Arbatzegiko San Bizente parrokiak 100 oineko luzera eta 39ko zabalera ditu. Patroiarentzat egindako hilobi bereziaz gain, 52 hilobi daude elizaren barruan, eta hiru aldare ditu. Parrokia eliza horretan kokatzeko hainbat istilu izan ziren herrian Erdi Aroan, baina geroago ere, guden lekuko izan da San Bizente parrokia. Gernika bonbardatu baino egun bat lehenago, guda hegazkinek bonbak jaurti zituzten Munitibarren, parrokiaren inguruetan dagoen bidegurutzea apurtu asmoz. Teilatuko gailurrera erori zen bonbatako bat, eta gain-haga apurtuta, barruan egin zuen eztanda. Eliztarrek ahalegin berezia egin zuten kalterik handienak konpontzen, baina nazionalak sartu zirenean, haien aurka botatako obus batek hegoaldeko aldarea zatitu zuen eta beste batek elizpea.
Arbatzegiko Gerrika auzoan, Gontzogarain izeneko gunean, Santa Luzia ermita dago. Diotenez, Ziortzako kolegiata baino zaharragoa da baseliza hori. 12,50 metro ditu luzeran eta 12,15 metro zabaleran. 1960an berrituta dago, eta egun, terrazozko lauzak dauzka zoruan. Berriztu aurretik, lur egosiz egindako hartzabalezkoak ziren. Mozarabe estiloko leihoa dauka Santa Luziak, hiru argikoa. Gainera, balio artistikoak ezezik, izugarrizko bista dauka bere inguruan. Munitibar inguruko hainbat leku eder ikus daiteke bertatik.
Lehenago parrokia izandako Mikel Deunaren baseliza, izen bereko auzoan dago. San Bizente santuaren irudia Munitibar auzora jaitsi zutenean, parroki izaera galdu zuen, eta egun baseliza da. Hilobiak ere izan zituen garai batean barruan, baina egun, bistan behintzat, ez dago halakorik. 8,95 metro luzeran eta 7,10 metro zabaleran dauka.
Arbatzegiko Berreño auzoan, Kanpona mendiaren magalean, Salbatore baseliza dago (8,80m. x 6,30m.). Alde bitarako teilatua dauka eta ez dauka kanpandorrerik. Ermitaren barruan kanpai txiki bat dauka, eta harrobitik oso gertu dago. Egun, geldirik dago harrobia.
Gerrikaitzeko parrokia, Andra Mariarena da. Calahorrako gotzainak 1459ko urtarrilean hala erabakita, hiru apaiz egoten ziren parrokian. Bertako patroi Arteagak eta eliztarrek, parroki berria egitea erabaki zuten 1550ean. Arbatzegitarrek ez zuten ondo ikusi hori, baina 1847an, lehengoa zabaldu eta berriztu ostean, egungo itxura eman zioten Andra Mariaren parrokiari.
Santa Eufemiaren ohorezko baseliza ere badago Munitibarren. Arbatzegik eta Mendatak muga egiten duten lekuan dago, Gola auzoan. Txikia da, 8,64 x 6,40 metrokoa. Sarreran, hormari josita, antzinako harrizko aldarea dago, eta inguruan, harrizko hilobiak. Gerriko mina daukatenak joaten omen dira bertara, eta baserritarrek ere, egiten dute erregu haizeteetan. Toki hau sorgin-leku izan omen zen inoiz, eta, kondairek diotenez, baseliza egin zenean ihes egin zuten sorginek Golatik.
Ez da baina, dena eliza eta baseliza Munitibarren. Oiz mendiaren hegalari jarraituta Uriona auzora joanez gero, XVI. mendeko baserrigintzaren lekuko biziak aurkituko ditugu. Izan ere, mende horretan sortu zuten auzoa, eta orduan zutabe egitura sendoko baserriak egiten ziren. Orain ere, egitura hori mantentzen dute hango baserriek.
Totorika auzoan berriz, Lea ibarrean baserriek zein bilakaera izan duten jakiteko pista guztiak ditugu. Bertako baserri gehienak ezberdinak dira estiloari eta egiturari dagokienez. Garai ezberdinetan egindako baserriak dira, eta bakoitzak bere berezitasunak gordetzen ditu. Auzoan bertan San Joanen ohorezko baseliza dago. Trapezio itxurako hilarria dauka gurutz irudiko apaingarriarekin.
Herririk gehienetako moduan, sasoi batean, Arbatzegi eta Gerrikaitzen ere errotak zeuden. Gerrikaitzen dago Elortza errota, bere eguneroko martxarik ez badu ere. Gerrikaitz hiria zen garaian, bertako errota bakarra izan zen. Olatxu edo Olaetxea deitutako errotan, burdinolak eta errotak zeuden 1745ean. Orain geldi dago. Bizkaiko begiratokiak, aldiz, sekulako ikuskizuna eskaintzen du. Errepide ondoan dago; Ganbe auzoan. Urdaibai osoa, eta Bizkaiko beste eskualdeak ikusten dira bertatik.
Aisialdia
Oiz mendia da Munitibar inguruko lekurik famatuena. Goraino igotzeko gogorik ez daukanak baina, lasaigunea dauka 791 metrora. Bertara heltzeko, Ganbe auzotik dago biderik errazena. Ganbe auzoa berriz, Bizkaiko begiratokiaren inguruan dago. Muxikatik Munitibarrerako bidean. Tontorreraino heldu gura duenak, lasaigunea utzi eta gorantz egin beharko du. San Kristobal baselizara heldu arren, gora egin behar dugu; tontorra EITBko antenak dauden lekua baita. Illuntzar, Bedartzandi, Urregarai, Udalatx, Anboto, Untzillatz, Errialtabaso, Aramotz, Gorbeia, Zaraia, Aizkorri eta Sollube mendiak eta Urdaibaiko Biosferaren Erreserba ikusten dira Oiz puntatik. Beherantzakoan, Gerrikaitzera jaitsiko gara Astoagako galtzadatik. Bidean, Mendata, Muxika eta Munitibar banatzen dituen munarria ikusiko dugu horrela.
