltzailearen arabera, poliziaren jazarpena... [+]


Nafarroako suteak nekazaritzako makina batek sortu zituela baieztatu du gobernuak

338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.


ChatGPT psikologo bezala erabiltzearen arriskuez mintzatu da Mireia Centeno Gutierrez psikologo eta psikopedagogoa

Ohartarazi du ChatGPT lanketa emozional “sakonak” egiteko erabiltzea “arriskutsua” izan daitekeela ez duelako erabiltzailearen testuingurua ezagutzen eta “gehiago biktimizatu” dezakeelako.


Heriotza txikiak

Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]


Miren Agur Meabe
“Zalantza askorekin idatzitako liburua da, baina zalantzek bultzatzen gaituzte aurrera”

Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]


‘Stabat mater’ borobila

Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana. 

Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia. 

Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.

Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]


Eguneraketa berriak daude